Skkn một số kinh nghiệm trong việc to chức các trò chơi dân gian cho trẻ 3 4 tuổi
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [497.48 KB, 18 trang ]
PHÒNG GD & ĐT THÀNH PHỐ LÀO CAI
TRƯỜNG MẦM NON HOA MAI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: “Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ
mẫu giáo3 - 4 tuổi lớp bé C Trường MN Hoa Mai – TP Lào Cai”
Họ tên: Vũ Thị Trà Giang
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường MN Hoa Mai
Năm học 2012 -2013
1
MỤC LỤC
STT Nội dung Trang
1 Đặt vấn đề 3
2 Giải quyết vấn đề 4
2.1 Cơ sở lý luận 4
2.2 Thực trạng vấn đề 5
2.3 Các biện pháp tiến hành giải quyết 5 - 14
2.4 Hiệu quả của sáng kiến 14
3 Kết luận 15
4 Tài liệu tham khảo 18
1. Đặt vấn đề
Như chúng ta đều biết hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ
mầm non từ tuổi hài nhi trẻ đã có nhu cầu giao lưu với mẹ và người thân qua cử
chỉ nét mặt. Đến tuổi âu nhi trẻ chủ yếu hoạt động với đồ vật, tuổi mẫu giáo thì
hoạt động vui chơi là hoạt động chỉ đạo bởi vui chơi đã gây ra những biến đổi
2
về chất, có ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành nhân cách trẻ và là tiền đề
cho hoạt động học tập ở lứa tuổi tiếp theo. Phương châm “ Học mà chơi, chơi
mà học ” luôn được quán triệt trong công tác chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo ở
trường mầm non. Trong hoạt động vui chơi có rất nhiều tṛò chơi học tập và một
bộ phận không thể không nhắc đến đó là các tṛò chơi dân gian đây là một loại
tṛò chơi được trẻ em mẫu giáo yêu thích.
Trò chơi dân gian đã được sử dụng nhiều trong các hoạt động vui chơi
của trẻ ở trường mầm non, đặc biệt là hoạt động học có chủ đích của giáo viên
cho trẻ ở trường mầm non. Các tṛò chơi dân gian không chỉ nhiều về số lượng
mà c̣òn phong phú về thể loại. Việc kết hợp trò chơi dân gian trong các hoạt
động học có chủ đích tại trường mầm non mang ý nghĩa to lớn trong việc rèn
luyện thể lực, sự khéo léo, nhịp nhàng, rèn luyện trí tuệ, sự nhanh trí, óc phán
đoán, gợi xúc cảm thẩm mỹ, khả năng hoạt động nhóm, tập thể, sự gắn kết của
t́nh bạn… và đặc biệt nó góp phần xây dựng nhân cách mang đậm văn hóa dân
tộc Việt Nam cho trẻ ngay từ khi trẻ c̣òn nhỏ. Đặc biệt đối với trẻ em, trò chơi
dân gian với những chức năng riêng của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ
nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền
được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng. Nó làm cho thế giới
xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của các em sẽ trở thành
những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ
cho các em. Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới
thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ .
Trong nhịp sống công nghiệp hóa hiện nay thì việc các bậc phụ huynh
lựa chọn và hướng dẫn một trò chơi dân gian cho con mình còn nhiều hạn chế
mà thay vào đó là những trò chơi hiện đại trong công nghệ thông tin, hay
những trò chơi mang tính bạo lực mà đồ dùng đồ chơi còn nguy hiểm và độc
hại cho trẻ. Là một giáo viên mầm non hàng ngày hàng giờ tiếp xúc và chăm
sóc trẻ, tôi luôn trăn trở và muốn làm sao để đưa được các trò chơi dân gian đến
với trẻ, phụ huynh học sinh và cộng đồng xã hội. Bằng các hình thức, các biện
pháp để tổ chức các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Chính vì vậy
tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu
giáo bé 3-4 tuổi ” làm đề tài nghiên cứu cho mình.
2. Giải quyết vấn đề
2.1 Cơ sở lí luận của vấn đề
Trò chơi dân gian là vốn quý của dân tộc đã gắn liền với đời sống lao
động và các cuộc hội hè ,đình đám của nhân dân .Trò chơi vừa thể hiện tính
sáng tạo của người lao động vừa là giải trí thoải mái sau những ngày lao động
3
mệt nhọc, bày tỏ niềm vui mùa bội thu, hay chiến thắng thiên nhiên. Trò chơi đa
dạng cuốn hút người chơi bởi sự bình dị khéo léo, nhạy bén, hấp dẫn, vui tươi
hòa nhập cởi mở trong cuộc sống.
Trò chơi dân gian cũng là một di sản quý báu của dân tộc. Nó được kết
thành từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ cả trí tuệ và niềm vui
sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt đối với trẻ em, trò chơi dân gian
với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều
thú vị bổ ích . Đúng như lời PGS.TS Nguyễn Văn Huy giám đốc Bảo tàng Dân
tộc Việt Nam đã nói “Cuộc sống đối với trẻ em không thể thiếu những trò
chơi . Trò chơi dân gian không đơn thuần là trò chơi của trẻ con mà nó chứa
đựng cả nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi
dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy,
sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương
đất nước. Ngày nay, các em được sống ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen
với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng là thiệt thòi . Thiệt thòi
hơn khi các em không được làm quen với những trò chơi của thiếu nhi ngày
trước - đang ngày càng bị mai một và lãng quên, không chỉ có ở các thành
phố mà còn ở cả các vùng quê . Vì thế giúp các em hiểu và quay về nguồn
cội với các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”.
Hướng đến mục tiêu “ Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích
cực” đưa trò chơi dân gian vào nhà trường là điều hết sức cần thiết không
những góp phần rèn luyện sức khỏe kĩ năng ứng xử hợp lí các tình huống trong
cuộc sống, thói quen và kĩ năng làm việc còn kích thích học sinh học tập tốt
“chơi vui, học càng vui ”. Sau những giờ học căng thẳng với những bài toán
khó phải động não suy nghĩ, là những bài văn phải vận dụng tư duy. Trò chơi
dân gian là món ăn tinh thần bổ ích sảng khoái cho học sinh tạo không khí vui
tươi cởi mở, học sinh gần gũi thân thiện nhau hơn bởi những trò chơi có tính
hài hước dí dỏm thể hiện sự tương tác khi chơi.Trò chơi dân gian được gắn liền
với môi trường sống. Nó thường đơn giản dễ chơi, vật dụng dễ tìm, không tốn
tiền, dễ tổ chức dù trong không gian hẹp như góc sân, lớp học. Tất cả những trò
chơi có chung một mục đích rèn luyện sức khỏe, nhanh tay, tinh mắt, sáng tạo
khéo léo, vun đắp tình cảm hồn nhiên vô tư cho trẻ nhất là trẻ đang độ tuổi mầm
non.
