Dầu mỏ vốn được ví như vàng đen, là một nguồn nhiên liệu được tôi luyện bởi tự nhiên từ hàng trăm triệu năm trước và vô cùng đắt giá. Ngay từ những ngay đầu được phát hiện, dầu mỏ đã được áp dụng để sản xuất lẫn cung cấp vô vàn thứ phục vụ cho đời sống của con người, chi phối nhiều khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta.
Chất lỏng đen đặc này được áp dụng để sản xuất các sản phẩm quen thuộc nhất, từ các loại hóa mỹ phẩm cho tới nhựa, xăng nhiên liệu, dung môi hay phân bón, thậm chí là cả thuốc trừ sâu hay nhựa đường... Thế giới nơi ta đang sinh sống bị chi phối mạnh mẽ bởi dầu mỏ, mãnh liệt tới nỗi nó còn trở thành nguyên nhân của các cuộc chiến tranh, có thể khiến một quốc gia bình thường trở nên giàu có cực độ hay làm lung lay cả một hệ thống kinh tế nếu thiếu hụt đi thứ nhiên liệu hóa thạch này.
Giếng dầu thương mại đầu tiên của Mỹ được tìm ra tại Titusville, Pennsylvania khi một kỹ thuật mới sử dụng đường ống dẫn với các lỗ khoan để khoan sâu hơn. Sự thành công của giếng khoan, cộng với nhu cầu về dầu và các chế phẩm từ nó, đã kích hoạt một cơn sốt dầu mỏ cực kỳ lớn và cũng là khởi nguồn cho ngành công nghiệp nặng phát triển cho tới ngày nay.
Chiến tranh toàn cầu - World War 1 - cho thấy tầm quan trọng của dầu mỏ trong việc bảo vệ quốc gia, Dầu mỏ cần thiết cho xe tăng, xe tải và tàu chiến. Trước đó, các cường quốc chạy đua vũ trang ở hải quân, sử dụng tàu chạy bằng dầu thay vì than do chúng di chuyển nhanh hơn, bám biển lâu hơn. Lúc này, đế quốc Anh không sản xuất dầu mỏ, do đó việc tiếp cận nguồn dầu ở Trung Đông trở thành mục tiêu chiến lược.
Nền kinh tế không thể tăng trưởng nếu không tiêu thụ xăng dầu và các sản phẩm từ dầu mỏ. Trung Đông không chỉ sử dụng lợi thế kiểm soát dầu trong tìm kiếm lợi nhuận mà còn trong nghị sự chính trị. Sau khi Mỹ ủng hộ Israel trong chiến tranh Yom Kippur chống lại Ai Cập và Syria, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ Ả Rập đã đưa ra lệnh cấm vận dầu mỏ đối với phương Tây.
Kết quả nguồn cung trở nên khan hiếm, giá dầu tăng gấp 4 lần, các nền kinh tế bị tổn hại khiến cho phương Tây bắt đầu thăm dò các nguồn dầu mỏ khác để phá vỡ thế kìm hãm của Trung Đông.
Trong quá trình tìm kiếm phương pháp khai thác dầu mới, kỹ thuật “fracking” là bước tiến lớn. Kỹ thuật này bơm chất lỏng áp suất cao vào các khe nứt trên mặt đất để chiết xuất dầu từ đá chứa dầu [oil-bearing rock]. Fracking dầu bắt đầu có lãi nhờ nguồn tiền từ chính phủ cũng như giá dầu cao, dẫn đến sản lượng dầu của Mỹ phát triển mạnh, giảm thiểu nhập khẩu từ Trung Đông. Vương quốc Anh cũng tìm kiếm các kỹ thuật mới để khai thác dầu và khí đốt ở các mỏ trong nước.
Riêng năm 2022, do cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, các nước phương Tây ban hành nhiều lệnh trực tiếp ảnh hưởng lên kinh tế Nga. Trong đó, là lệnh trừng phạt của Mỹ đối với lĩnh vực lọc dầu của Nga làm giá dầu trên thế giới liên tục biến động theo diễn biến từ cuộc chiến. Giá dầu hiện tại đang tăng không ngừng và vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
[Tại Việt Nam, vùng biển Bà Rịa – Vũng Tàu là nơi có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất nước, chiếm 93,29% so với cả nước, riêng dầu khí chiếm 16,2% trữ lượng cả nước]
Dù có sự phát triển song song với lịch sử nhân loại hiện đại, thế nhưng những sản phẩm từ dầu mỏ lại gây ra những ô nhiễm lớn cho môi trường, đặc biệt là các vụ tràn dầu thô trên biển. Các sự kiện ô nhiễm lớn nhất và gây thiệt hại nhất đối với môi trường đều đến từ các sự cố tràn dầu hoặc nhiên liệu từ các tàu chở dầu hay dàn khoan dầu bị hỏng trên biển.
Và việc con người quá phụ thuộc vào dầu mỏ lâu dài gây nên những biến đổi nặng nề tới môi trường lẫn các loài động thực vật. Đáng buồn là nếu so với bề dày tồn tại của nhân loại, thì khoảng thời gian phát triển của nền công nghiệp dầu mỏ khá ngắn, thế nhưng hậu quả mà môi trường phải gánh chịu lại vô cùng nặng nề kể từ khi ngành công nghiệp này xuất hiện.
Hiện tại, các nhà nghiên cứu đang từng ngày tìm kiếm thêm những nguồn nhiên liệu khác thay thế cho dầu mỏ, để một khi nguồn năng lượng hóa thạch này cạn kiệt thì nhân loại vẫn sẽ tiếp tục phát triển theo những hướng xanh, sạch hơn. Ví dụ như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, nhiên liệu sinh học…
Việt Nam khai thác bao nhiêu thùng dầu mỗi ngày?
Hiện nay, Việt Nam xếp thứ 4 trong khối Đông Nam Á về xuất khẩu dầu mỏ. Việt Nam có thể sẽ duy trì sản lượng khai thác ở mức khoảng 340.000 thùng/ngày trong vài năm tới.
Trữ lượng dầu mỏ trên thế giới tập trung nhiều nhất ở đâu?
Danh sách trữ lượng dầu.
Trữ lượng dầu mỏ của Nga đứng thứ mấy thế giới?
Nga - Trữ lượng khí tự nhiên: 47.798 tỷ mét khối Iran chiếm 16% trữ lượng khí đốt của Thế giới, giá trị 11.200 tỷ USD. Nước này cũng sở hữu trữ lượng dầu lửa lớn thứ ba thế giới, với 136,2 tỷ thùng, chiếm hơn 10% trữ lượng toàn cầu. Iran hiện là nước có trữ lượng khí tự nhiên lớn thứ hai thế giới sau Nga.
Hoa Kỳ đứng thứ mấy trên thế giới về khai thác dầu mỏ?
Các quốc gia theo sản lượng dầu thô.