Hướng dẫn soạn văn lớp 7 bài qua đèo ngang năm 2024

Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật: gồm 8 câu, mỗi câu 7 tiếng. Vần gieo cuối câu 1,2,4,6,8; phép đối câu 3-4 (lom khom dưới núi – lác đác bên sông; tiều vài chú – chợ mấy nhà), câu 5-6 (nhớ nước đau lòng – thương nhà mỏi miệng, con quốc quốc – cái gia gia).

Câu 2 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Cảnh tượng được miêu tả lúc chiều tà – thời điểm dễ gợi lên nỗi buồn, cô đơn.

Câu 3 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Cảnh Đèo Ngang được miêu tả với không gian “xế tà”, cây cỏ, hoa lá, nhà cửa, con người vắng vẻ, tiếng kêu các loài chim gợi ra sự khắc khoải. Các từ láy, tượng thanh càng gợi lên cảm giác hoang vắng, quạnh hiu.

Câu 4 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Cảnh Đèo Ngang um tùm cây cỏ, hoang vắng, thưa thớt, con người, gợi buồn.

Câu 5 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Tâm trạng Bà Huyện Thanh Quan :

– Mượn cảnh nói tình : mượn hình ảnh hoang vắng, thưa thớt con người nói lên nỗi quạnh hiu, mượn tiếng kêu mang âm vọng đất nước, gia đình để thể hiện nỗi nhớ nhà, nhớ nước.

– Trực tiếp tả tình : “Một mảnh tình riêng, ta với ta” – cô đơn, buồn.

Câu 6 (trang 104 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Không gian càng rộng, sự cô đơn, trống trải càng đậm nét, hình ảnh con người càng nhỏ bé, nỗi cô đơn càng nhân lên.

Luyện tập

Câu 1 (trang 104 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Cụm từ ta với ta : Hai chữ “ta” trong cụm từ đều chỉ chính nhà thơ, nỗi cô đơn tìm người chia sẻ giữa trời đất mênh mông lại gặp chính nỗi cô đơn của mình, không ai cùng chia sẻ.

Câu 4. Cảnh tượng đèo Ngang qua sự miêu tả Bà Huyện Thanh Quan là một cảnh tượng đẹp, hùng vĩ nhưng hoang sơ, buồn vắng, hiu quạnh và thiếu sự sống của con người.

Câu 5.

  • Tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan được thể hiện qua hai hình thức
    • Mượn cảnh nói tình: Thông qua thời gian và không gian hình thức
      • Gia gia – vừa mô phỏng tiếng chim như đồng âm với nó còn có nghĩa là nhà → Nỗi nhớ nhà đang trào dâng trong lòng người nữ sĩ xa quê, trong cảnh chiều hôm người ta tìm về mái ấm gia đình, còn bà lại đang dừng chân chống hoang sơ hiu quạnh, nhớ nhà là phải lắm.
      • Con quốc quốc – mô phỏng tiếng chim kêu và đồng âm với nó quốc quốc là đất nước, Tổ quốc → Bà là nho sĩ xứ Bắc Hà quặn lòng nhớ về Thăng Long xưa, nhớ về quá khứ của đất nước lúc còn hưng thịnh, lúc triều Nguyễn chưa dời kinh đô vào Huế.
    • Trực tiếp tả tình
      • Thể hiện qua câu cuối của bài thơ: “Một mảnh tìn riêng ta với ta” → Mảnh tình riêng đó thật sâu sắc, thấm thía.

Câu 6.

  • Giữa cảnh trời, non, nước và một mảnh tình riêng có quan hệ đối lập nhau.
    • Cảnh càng rộng lớn thì tình càng cô đơn, con người càng nhỏ bé.

⇒ Như thế, rõ ràng cảnh góp phần khiến nỗi cô đơn của tác giả càng lớn hơn, nặng nề hơn.

Trên đây là những gợi ý trả lời chi tiết và đầy đủ nhất hệ thống câu hỏi thuộc phần hướng dẫn đọc – hiểu văn bản mà các em phải hoàn thành trong quá trình soạn bài Qua đèo Ngang. Ngoài ra, để củng cố và nâng cao kiến thức bài học được tốt hơn mời các em xem thêm bài giảng Qua đèo Ngang.

Câu 1. Tìm hàm nghĩa của cụm từ ta với ta.

“Dừng chân đứng lại trời non nước

Một mảnh tình riêng ta với ta”.

  • Bà Huyện Thanh Quan bước tới Đèo Ngang – trên đầu là trời cao lồng lộng. Sau lưng núi non trùng điệp, trước mặt là biển cả mênh mông, những không gian to lớn, vô hạn của vụ trụ đối với sự hữu hạn, nhỏ bé, mong manh của người phụ nữ.
  • Ta với ta – Niềm cô đơn đi tìm người chia sẽ nhưng lại gặp chính sự cô đơn của mình. Ta ở đây cũng chỉ một người, sự cô đơn đến tuyệt đối. Sau câu thơ là sự trống vắng đến mênh mông.

“Nàng giữ nỗi cô đơn kiêu hãnh thế

Cầm chặt vần thơ đứng giữa không gian”.