Trong những năm gần đây thực hiện phong trào xây dựng trường học
thân thiện học sinh tích cực của bộ giáo dục và đào tạo đã đem lại những kết
quả tương đối cao trong hoạt động giáo dục của các nhà trường. Đối với trường
mầm non Hoa mai cũng như bản thân là một giáo viên trực tiếp đứng lớp tôi
nhận thấy một nội dung quan trọng trong phong trào “ Trường học thân thiện –
Học sinh tichd cực’’đó là giáo dục truyền thống yêu nước và giữ gìn bản sắc
dân tộc ở trong trường mầm non việc đưa những làn điệu dân ca và những trò
chơi dân gian đến với trẻ là rất quan trọng nhưng trong thực tế việc tổ chức các
trò chơi dân gian và dạy hát các làn điệu dân ca địa phương ở trường mầm non
còn nhiều hạn chế chưa có những hình thức hấp dẫn thu hút trẻ, chưa có các
chuyên đề đi sâu nghiên cứu việc tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo
như thế nào. Với nhịp sống hiện đại ngày nay thì nhiều gia đình không nghĩ đến
4
việc hướng dẫn con chơi các trò chơi dân gian hay mua đồ chơi của trò chơi dân
gian cho con em mình. Với những suy nghĩ trên tôi đã quyết định nghiên cứu
và tìm ra một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi.
2.2 Thực trạng của vấn đề
*Thuận lợi
Được chỉ đạo sát sao về chuyên môn cũng như đầu tư cơ sở vật chất của
Ban giám hiệu cho các lớp mẫu giáo 3 tuổi. Giáo viên được cung cấp đủ về tài
liệu tham khảo sách hướng dẫn tổ chức trò chơi, trang bị đầy đủ về đồ dùng đồ
chơi cho cô và trẻ. Nhà trường đã xây dựng lịch trình tổ chức giao lưu trò chơi
dân gian ở từng khối lớp.
Bản thân tôi là giáo viên có trình độ chuyên môn chuẩn, yên nghề mến
trẻ, nhiệt tình, hàng năm được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn do
Phòng, Sở giáo dục tổ chức .
Trẻ thích các trò chơi dân gian Việt Nam và giáo viên sưu tầm được rất
nhiều trò chơi dân gian thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ mẫu giáo.
Học sinh được phân chia theo đúng độ tuổi, học sinh nhận thức tương đối
đông đều. các bậc cha mẹ quan tâm đến việc học tập của con em mình.
*Khó khăn
100% học sinh trong lớp mới đi học nên chưa có nề nếp trong học tập,
khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ 3 tuổi còn nhiều hạn chế. Trẻ còn hạn chế
về ghi nhớ và chú ý, chưa có tính kỷ luật trong khi tham gia chơi.
Mức độ khó hay dễ của các trò chơi không giống nhau, có những trò chơi
vô cùng đơn giản nhưng cũng có những trò chơi phức tạp, đòi hỏi người chơi
phải tư duy trong quá trình chơi.
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn
ra trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được nồng ghép và
tích hợp vào các hoạt động.
Số ít các bậc cha mẹ chưa thường xuyên quan tâm đến việc cho con mình
chơi những trò chơi gì, chơi như thế nào nên chưa thường xuyên phối hợp với
giáo viên trong việc thực hiện tốt các nội dung giáo dục ở lớp cũng như ở nhà.
2.3 Các biện pháp tiến hành giải quyết vấn đề
Biện pháp 1 : Xây dựng kế hoạch giáo dục
Để thực hiện tốt việc tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ tại lớp mình việc
đầu tiên khi thực hiện đề tài tôi đã dựa trên tình hình thực tế của nhóm lớp khả
năng nhận thức của học sinh trong lớp để lồng ghép các trò chơi dân gian khi
thực hiện xây dựng kế hoạch bao gồm kế hoạch chuyên đề, kế hoach chủ nhiêm
nhóm lớp, kế hoach giáo dục hàng ngày. Lựa chọn các nội dung phù hợp xây
dựng với từng loại kế hoạch trò chơi phù hợp với chủ đề chủ điểm từ đó giáo
viên trong quá trình thực hiện các nội dung giáo dục đồng thời tổ chức tốt các
trò chơi dân gian xuyên suốt chủ đề chủ điểm trong năm học. Lựa chọn những
trò chơi đơn giản những bài đồng dao ngắn gọn dễ thuộc dễ nhớ cho trẻ chơi
vào những chủ điểm đầu năm học những trò chơi khó bài đồng dao dài khó
thuộc vào những chủ điểm cuối năm.
Ví dụ: Chủ điểm Trường mầm non trò chơi: Oản tù tì, Tập tầm vông
Chủ điểm Bản thân trò chơi: Kéo cưa lừa xẻ, lộn cầu vồng….
5
Chủ điểm Gia đình: Nu na nu nống, Chi chi chành chành, rồng rắn lên
mây……
Đối với kế hoạch tháng giáo viên cần xây dựng kế hoạch ngắn gọn xác
định nhiệm vụ cần trợ giúp để trẻ chơi tốt các trò chơi dân gian, phát triển trò
chơi từ dễ đến khó, nội dung chơi kỹ năng chơi, khả năng phối hợp và phát
triển tính tự lực sáng tạo của trẻ khi chơi cùng cô và các bạn. Tuy nhiên trong
thời gian một chủ điểm lớn chỉ tập trung giới thiệu và hướng dẫn trẻ 1-2 trò
chơi phù hợp chủ đề trẻ chơi được thành thạo ở nhiều hoạt động khác nhau.
Ví dụ: Chủ điểm thế giới động vật trò chơi: Dải rế, dung dăng dung dẻ…
Đối với kế hoạch tuần thiết kế việc tổ chức chơi hàng ngày cho trẻ xen
kẽ vào các hoạt động trong ngày, các buổi chơi tự do chơi chuyển tiết, chơi ở
hoạt động ngoài trời, trong giờ đón trả trẻ. Trẻ có thể chơi cùng nhau bằng
những trò chơi đơn giản có thể là hai trẻ một hoặc một nhóm trẻ.Giáo viên cần
lên kế hoạch cụ thể về tên trò chơi cách chơi luật chơi, đồ dùng trong khi chơi
để dễ dàng thực hiện trong các hoạt động hàng ngày của trẻ.
Ví dụ: Trong giờ hoạt động ngoài trời cho trẻ chơi : Bịt mắt bắt dê.
Biện pháp 2 : Lựa chọn các trò chơi, đồ dùng đồ chơi, lời ca, địa điểm
phù hợp khi tổ chức cho trẻ chơi
Như chúng ta đã biết trò chơi dân gian Việt Nam rất phong phú, đa dạng
nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ 3 tuổi, vì thế giáo viên nên
có sự cân nhắc lựa chọn cho phù hợp nếu không sẽ không đạt hiệu quả, phản
tác dụng giáo dục. Ngoài vốn hiểu biết sẵn có tôi tìm hiểu thêm trên mạng.
Trong sách báo, cẩm nang 100 trò chơi dân gian Việt Nam sau khi sưu tầm các
trò chơi tôi phân loại và giới hạn một số trò chơi cụ thể đưa vào kế hoach cụ
thể. Với trẻ mẫu giáo bé [3 - 4 tuổi ]: khả năng chú ý có chủ định và nhận thức
của trẻ còn hạn chế nhiều so với các anh chị lớp lớn. Vì thế, trẻ chỉ có thể chơi
được các trò chơi ngắn và đơn giản.
Khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé, tôi thực hiện theo
các tiêu chí sau:
Trò chơi đơn giản không quá phức tạp.
Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
Giúp củng cố ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Từ những tiêu chí trên, tôi đã lựa chọn các trò chơi sau cho trẻ lớp mẫu
giáo bé như sau: “Chi chi chành chành”, “Kéo cưa lừa sẻ”, “Nu na nu nống”,
“Hát chuyền sỏi”, “Trốn tìm”, “Đếm sao”, “Kéo co”, Rồng rắn lên mây”,
“Chồng đống chồng đe”, “Ném còn”, “Bịt mắt bắt dê ”
6
Hình ảnh: Các bé chơi trò chơi Cướp cờ trong hội thi trò chơi dân gian
* Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi cho các trò chơi dân gian:
Với trẻ 3-4 tuổi khả năng vận động, quan sát còn nhiều hạn chế cho nên
khi lựa chọn đồ dùng để tổ chức cho trẻ chơi tôi luôn đặc biệt chú ý để trẻ chơi
có hứng thú tránh mệt mỏi quá sức.
Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và
phong phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi
của từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng đồ
chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành được.
Ví dụ: Trò chơi “Ném còn” không thể diễn ra nếu thiếu quả còn - đồ
chơi truyền thống của trò chơi đó. Hay đơn giản như trò chơi “Bịt mắt bắt dê”
cũng không thể được tổ chức nếu không có dải vải hoặc dải khăn bịt mắt. Trò
chơi kéo co cũng cần phải có dây kéo mới phân thắng bại cho đội chơi.
7
Hình ảnh: Cô và cháu trong hội thi trò chơi kéo co
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào
đó, giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có
hay không có đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị
đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi.
* Dạy trẻ đọc thuộc lời ca [ đối với những trò chơi có lời đồng dao ]:
Một đặc điểm đặc chung của trò chơi dân gian đó là khi chơi trẻ không
bao giờ chỉ chăm chú thực hiện các thao tác theo cách chơi mà chúng thường
vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó. Các bài đồng dao đó khiến cho
không khí chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng dao nào
cũng có ý nghĩa, xong bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ.
Ví dụ như: Trò chơi “Chi chi chành chành”, trẻ hát
“ Chi chi chành chành – Cái đanh thổi lửa
- Con ngựa đứt cương – Tam vương ngũ đế
- Bắt dế đi tìm – Con chim làm tổ
- Ù à ù ập – Đóng sập cửa vào,”
Câu hát dường như chẳng có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó thì trò
chơi không thể tiến hành.
Hay như chơi “Rải ranh” trẻ hát “Rải ranh – Bẻ cành – Hái ngọn – Chọn
đôi”. Cùng với lời hát trong trẻo là bàn tay rải những viên sỏi một cách khéo
léo, tung viên cái lên, nhặt một hoặc hai viên con dưới đất, rồi lại giơ tay đỡ
viên cái vừa rơi xuống.
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian
trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: hoạt
động chiều, hoạt động ngoài trời…Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất
hứng thú và tích cực tham gia chơi.
* Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi:
Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau, có những
trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia
chơi lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như “Kéo co”, “Rồng
rắn lên mây”, “Thả đỉa ba ba”, “Trồng nụ trồng hoa”…
Nhưng lại cũng có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như
“ Chi chi chành chành”, “Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chuyền thẻ”, “Ô ăn
quan”…
Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của
từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ
chơi.
8
Cô và bé lớp Bé C cùng chơi chi chi chành chành
Biện pháp 3 : Tổ chức các trò chơi lồng ghép vào các hoạt động
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì
thế, hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung
được tổ chức nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại
giúp trẻ được gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và
phát triển thể chất; hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về kinh
nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì vậy, giáo viên cần chú ý lựa
chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của từng hoạt
động.
Với hoạt động chung và hoạt động chiều nên tổ chức cho trẻ các trò chơi
tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ như: “Ô ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Rải
ranh”, “Chơi chuyền”, “Chơi cờ”, “Vấn đáp”, “Đếm sao”, “Đọc câu”…
9
Hình ảnh : Các cháu lớp Bé C chơi Ô ăn quan
Đặc biệt khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên
cần lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm của từng môn học.
Ví dụ : Với môn thể chất nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn
luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ
phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới
có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng
động.
Ví dụ : Trò chơi “Nhảy dây”, “Trồng nụ trồng hoa”, “Nhảy lò cò” có
nhiều nấc chơi nho nhỏ: từ bàn một, bàn hai…đến bàn mười từ một nụ, một
hoa…đến tám hoa [ Trồng nụ trồng hoa] Trẻ phải vượt qua dần từng nấc, hết
nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy, trẻ phải dai sức, khỏe mạnh, nhanh nhẹn
và khéo léo mới có thể tiến dần đến được nấc cuối của trò chơi
Như trò chơi “Rồng rắn lên mây”
Cách chơi : Cô tổ chức cho khoảng 10 bạn chơi một bạn làm thầy thuốc
đứng một chỗ, các bạn còn lại nắm đuôi áo nhau làm con rồng bạn đứng đầu
làm đầu rồng. Các bạn làm rồng vừa đi vừa hát :
Rồng rắn lên mây
Có cây xúc xắc
Có nhà điểm minh
Thầy thuốc có nhà hay không
Sau khi hát xong trẻ đến trước mặt thầy thuốc
10
Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc đầu. Rồng trả lời : Cục sương cục sẩu
Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc giữa, Rồng trả lời : Cục máu cục me
Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc đuôi, Rồng trả lời : Tha hồ thầy đuổi
Khi trẻ hát xong câu cuối: “Xin khúc đuôi – Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ
làm “đuôi” trẻ cuối cùng phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị “thầy” tóm lấy
Luật chơi : Nếu rồng bị gẫy hoặc bạn cuối cùng bị thầy bắt có thể bị thay
người khác hoặc lại phải làm “thầy” để đi đuổi những trẻ khác.
Hình ảnh : Các cháu lớp Bé C chơi Rồng rắn lên mây
.
Vi dụ : Trò chơi “Chi chi chành chành” tôi thường áp dụng trong chơi
chuyển tiết, chơi đầu giờ học…đối với trò chơi này lại buộc trẻ phải rất nhanh
tay, nhanh miệng vì nếu câu cuối bài là “ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ không
rút kịp tay ra, ngón tay của nó sẽ bị giữ lại, như thế là thua.
Với môn MTXQ, toán, văn học khi lựa chọn các trò chơi cần đáp ứng
được các tiêu chí sau. Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ. Phát triển ngôn ngữ.
Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử
dụng đồ dùng đồ chơi… Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ : Lời đồng dao của trò chơi chuyền: “ Con ruồi có cánh - Đòn gánh
có mấu – Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng
của một số con vật và đồ vật quen thuộc.
Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
“Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
11
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm…”
Ví dụ : Trò chơi: “Chuyền thẻ” là một trò chơi dân gian dạy trẻ làm toán
cộng hay trừ. Đó là bài tập đếm từ 1 đến 10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo
trật tự cao dần lên và cộng lại trong phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một “cái mốt,
cái mai, cái trai, cái hến…” sau đó là nhóm đôi và các nhóm cao hơn “đôi tôi,
đôi chị…”, “ba lá đa, ba lá đề…”, “tám quả trám, hai lên chín”…Bài tập đó có
thể giúp trẻ đếm thành thạo trong phạm vi 10.
Với môn âm nhạc nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát như các
trò chơi: “Tập tầm vông” , “Hát chuyền sỏi”, “Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”…
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một
điều cần đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọ trò chơi phù hợp với đề tài và chủ
điểm của bài dạy.
