c. Triển khai vấn đề nghị luận
*Mở bài
- Giới thiệu tácgiả : Lê Minh Khuê là cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam thời chống Mĩ. Bà có sở trường viết truyện ngắn với đề tài chiến tranh, thường tập trung khai thác cuộc sống chiến đấu của thê' hệ trẻ ở Trường Sơn.
- Giới thiệu tác phẩm : "Những ngôi sao xa xôi" là mộttrong những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, viết năm 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc ta đang diễn ra vô cùng ác liệt. Truyện ngắn làm nổi bật hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn - gan góc, quả cảm, lạc quan, yêu đời, có tinh thần trách nhiệm cao. Phương Định - nhân vật chính và cũng là người kể chuyện - là một điển hình như thế!
- Giới thiệu đoạn trích : Có thể nói đây là đoạn hay nhất trong tác phẩm, thể hiện rõ sự dũng cảm của Phương Định.
*Thân bài
- Giới thiệu sơ lược về nhân vật :
Phương Định là một người con gái Hà Nội, khá xinh xắn, đáng yêu.
Cô đã tham gia vào chiến trường 3 năm, hiện thuộc tổ trinh sát mặt đường, hàng ngày phải đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần phải phá bom.
Có nhiều phẩm chất đáng mến như tâm hồn nhạy cảm, mơ mộng, lạc quan, yêu đời và giàu tình yêu thương đối với đổng đội nhưng đáng chú ý nhất là sự dũng cảm và tinh thần trách nhiệm trong công việc.
- Cảm nhận về nhân vật qua đoạn trích đã cho :
*Công việc của Phương Định :
- Thời gian làm việc : Cô và đồng đội làm việc"chạy trên cao điểm cả ban ngày".
Công việc luôn ẩn chứa hiểm nguy, có thể lấy đi tính mạng con người: "Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom". Hằng ngày, các cô gái phải đối mặt với "đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ẩm ì xa dần".
->Lối miêu tả chân thực khiến người đọc cũng phải rùng mình khi tưởng tượng lại không khí của những cuộc gỡ bom.
*Thái độ, tinh thẩn của Phương Định :
Cô đã quen với việc phải đối mặt với "Thần chết" mỗi ngày. Thậm chí, cô vẫn làm việc ngay cả khi"còn mộtvết thương chưa lành miệng ở đùi " - thật... "lì lợm"!
Mỗi lẩn gỡ bom mìn, "thần kinh thì căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ". Đó thực sự là công việc nguy hiểm nhưng cô gái vẫn không hề nản, vẫn luôn làm việc với tinh thẩn trách nhiệm cao nhất: "khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào" rồi mới yên tâm chạy về hang ở.
Khi hoàn thành nhiệm vụ, cô trở về nơi ở với tâm trạng hoàn toàn thư thái, như chưa hề trải qua cơn sinh - tử: "ngửa cổ uống nước","nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ".
=>Cô gái ấy nhỏ người nhưng ý chí và lòng quả cảm không hề nhỏ bé, khiến người đọc vô cùng cảm phục.
*Đặc sắc nghệ thuật :
Ngôi kể thứ nhất, nhân vật tự kể khiến câu chuyện hiện lên chân thực, chi tiết, tỉ mỉ; đồng thời dễ dàng bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc của mình.
*Kết bài
Phương Định là một nữ chiến sĩ vô cùng gan dạ, có tinh thẩn trách nhiệm cao, luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Cô là điển hình cho vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ, là tấm gương sáng cho lớp trẻ hôm nay noi theo và học tập.
Suy ngẫm về vai trò của tuổi trẻ hiện nay trong việc bảo vệ đất nước; liên hệ bản thân.
3,5
Đề thi học kì 1 Ngữ văn 9 năm 2022 của Sở GD&ĐT Đà Nẵng là một trong những tài liệu giúp các em ôn luyện các dạng câu hỏi sẽ ra trong đề thi cuối học kì tốt nhất. Cùng Đọc tài liệu thử sức nhé:
Đề thi học kì 2 Ngữ văn 9 2022Đà Nẵng
Câu 1 [2,0 điểm] Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:
“Em biết không, em là cô bé ngoan thật đấy.”.
Mỗi lần trông thấy Totto-chan, thầy hiệu trưởng đều nói thế. Còn Totto-chan thì mỉm cười, nhảy tưng tưng đáp: “Vâng, em ngoan.” Và em cũng tin như vậy.
Đúng là Totto-chan ngoan, và ngoan về nhiều mặt. Em tốt bụng với mọi người, nhất là với những bạn có khuyết tật. Em sẵn sàng bảo vệ cho họ, nếu các em ở trường khác nói điều gì không tốt là em đấu tranh liền, dù cuối cùng phải bật khóc. Thấy con vật nào bị thương, em làm mọi việc để săn sóc.
[Theo Tetsuko Kuroyanagi, Totto-chan cô bé bên cửa sổ, Anh Thư dịch qua bản tiếng Anh của Dorothy Britton, NXB Văn học, 2006, tr. 137-138]
a] Tìm thành phần biệt lập và gọi tên thành phần biệt lập đó trong câu sau: Còn Totto-chan thì mỉm cười, nhảy tưng tưng đáp: “Vâng, em ngoan.”[1,0 điểm]
b] Theo em, câu nói của thầy hiệu trưởng: “Em biết không, em là cô bé ngoan thật đấy.” đã đem lại những điều gì cho Totto-chan? [0,5 điểm]
c] Em có đồng tình với hành động sẵn sàng bảo vệ các bạn có khuyết tật của Tottochan không? Vì sao? [0,5 điểm]
Câu 2 [3,0 điểm]
Hãy viết một đoạn văn [khoảng 10 - 15 dòng] trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của lòng tốt.