(Nguyễn Bùi Vợi)

Chào mọi người, mình là Đinh Thu. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chuyên sâu . Là giảng viên của học viện tài chính hy vọng mọi thông tin trên TNMT.EDU.VN sẽ mang lại thông tin hữu ích!

Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

Câu 1

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 1 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Thơ thất ngôn bát cú gồm 8 câu, mỗi câu 7 chữ.

- Có gieo vần ở các chữ cuối của các câu 1,2,4,6,8 : tà – hoa- nhà – gia - ta. Có phép đối giữa câu 3 với câu 4, câu 5 với câu 6.

- Có luật bằng trắc.

Quảng cáo

Hướng dẫn soạn văn lớp 7 bài qua đèo ngang năm 2024

Câu 2

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 2 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

* Cảnh tượng Đèo Ngang được miêu tả ở thời điểm lúc chiều tà gợi lên cái cảm giác vắng lặng, buồn buồn, là lúc mong được sum họp, mong được trở về nhà.

Câu 3

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 3 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

* Cảnh Đèo Ngang được miêu tả gồm những chi tiết: cỏ cây, hoa lá, vài chú tiều phu, con sông, cái chợ, mấy cái nhà, tiếng chim quốc, chim gia gia.

⟹ Cảnh Đèo Ngang vắng vẻ, hoang sơ, chỉ có cây cối là mọc um tùm, rậm rạp vì chúng còn phải “chen”. Nhưng con người thì ít ỏi, thưa thớt.

⟹ Các từ láy: lom khom, lác đác; các từ tượng thanh: quốc quốc, gia gia có tác dụng lớn trong việc gợi hình, gợi cảm và càng gợi lên cảm giác hoang vắng, quạnh hiu.

Câu 4

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 4 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Nhận xét về cảnh tượng Đèo Ngang qua sự miêu tả của Bà Huyện Thanh Quan:

- Cảnh Đèo Ngang là cảnh thiên nhiên Đèo Ngang trong một buổi chiều tà có đá và cỏ cây, hoa lá rậm rạp chen chúc nhau.

- Cảnh vật hiện lên với đầy vẻ hoang sơ, vắng vẻ trong lặng lẽ. Hình bóng con người đã nhỏ, đã mờ lại còn dáng lom khom dưới núi xa.

- Cuộc sống thì thưa thớt, vắng lặng và buồn tẻ.

Câu 5

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 5 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Tâm trạng của Bà Huyện Thanh Quan được thể hiện qua hai hình thức:

* Mượn cảnh nói tình:

- Gia gia – là tiếng kêu gia gia nhưng nó cũng có nghĩa là gia đình (nhà). Nỗi nhớ nhà đang trào dâng trong lòng người lữ thứ, trong cảnh chiều hôm mọi người tìm về với gia đình, với sự sum họp còn bà thì lại đang dừng chân ở nơi hiu quạnh, hoang sơ, ít người.

- Quốc quốc: tiếng kêu của chim cuốc cũng có nghĩa là đất nước, Tổ quốc. Nó thể hiện sự nhớ quê hương, đất nước của nhà thơ nữ Bắc Hà.

⟹ Nói lên tâm trạng nhớ nhà, thương nước – nhà xa, nước mất – triều Lê đã mất của nữ thi sĩ.

* Trực tiếp tả tình: thể hiện rất rõ qua câu thơ cuối:

“Một mảnh tình riêng ta với ta”: thể hiện tâm sự sâu kín, một mình mình biết, một mình mình hay, nỗi buồn, nỗi cô đơn vời vợi, thăm thẳm của bà.

Câu 6

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 6 (trang 103 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Nói đến một mảnh tình riêng giữa cảnh trời, non, nước, bao la ở Đèo Ngang có sự khác biệt với trong một không gian hẹp là vì: giữa một bên mênh mông trời nước, thăm thẳm núi đèo với một con người nhỏ bé, đơn chiếc đang ôm một mảnh tình riêng càng làm nổi bật tâm trạng cô đơn. Còn nếu so sánh mảnh tình riêng với không gian nhỏ bé, chật hẹp thì ta sẽ không thấy được điều đó.

Luyện tập

Hàm nghĩa của cụm từ ta với ta:

- Ta với ta, tuy hai mà là một, nói về 1 người, 1 nỗi buồn, 1 nỗi cô đơn không có ai chia sẻ ngoài trời, mây, non, nước.

- Ta ở đây không ai khác chính là một mình tác giả.

Bố cục

Video hướng dẫn giải

Bố cục : đề - thực - luận - kết

- 2 câu đề : cái nhìn chung về cảnh vật

- 2 câu thực : miêu tả cuộc sống con người

- 2 câu luận : tâm trạng tác giả

- 2 câu kết : nỗi cô đơn lên cao

ND chính

Video hướng dẫn giải

Bài thơ cho thấy cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút, thấp thoáng của sự sống con người nhưng còn hoang sơ. Đồng thời thể hiện nỗi nhớ nước, thương nhà và nỗi buồn, cô đơn thầm lặng của tác giả.