Ví dụ : Chủ điểm “Thế giới động vật” có thể tổ chức các trò chơi: “Đồng
dao hỏi tuổi xứ Quảng”, “Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”, “Bịt mắt bắt dê”,
“Phụ đồng ếch”, “Thi tìm những con vật có từ láy”…
Chủ điểm “Thế giới thực vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi: “Mít mật mít
gai”, “Làm nón mão bằng lá”…
Chủ điểm “Tết và mùa xuân” là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ
các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như
“Ném còn”, “Cướp cờ”, “Bịt mắt đập niêu”, “Bịt mắt bắt dê”, “Chơi đu”,“Múa
lân”…
Với hoạt động ngoài trời: tận dụng không gian rộng và thoáng, giáo viên
nên tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể
lực cho trẻ như: “Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “Nhảy dây”, “Nhảy lò
cò”, “Thả đỉa ba ba”…
12
Hình ảnh: Cô và trò lớp bé C cùng chơi mèo đuổi chuột
Với hoạt động góc: nên tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo nhóm
nhỏ trong một không gian hẹp như: “Ô ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải ranh”,
“Chuyền thẻ”, “Kéo cưa lửa xẻ”…
Biện pháp 4 . Tham mưu tuyên truyền với các tổ chức trong nhà trường
Trên cơ sở xây dựng kế hoạch để thực hiện tốt đề tài của mình tôi đã
mạnh dạn tham mưu với các tổ chức trong nhà trường . Tiếp tục thực hiện 5 nội
dung trọng tâm trong kế hoạch xây dựng trường học thân thiện học sinh tích
cực, trong đó có phát huy truyền thống giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc đặc biệt
là việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ ở các độ tuổi. Đưa nội dung lồng
ghép tổ chức các trò chơi dân gian vào kế hoạch giáo dục của nhà trường của tổ
chuyên môn.Tổ chức kiểm tra đánh giá việc tổ chức thực hiện tổ chức trò chơi
dân gian lồng ghép với việc thanh tra kiểm tra thường xuyên của nhà trường.
Cung cấp tái liệu phương tiện đồ dùng đồ chơi, tổ chức các buối giao lưu về
truyền thống văn hóa trong đó có việc nồng ghép các trò chơi dân gian cho trẻ.
Tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường và hội cha mẹ học sinh để tổ chức và
thực hiện tốt việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ trong và ngoài nhà
trường nhằm giữ gìn văn hoá dân tộc.
Đối với Ban giám hiệu nhà trường tôi chủ động xây dựng kế hoạch hoạt
động và tham mưu với nhà trường như cung cấp cho giáo viên những tài liệu,
tư liệu băng đĩa hình về các hoạt động trò chơi dân gian phù hợp với trẻ mầm
non, các hình thức tổ chức có hiệu quả để giáo viên chủ động nghiên cứu học
hỏi và vận dụng.Trong kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học nhà trường cần
đưa ra kế hoạch tổ chức các buổi thăm quan của học sinh trong đó có đi thăm
quan các lễ hội truuyền thống ở địa phương ở đó học sinh có cơ hội để thưởng
thức và tham gia các trò chơi dân gian truyền thống tạo nên tượng cho trẻ đối
với trò chơi dân gian như lễ hội đền thượng ở Lào Cai. Lễ hội Gầu tào, hội
xuống đồng ở xã Tả Phời Ngoài ra tôi cũng mạnh dạn tham mưu cho Ban
giám hiệu nhà trường hàng năm tổ chức hội thi về trò chơi dân gian và hát dân
ca cho học sinh các lớp trong trường.
Đối với hội phụ huynh tôi cũng mạnh dạn đưa kế hoach thực hiện của
mình ra để cùng trao đổi bạn bạc và tham mưu cho hội phụ huynh về việc đầu
tư đồ dùng đố chơi phục vụ hoạt động chơi cho trẻ. Tổ chức các buổi tuyên
truyền vế vai trò và ý nghĩa của trò chơi dân gian đối với trẻ.
Công tác tuyên truyền thông qua các hoạt động hàng ngày, qua giờ đón
trả trẻ giáo viên hướng dẫn và định hướng cho phu huynh học sinh ở nhà cùng
chơi với con.Thông qua các buổi lễ hội tổ chức trò chơi dân gian giáo viên
tuyên truyền về ý nghĩa vai trò truyền thống văn hóa của trò chơi dân gian đối
với trẻ.
Biện pháp 5 : Tạo hứng thú trước khi chơi
Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất
cả những ai muốn chơi. Không bao giờ trò chơi dân gian quy định số người
chơi nhất định. Vì vậy tôi luôn khuyến khích, động viên tất cả các trẻ tham gia
chơi càng đông càng vui. Nếu chơi “Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào
13
thêm, vòng chỉ rộng ra một chút chứ trò chơi không thay đổi. Còn trò chơi
“Rồng rắn lên mây” thì thêm một người, “cái đuôi” sẽ dài ra một chút và tất cả
mọi người đều được chơi, được chạy như nhau. Những trò chơi “Thả đỉa ba
ba”, “Chi chi chành chành”, “Nhảy lò cò”, “Nhảy dây”… cũng tương tự như
vậy.Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ nào ích kỷ, chơi
không đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ
bằng cách không cho chơi chung. Qua đó tinh thần tập thể của các trẻ được
nâng lên rất nhiều.
2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Khi áp dụng thực hiện nghiên cứu sáng kiến tại lớp Bé C trường mầm
non Hoa Mai, tôi đã thấy được sự thay đỏi rõ rệt ở trẻ thể hiện qua các hoạt
động giáo dục trẻ được phát triển thêm về vốn từ, khả năng khéo léo của đôi
bàn tay, trẻ có tư duy nhanh hơn, biêt chơi cùng nhóm bạn có khả năng phối
hợp theo nhóm. Đối chiếu với kết quả trước khi thực hiện đề tài trẻ đã tiến bộ
rõ
Tỷ lệ % đầu năm Tỷ lệ % sau thử nghiệm
Xếp loại
Số trẻ
đạt
Tỷ lệ % Xếp loại
Số trẻ
đạt
Tỷ lệ %
Giỏi 0 0 Giỏi 07 28
Khá 03 11 Khá 10 38
Trung bình 10 38 Trung bình 09 34
Yếu 13 50 Yếu 0 0
14
3. Kết luận
3.1 Ý nghĩa
Trò chơi dân gian là một sinh hoạt văn hóa do nhân dân sáng tạo trong
quá tŕnh lao động, sản xuất và được lưu truyền tự nhiên, rộng rãi trong cộng
đồng.
Những tṛò chơi dân gian đã đến với trẻ thơ một cách nhẹ nhàng theo kiểu
“vừa học, vừa chơi”, qua những bài đồng dao theo cách nói vần và đồng dao đã
làm tốt chức năng biểu đạt như, giáo dục nhận thức, bồi dưỡng t́ình cảm cho trẻ.
Qua các tṛò chơi cổ truyền của trẻ em, ta có thể rút ra được thế nào là
những trò chơi thích hợp với nhu cầu nguyện vọng và tâm lí của trẻ em, xét ở
nhiều phạm vi như: lời đồng dao, động tác chơi, qui trình tổ chức chơi, chủ định
chơi, các luật chơi.
Các tṛò chơi dân gian Việt Nam thường giảm tiện, không cầu kỳ, tốn kém
nên có thể dễ dàng chơi mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm, dễ làm, chủ yếu lấy
từ trong tự nhiên, thậm chí chỉ là cái gậy, hòn đá, hòn bi chúng có thể nhặt
trong vườn, dưới ruộng là có thể lập được một hội chơi.
Trò chơi dân gian là một hoạt động có tác động mạnh mẽ đến trẻ em, nó
là phương tiện giáo dục nhân cách toàn diện cho trẻ mầm non. Trò chơi dân
gian cung cấp cho các em những kiến thức xã hội cần thiết cho cuộc sống của
trẻ: Tập mua bán, tập lao động, làm quen với các nghề nghiệp trong xã hội…
Trò chơi dân gian là phương tiện giáo dục trẻ em có thái độ đúng đắn
trong các mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với thiên
nhiên.