Câu 3 [5,0 điểm] Phân tích vẻ đẹp của đoạn thơ sau:
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng [...]
[Y Phương, Nói với con, Ngữ văn 9, Tập hai,
NXB Giáo dục Việt Nam, 2021, tr. 72]
Đáp án đề thi học kì 2 môn Ngữ văn 9 Đà Nẵng 2022
Câu 1. Đọc hiểu: Đây là dạng câu hỏi kiểm tra kiến thức và kĩ năng đọc hiểu văn bản nên học sinh có thể trình bày bằng hình thức gạch đầu dòng, trình bày theo ý.
a]
- Vâng
- Thành phần gọi - đáp.
b] Câu nói của thầy hiệu trưởng đã đem lại cho Totto-chan niềm vui và
sự tự tin vào những điều tốt đẹp mà em đã làm.
c]
- Bày tỏ quan điểm của bản thân: đồng tình không đồng tình đồng tình một phần.
- Lí giải hợp lí, thuyết phục.
Câu 2. Làm văn: Đây là dạng câu hỏi kiểm tra kiến thức và kĩ năng hình thành văn bản nên học sinh cần đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn với dung lượng khoảng 10 - 15 dòng; đảm bảo các yêu cầu về diễn đạt, dùng từ, chính tả; xác định đúng vấn đề cần nghị luận; triển khai vấn đề nghị luận tốt...
a] Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn: học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân - hợp, móc xích hoặc song hành.
b] Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Ý nghĩa của lòng tốt.
c] Triển khai vấn đề nghị luận:
Học sinh có thể trình bày nhiều ý, miễn là hợp lí, phù hợp với đạo đức.
Sau đây là một số gợi ý:
- Lòng tốt là một vẻ đẹp phẩm chất đáng quý.
- Lòng tốt khiến cho người được giúp đỡ cảm thấy được chia sẻ, có thêm sức mạnh để vượt qua khó khăn,...; khiển cho người giúp đỡ cảm thấy hạnh phúc, nhận lại sự quý mến,....
- Lòng tốt không chỉ giúp cho con người gần con người hơn, biết sống yêu thương nhau hơn mà còn xây dựng một xã hội ngày càng tốt đẹp.
>>> Bổ sung kiến thức và cách làm bài với nội dung đoạn văn 200 chữ suy nghĩ về lòng tốt
d] Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt.
e] Sáng tạo: có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.
Câu 3. Làm văn: Đây là dạng câu hỏi kiểm tra kiến thức và kĩ năng hình thành văn bản nên học sinh cần đảm bảo yêu cầu về hình thức bài văn; đảm bảo các yêu cầu về diễn đạt, dùng từ, chính tả; xác định đúng vấn đề cần nghị luận; triển khai vấn đề nghị luận tốt...
a] Đảm bảo yêu cầu về hình thức bài văn: Mở bài giới thiệu chung về vấn đề, Thân bài giải quyết vấn đề, Kết bài khái quát ý nghĩa của vấn đề.
b] Xác định đúng vấn đề nghị luận: vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của đoạn trích trong bài thơ Nói với con của Y Phương.
c] Triển khai vấn đề nghị luận: học sinh có thể làm theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đảm bảo yêu cầu về kiến thức và kỹ năng làm văn nghị luận văn học với các ý chính cơ bản sau:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm và đoạn trích.
- Phân tích đoạn trích:
+ Bốn dòng đầu: Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, trong sự nâng đón và mong chờ của cha mẹ [chân phải bước tới cha, chan trái bước tới mẹ]. Từng bước đi, từng tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ chăm chút, mừng vui đón nhận một bước chạm tiếng nói, hai bước tới tiếng cười].
+ Năm dòng sau: Con được trưởng thành trong cuộc sống lao động cần cù và tươi vui của người đồng minh [đan lờ cài nan hoa, vách nhà ken câu hát], trong thiên nhiên thơ mộng và nghĩa tình của quê hương [rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng]. Tất cả đã nuôi dưỡng con cả về tâm hồn lẫn lối sống.
+ Nghệ thuật: thể thơ tự do phóng khoáng, giọng điệu thủ thỉ, tâm tình, trìu mến; xây dựng các hình ảnh vừa cụ thể vừa mang tính khái quát, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ; sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ: điệp cấu trúc, điệp ngữ, liệt kê,...
- Đánh giá chung:
+ Đoạn thơ giúp ta hiểu được cội nguồn sinh dưỡng của con người là tình yêu của cha mẹ, tình yêu lao động, tình nghĩa quê hương. Đó cũng là những giá trị bền vững trong suốt cuộc đời con người.
+ Đoạn thơ là minh chứng cho sức sống riêng của thơ Y Phương khi viết về đề tài quen thuộc.
>>Tham khảo thêm với dàn ý và văn mẫu phân tích khổ 1 bài Nói với con
d] Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt.
e] Sáng tạo: có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.
-/-
Trên đây là đề thi học kì 2 môn Ngữ văn 9 Đà Nẵng năm học 2021/2022 do Đọc tài liệu thực hiện, mong rằng với nội dung này sẽ giúp các em ôn tập kiến thức thi cuối kì 1 tốt hơn.
Chúc các em thi tốt!