Trò chơi dân gian giúp cho trẻ phát triển trí tưởng tượng, cũng là phương
tiện phát triển ngôn ngữ có hiệu quả. Khi tham gia chơi, trẻ được ca hát, nhảy
múa, đối đáp… Qua đó, vốn từ của trẻ được phong phú, ngôn ngữ mạch lạc.
Trò chơi dân gian là phương tiện giáo dục thể chất cho trẻ một cách có
hiệu quả. Khi tham gia vào các trò chơi vận động dân gian, các vận động cơ bản
của trẻ được rèn luyện, nhờ đó mà trẻ trở nên nhanh nhẹn, khéo léo, hoạt bát
trong hoạt động.
Trò chơi dân gian c̣òn có ý nghĩa trong việc rèn luyện kỹ năng sống cho
trẻ. Đặc biệt đối với trẻ em Việt Nam, trò chơi dân gian còn góp phần h́ình
thành nhân cách văn hóa mang bản sắc dân tộc Việt Nam.
3.2 Nhận định chung
Trong công tŕnh nghiên cứu của một số nhà khoa học trên thế giới đã
chỉ ra rằng, quá trình tổ chức sư phạm trong đó có việc tổ chức trò chơi cho trẻ
mẫu có ảnh hưởng đặc biệt đến sự phát triển tâm lí của trẻ, nhờ quá trình sư
phạm ấy đã tạo nên nền tảng hình thành những phẩm chất trí tuệ cần thiết
chuẩn bị cho trẻ vào trường phổ thông. Việc dạy trẻ các thao tác trí tuệ sẽ giúp
trẻ lĩnh hội những tri thức mới, thông tin về mỗi trường xung quanh. Hiệu quả
quá trình lĩnh hội tri thức phụ thuộc vào óc quan sát, khả năng phân tích, tổng
hợp, khái quát hóa, tính tự lập, đặc biệt là sự cố gắng nỗ lực của hoạt động trí
tuệ.
15
Muốn đứa trẻ bộc lộ được những phẩm chất trên, giáo viên phải luôn tạo
điều kiện cho trẻ được tham gia vào trò chơi, trẻ được tích cực, chủ động khám
phá đối tượng dưới sự hướng dẫn của giáo viện, có như vậy trò chơi mới phát
huy được vai trò giáo dục của mình.
Việc tổ chức các trò chơi dân gian, nhờ sự giúp đỡ của người lớn, trong
đó việc tổ chức không đi sau sự phát triển, phụ họa cho sự phát triển, mà việc tổ
chức phải đi trước sự phát triển, kéo theo sự phát triển. Tuy nhiên vai trò của
người lớn phải thể hiện để không lấn át vai trò chủ thể của trẻ khi tham gia chơi
cùng trẻ.
Các nhà sư phạm đã khái quát vai trò của giáo viên bằng hình tượng
“điểm tựa”, “thang đỡ” trong trò chơi của trẻ. Giáo viên là người lên kế hoạch
chơi, đảm bảo môi trường chơi và sự an toàn cho trẻ trong khi chơi, là người
làm mẫu, là người cộng tác dàn xếp, điều phối cổ vũ khuyển khích, tạo điều
kiện giúp đỡ trẻ thực sự trong khi chơi, kịp thời giải quyết mâu thuẫn giữa trẻ…
Như vậy, người lớn là người tổ chức, tạo điều kiện giúp đỡ và dẫn dắt trẻ trong
khi chơi.
Trong trò chơi dân gian trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi luôn là chủ thể, thích khám
phá và tìm hiểu môi trường xung quanh, trẻ được tự lựa chọn tìm kiếm các
phương thức tối ưu để giải quyết nhiệm vụ nhận thức, tự kiểm tra đánh giá kết
quả chơi của mình. Mặc dù trong trò chơi không có những yêu cầu khắt khe của
người lớn, nhưng vẫn cần dạy trẻ chơi, bởi vì nếu không có tác động sư phạm
của người lớn thì trò chơi sẽ không phát huy hết vai trò của mình trong giáo
dục và phát triển toàn diện cho trẻ mầm non.
Giáo viên mầm non có vai trò là người bạn chơi của trẻ có thể sử dụng
các biện pháp tổ chức cho trẻ chơi dưới hình thức gián tiếp hoặc trực tiếp nhằm
giúp trẻ nắm được những tri thức, kỹ năng mới trên cơ sở đó hình thành cho trẻ
thế giới quan và nhân sinh quan.
3. 3 Bài học kinh nghiệm
Muốn nâng cao chất lượng tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ ở trường
mầm non, trước hết:
Giáo viên phải tìm hiểu kỹ và nắm vững cách chơi, luật chơi các trò chơi
dân gian.
Giáo viên phải chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết để tiến hành chơi.
Giáo viên phải là người linh hoạt, sáng tạo trong khi tổ chức trò chơi dân
gian cho trẻ.
Tích hợp trò chơi dân gian vào các hoạt động một cách phù hợp và có
hiệu quả.
Kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh để có sự giúp đỡ theo yêu cầu
của nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức thực hiện.
Giáo viên không ngừng học hỏi, tham khảo tài liệu, tham quan học tập,
sáng tạo trong phương pháp giảng dạy.
3.4 Kiến nghị đề xuất
Để thực hiện tốt trò chơi dân gian cho trẻ trong giai đoạn hiện nay thông
qua việc thực hiện các biện pháp trên đã phần nào đạt được một số kết quả như
đã nêu. Bản thân xin có một số đề xuất sau :
16
* Đối với Phòng Giáo dục
Cần tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên về cách tổ chức
các trò chơi dân gian cho trẻ đạt kết quả cao.
Cung cấp tài liệu, đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho hoạt động vui chơi
của trẻ.
* Đối với trường
Cần có kế hoạch chỉ đạo chặt chẽ và đồng thời xây dựng chuyên đề tổ
chức trò chơi dân gian cho học sinh.
Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn để trao
đổi, học hỏi kinh nghiệm.
Đầu tư kinh phí mua một số trang thiết bị phục vụ hoạt động vui chơi
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG
Lào Cai, ngày 25 tháng 5 năm 2013
NGƯỜI VIẾT
Vũ Thị Trà Giang
17
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phương pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ Mẫu giáo – Nhà xuất
bản giáo dục
2. Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 3 – 4 tuổi của bộ Gíao dục Mầm
non.
3. Một số vấn đề lý luận và thực tiễn khi tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ
trong trường Mầm non – Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
4. Điều lệ trường Mầm non
5. Kế hoạch nhiệm vụ năm học 2012 – 2013 - Trường Mầm non Hoa
Mai.
6. Tạp chí Gíao dục mầm non
7. Kênh Khoa học giáo dục VTV2 Đài truyền hình Việt Nam
18
Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé 3 4 tuổi tại trường Mầm non Nga Mỹ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [1.23 MB, 19 trang ]
A. MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, bởi vui chơi đã
gây ra những biến đổi về chất, ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành nhân
cách và là tiền đề cho hoạt động học tập của trẻ ở lứa tuổi tiếp theo. Trong hoạt
động vui chơi có rất nhiều trò chơi, trong đó TCDG luôn được trẻ em nói chung
và trẻ mẫu giáo yêu thích.
Từ xa xưa trẻ em Việt Nam đã có nhu cầu chơi, chúng nghĩ ra các trò chơi,
truyền cho nhau cách chơi từ thế hệ này sang thế hệ khác nhờ đó mà TCDG
được lưu truyền đến ngày nay. TCDG với chức năng đặc biệt của nó đã mang lại
cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị, bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí,
vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui với bạn bè, làm cho thế giới xung quanh
các em đẹp và rộng mở hơn, tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỷ niệm
quý báu theo suốt cuộc đời. Chính vì vậy TCDG rất cần thiết được lựa chọn,
giới thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Đúng như PGS TS Nguyễn
Văn Huy, giám đốc Bảo tàng dân tộc học Việt Nam đã nói: “Cuộc sống đối với
trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không đơn thuần là
trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc
đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ,
giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình
yêu gia đình, quê hương đất nước. Ngày nay, các em được sống ở một xã hội
công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng là
thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen với những trò chơi
của thiếu nhi ngày trước đang ngày càng bị mai một và lãng quên, không chỉ có
ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê . Vì thế giúp các em hiểu và quay về
nguồn cội với các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”.
TCDG được sử dụng nhiều trong các hoạt động vui chơi của trẻ ở trường
mầm non, đặc biệt là hoạt động có chủ đích. Các TCDG không chỉ nhiều về số
lượng mà còn phong phú về thể loại. Việc kết hợp các TCGD trong các hoạt
động chủ đích tại trường mầm non có ý nghĩa to lớn trong việc rèn luyện thể lực,
sự khéo léo, rèn luyện trí tuệ, sự nhanh trí, gợi xúc cảm thẩm mỹ, khả năng hoạt
động nhóm, tập thể, sự gắn kết của tình bạn… đặc biệt nó góp phần xây dựng
nhân cách mang đậm văn hóa dân tộc Việt Nam cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ.
Trên thực tế, khi tôi nhận lớp mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi tại trường mầm non Nga
Mỹ, thì việc tổ chức TCDG cho trẻ còn nặng về mục đích “học” nhẹ về “chơi”,
hơn nữa nội dung dạy học chủ yếu là thực hiện đúng phương pháp, hình thức tổ
1
chức đơn điệu, sơ sài, gây sự nhàm chán đối với trẻ, dẫn đến trẻ nhút nhát càng
nhút nhát hơn, không mạnh dạn tự tin tham gia hoạt động, không phát huy hết
khả năng tích cực của mình.
Vậy làm thế nào để tổ chức được các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé
thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài toán khó với các
giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. [Vì khả năng chú ý có chủ định
của trẻ mầm non còn kém. Trẻ dễ dàng tham gia vào trò chơi nhưng cũng nhanh
chán, nhanh bỏ cuộc ].
Là một giáo viên mầm non tôi luôn trăn trở và tìm các biện pháp để tổ chức
các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một
số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé 3- 4 tuổi tại
trường Mầm non Nga Mỹ” làm đề tài nghiên cứu cho mình.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nhằm tìm ra các biện pháp tốt nhất tổ chức các TCDG giúp trẻ phát triển
toàn diện và bồi dưỡng truyền thống văn hóa dân tộc cho trẻ.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
- 30 trẻ lớp 3- 4 tuổi do tôi phụ trách
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp thực nghiệm
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế
B. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Vui chơi là hoạt động chủ đạo đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo, chi
phối toàn bộ đời sống tâm lý và các hoạt động khác.
TCDG là một trong những hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian. Trò chơi
vừa thể hiện tính sáng tạo của người lao động vừa là giải trí thoải mái sau những
ngày lao động mệt nhọc, bày tỏ niềm chiến thắng thiên nhiên. Thông qua trò
chơi giúp trẻ nắm được những tiêu chuẩn, hành vi chuẩn mực của con người,
những phẩm chất của trẻ đuợc hình thành như lòng dũng cảm, tính kỷ luật, ý chí
quyết thắng của trẻ... Trong trò chơi trẻ nào cũng tỏ ra cố gắng hết sức mình,
mối quan hệ tập thể mật thiết, ai cũng sẵn sàng hết sức mình để mang lại thành
tích chung cho tập thể, cùng nhau tạo ra những đồ dùng đồ chơi phục vụ cho quá
2
trình chơi của tập thể…cùng nhau hát, đọc đồng dao khi chơi có tác giúp bồi
dưỡng những cảm xúc thẩm mỹ cho trẻ.
Tuy nhiên, trong nhịp sống công nghiệp hóa hiện nay thì việc các bậc phụ
huynh lựa chọn và hướng dẫn một TCDG cho con mình còn nhiều hạn chế mà
thay vào đó là những trò chơi hiện đại, những trò chơi mang tính bạo lực khiến
cho tâm hồn trẻ thơ trở nên tàn bạo và hung hãn. Đồ chơi hiện đại có sức thu hút
đối với trẻ bởi màu sắc cũng như phong phú về chủng loại, không phủ nhận vai
trò của những đồ chơi đó nhằm thõa mãn nhu cầu vui chơi, nhưng chính những
đồ chơi hiện đại đó làm nảy sinh tính ích kỷ ở trẻ, trẻ chỉ muốn độc chiếm chơi
một mình, không thích chơi với bạn, trẻ dễ thu mình vào thế giới cô độc của
riêng mình mất khả năng hòa đồng tập thể, đoàn kết, chia sẻ với bạn bè. Do đó
việc đưa TCDG vào giảng dạy, vui chơi trong trường mầm non sẽ làm làm nền
móng cho trẻ khi học lên lên các bậc cao hơn, trẻ không những dễ thích nghi
hơn mà còn rèn khả năng ứng xử văn hóa trong các hoạt động tập thể lành mạnh,
bổ ích, các hoạt động vui chơi giải trí phù hợp với lứa tuổi, không sa vào những
trò chơi bạo lực
Từ những vấn trên tôi đã quyết định nghiên cứu và tìm ra “ Một số biện
pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi” tại trường mầm
non Nga Mỹ.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
1. Thuận lợi
Được ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo sát sao về chuyên môn, cơ sở vật
chất, tài liệu tham khảo cũng như đồ dùng đồ chơi đầy đủ cho cô và trẻ.
Bản thân tôi là giáo viên có trình độ chuyên môn trên chuẩn, yêu nghề mến
trẻ, nhiệt tình, hàng năm được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn do
Phòng, Sở giáo dục tổ chức .
Trẻ thích các trò chơi dân gian Việt Nam và bản thân tôi sưu tầm được rất
nhiều TCDG thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ mẫu giáo, phù hợp với mỗi vùng
miền.
Trẻ được phân chia đúng độ tuổi, nhận thức của trẻ tương đối đồng đều,
các bậc cha mẹ cũng quan tâm đến việc học tập của con em mình.
2. Khó khăn
Đa phần trẻ trong lớp mới đi học chưa qua độ tuổi nhà trẻ nên chưa có nề
nếp trong học tập bên cạnh đó khả năng phát triển ngôn ngữ, khả năng ghi nhớ
có chủ định của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ dàng tham gia trò chơi nhưng cũng dễ
dàng bỏ cuộc.
3
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn ra
trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích
hợp vào các hoạt động.
Số ít các bậc cha mẹ chưa quan tâm đến con mình chơi những trò chơi gì,
chơi như thế nào nên chưa thường xuyên phối hợp với giáo viên trong việc thực
hiện tốt các nội dung giáo dục ở lớp cũng như ở nhà.
3. Kết quả điều tra thực tiễn
Ngay từ những ngày năm học tôi đã tiến hành khảo sát lớp với tổng số 30
trẻ, đa phần các cháu chưa chú ý vào nội dung cô hướng dẫn, chưa hứng thú với
các TCDG, chưa nắm bắt được nội dung, cách chơi, luật chơi của các trò chơi
dân gian, chưa hứng thú chơi các TCDG như sau:
Kết quả khảo sát ban đầu:
Đạt
Chưa đạt
Số
Số
Tỷ lệ
Số
Tỷ lệ
Nội dung
trẻ
trẻ
%
trẻ
%
Trẻ chú ý vào nội dung cô hướng dẫn
30
14
47
16
53
Trẻ hoạt động tích cực vào các trò 30
11
37
19
63
chơi dân gian
Trẻ nắm được kỹ năng chơi trò chơi
30
18
60
12
40
dân gian
Trẻ hứng thú tham gia trò chơi dân
30
17
57
13
43
gian
Từ kết quả trên bản thân tôi rất lo lắng, trăn trở, suy nghĩ tìm ra các biện
pháp tối ưu để áp dụng nhằm kích thích tính tò mò, sự sáng tạo và lòng ham hiểu
biết của trẻ để tạo sự hứng thú cho trẻ khi tham gia vào các TCDG và phát triển
toàn diện cho trẻ. Để làm được điều đó tôi đã sử dụng một số biện pháp sau:
III. CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Biện pháp sưu tầm, lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với trẻ, với
chủ đề thực hiện.
Nét đặc biệt của TCDG trẻ em Việt Nam là hầu hết các trò chơi gắn liền
với các bài đồng dao. Đó là những câu vè ngắn gọn, có nhịp điệu, âm thanh
được sử dụng trong khi chơi. Trong trò chơi trẻ vừa được hát, đọc những bài
đồng dao mà chúng yêu thích và thực hiện những hành động chơi, do vậy TCDG
càng hấp dẫn với trẻ.
4
Với trẻ mẫu giáo 3 -4 tuổi thì không phải trò chơi nào cũng phù hợp, trẻ ở
độ tuổi này khả năng chú ý có chủ định và nhận thức của trẻ còn hạn chế, vì thế
trẻ chỉ có thể chơi được các trò chơi ngắn và đơn giản.
Ví dụ: Ở chủ đề : Trường mầm non tôi chọn trò chơi: “Tập tầm vông”, “Lộn cầu
vồng”, “Trốn tìm”.
Ở chủ đề gia đình tôi chọn các trò chơi: “Chi chi chành chành”, “ Kéo co”.
Hay ở chủ đề: Thế giới động vật tôi chọn các trò chơi: “Mèo đuổi chuột”, “Bịt
mắt bắt dê”, “Rồng rắn lên mây”.
…
Tuy nhiên, khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé, tôi thực
hiện theo các tiêu chí sau:
+ Trò chơi đơn giản không quá phức tạp.
+ Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
+ Giúp củng cố ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ. Gây được hứng thú,
thu hút sự chú ý của trẻ.
+ Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Kết quả: Các TCDG tôi đã sưu tầm, lựa chọn cho trẻ chơi theo chủ đề không
những đã giúp tôi sử dụng các TCDG dạy trẻ một cách hiệu quả mà còn giúp trẻ
hào hứng tham gia tích cực vào các TCDG.
2. Biện pháp tổ chức thực hiện các trò chơi dân gian.
Để có thể truyền tải hết nội dung TCDG tôi đã xác định mục tiêu cần đạt
khi cho trẻ tham gia chơi cũng như đầy đủ các các phương tiện chơi, dạy trẻ
thuộc lời ca và chuẩn bị địa điểm chơi để tổ chức thực hiện TCDG.
* Chuẩn bị trước khi chơi:
- Lập kế hoạch tổ chức trò chơi dân gian.
Trước hết để lập được kế hoạch tôi luôn bám sát chương trình mục tiêu
chăm sóc và giáo dục trẻ, với những nội dung, công việc cụ thể, rõ ràng, nhằm
đạt được các mục tiêu cần đạt như :
+ Rèn luyện kỹ năng lắp ghép, phát triển óc sáng tạo và trí tưởng tượng
+ Tạo không khí vui vẻ, hứng khởi cho trẻ.
+ Dạy trẻ biết trao đỏi, bàn bạc với nhau, biết phối hợp cùng nhau hoạt động
+ Giáo dục trẻ thái độ thân thiện với các bạn
Ví dụ:
STT
Tên chủ đề
Tên trò chơi
5
1
Trường mầm non
2
Bản thân
3
4
5
Gia đình
Nghề nghiệp
Thế giới động vật
6
Thế giới thực vật
7
8
Phương tiện giao thông
Nước và một số hiện tượng thiên nhiên
9
Quê hương, Đất nước – Bác Hồ
Tập tầm vông, Lộn cầu vồng,
trốn tìm
Nu na nu nống, nhảy dây,
chùm chụm
Chi chi chành chành, Kéo co
Dệt vải, kéo cưa lừa sẻ
Mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt
dê, rồng rắn lên mây.
Mít mật mít gai, chồng đống
chồng đe
Dung dăng dung dẻ, ném còn
Đếm sao, hát chuyền sỏi,
chong chóng
Ô ăn quan, thả đỉa ba ba
- Phương tiện chơi:
+ Chuẩn bị đồ dùng:
Đồ dùng đồ chơi của TCDG cũng thật sự phong phú và mang đặc thù riêng
biệt, mỗi trò chơi có mỗi loại đồ dùng tương ứng mà khi thiếu nó thì chúng ta
không thể thực hiện được. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một
TCDG nào đó tôi tìm hiểu trước về cách chơi và luật chơi,cũng như các đồ dùng
trong trò chơi cần đến. Để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ những thứ cần thiết cho
một trò chơi và tổ chức được tốt
Ví dụ: Trò chơi “Bịt mắt bắt dê” không tổ chức được nếu không có dải vải hoặc
dải khăn bịt mắt.
Hay như trò chơi kéo co cũng cần phải có dây kéo mới phân thắng bại cho
đội chơi.
+ Dạy trẻ đọc thuộc lời đồng dao trò chơi:
Khác với các trò chơi vận động và các trò chơi khác, TCDG trong qúa trình
chơi trẻ vừa hát hoặc đọc bài đồng dao nào đó. Các bài đồng dao mang đến sự
vui tươi, nhí nhảnh và nhộn nhịp ở trẻ. Mặc dù, không phải bài đồng dao nào
cũng mang lại ý nghĩa cho trẻ, song bài nào cũng phù hợp với tư duy và hồn
nhiên của trẻ.
Ví dụ: Trò chơi “ Chi chi chành chành” trẻ hát
Chi chi chành chành
Ba vương ngũ đế
Cái đanh thổi lửa
Bắt dế đi tìm
6
Con ngựa đứt cương
Ù à ù ập
Câu hát chẳng có ý nghĩa rõ ràng nhưng khi thiếu đi câu hát thì trò chơi
không thể diễn ra được.
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các TCDG trước khi
hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: Hoạt động chiều,
hoạt đông ngoài trời. Khi trẻ đã thuộc lời dồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các
trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực
tham gia vào trò chơi.
+ Chuẩn bị địa điểm:
Đồ dùng đã có và lời đồng dao đã thuộc rồi nhưng nếu thiếu đi một địa
điểm để tổ chức trò chơi thì cũng không thể diễn ra. Với loại hình TCDG mang
tính tập thể cao, thì số lượng trẻ chơi đông nên đòi hỏi địa điểm phải có diện tích
rộng như trò chơi “ Kéo co”…. Nhưng lại có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi
theo các nhóm nhỏ như “ Chi chi chành chành”, “ tập tầm vông”, “ kéo cưa lừa
xẻ”, tuy nhiên tôi cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi
để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp.
*Tổ chức thực hiện:
Tạo cho trẻ hứng thú đến với trò chơi bằng nhiều cách khác nhau như: Lời
gợi ý, đề nghị trẻ chơi, những câu hỏi ngắn gọn, câu đố, các tình huống chơi,
cùng trẻ đàm thoại, trao đổi làm cho trẻ nhớ lại các trò chơi hoặc giới thiệu với
trẻ về trò chơi sắp sữa chơi dẫn dắt trẻ vào cuộc chơi. Sau đó tôi cùng trẻ thảo
luận, bàn bạc và triển khai các góc chơi của nhóm và cho trẻ từng nhóm tự tìm
kiếm đồ chơi, vật liệu chơi của mình mà cô đã chuẩn bị sẵn.
Trò chơi: Nu na nu nống
Trò chơi này tôi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm.
Luật chơi: . Nếu dứt bài đến từ "rụt" đúng vào chân bạn nào thì bạn đó phải
rụt nhanh chân không thì bạn đó thua cuộc phải nhảy lò cò 1 vòng.
Cách chơi: Cho nhóm trẻ ngồi thành hàng ngang, duỗi hai chân ra trước. Một trẻ
ngồi đối diện, lấy tay đập vào từng bàn chân theo nhịp từng từ một của bài hát.
Lời ca như sau:
Nu na nu nống
Cái bống nằm trong
Con ong nằm ngoài
7
Củ khoai chấm mật
Phật ngồi phật khóc
Con cóc nhảy ra
Ông già ú ụ
Bà mụ đồ xôi
Nhà tôi nấu chè
Tè he chân rụt
Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Nu na nu nống [ H.1]
Trò chơi: Mèo đuổi chuột
Tôi tổ chức cho trẻ chơi tập thể:
Luật chơi: Chuột chạy,mèo đuổi bắt. Nếu chuốt chạy được hai vòng mà mèo
chưa bắt được là mèo thua cuộc.
Cách chơi: Tôi cho trẻ xếp thành vòng tròn rộng và giơ tay cao để làm hang.
Chọn ra hai trẻ, một trẻ làm mèo, một trẻ làm chuột. Ban đầu để mèo và chuột
đứng cách nhau một khoảng 2m. Khi nghe hiệu lệnh “đuổi bắt” thì chuột lo
chạy luồn lách qua các ngách hang để trốn mèo. Mèo phải nhanh chân rượt đuổi
8
và chạm tay vào chuột để bắt. Những trẻ đứng thành vòng tròn sẽ hát đề trẻ làm
chuột chạy cho trẻ làm mèo đuổi bắt.
Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Mèo đuổi chuột [H.2]
Trò chơi: Rồng rắn lên mây
Cách chơi : Tôi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm khoảng 10 trẻ, cho một trẻ làm
thầy thuốc đứng một chỗ, các bạn còn lại nắm đuôi áo nhau làm con rồng, bạn
đứng đầu làm đầu rồng. Các bạn làm rồng vừa đi vừa hát :
Rồng rắn lên mây
Có cây xúc xắc
Có nhà điểm minh
Thầy thuốc có nhà hay không
Sau khi hát xong trẻ đến trước mặt thầy thuốc
- Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc đầu. Rồng trả lời : Cục sương cục sẩu
- Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc giữa, Rồng trả lời : Cục máu cục me
- Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc đuôi, Rồng trả lời : Tha hồ thầy đuổi
Khi trẻ hát xong câu cuối: “Xin khúc đuôi – Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ làm
“đuôi” trẻ cuối cùng phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị “thầy” tóm lấy
9
Luật chơi : Nếu rồng bị gẫy hoặc bạn cuối cùng bị thầy bắt có thể bị thay người
khác hoặc lại phải làm “thầy” để đi đuổi những trẻ khác.
Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Rồng rắn lên mây[ H.3]
Một điều có thể thấy rõ rằng đặc điểm nổi bật của TCDG là không quy
định số người chơi, càng nhiều người chơi càng tốt. Vì vậy, tôi luôn khuyến
khích và động viên trẻ cùng chơi, bằng cách trao đổi, bàn bạc và thăm dò ý kiến
với trẻ trước để tạo dựng tính tích cực chủ động của trẻ trong quá trình chơi, làm
cho trò chơi mang tính tập thể cao hơn, lôi cuốn nhiều trẻ chơi. Trong khi chơi,
mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ nào ích kỷ, chơi không đúng luật chơi,
chen lấn các bạn sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ bằng cách không cho chơi
chung.
Kết quả: Qua áp dụng biện pháp trên tôi thấy trẻ hứng thú tích cực trong
các TCDG, tinh thần tập thể được nâng cao. Đặc biệt trẻ có thể tự tổ chức chơi
được các trò chơi đơn giản.
3. Biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian lồng ghép vào các hoạt động
Thời điểm để trẻ chơi các TCDG thì ít và chỉ những khi có hoạt động, sự
kiện có liên quan như: Hội khỏe, hội thi, các ngày lễ, tết…trẻ mới được chơi với
thời gian và số lượng các trò chơi tương đối. TCGD thể vận dụng linh hoạt vào
trong các hoat động và tổ chức ở mọi thời điểm khác nhau trong ngày. Tuy
nhiên ở mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Hoạt
động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ chức
10
nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại giúp trẻ được
gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và phát triển thể chất;
hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về kinh nghiệm sống và kỹ
năng chơi theo nhóm. Vì vậy, tôi chú ý lựa chọn và tổ chức các TCDG phù hợp
với tính chất của từng hoạt động, phù hợp với hoạt động giáo dục, phù hợp với
từng chủ đề mới có thể đem lại kết quả như mong muốn.
*Với hoạt động giáo dục thể chất:
Tôi sẽ tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động để rèn luyện cơ thể khỏe
mạnh, nhanh nhẹn và linh hoạt , đòi hỏi trẻ phải nhanh chân nhanh mắt và có
sức khỏe thì mới vui chơi được và ngược lại khi tham gia vui chơi thì trẻ mới có
thể khỏe mạnh và nhanh nhẹn được .
Ví dụ: Khi cho trẻ tập vận động cơ bản song, tôi cho trẻ chơi trò chơi “ Chi chi
chành chành” trò chơi này yêu cầu trẻ phải nhanh tay, nhanh miệng, nhanh mắt
để rút tay ra khi câu đồng dao cuối cùng được đọc lên, nếu không nhanh tay thì
ngón tay sẽ bị giữ lại và và như vậy là thua cuộc
Hình ảnh: Trẻ chơi : Chi chi chành chành[ H.4]
* Với hoạt động Khám phá khoa học [ Môi trường xung quanh]:
11
Tôi chọn các trò chơi nhằm phát triển nhận thức cho trẻ. Cung cấp cho trẻ
các kỹ năng như: Kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ
chơi… Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ: Lời đồng dao của trò chơi chuyền: “ Con ruồi có cánh - Đòn gánh có
mấu – Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng của
một số con vật và đồ vật quen thuộc.
Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
“Non cao đầy nước - Đáy biển đầy mây - Dưới đất lắm mây - Trên trời lắm cỏ
- Người thì có mỏ - Chim thì có mồm…”
* Với hoạt động âm nhạc:
Lựa chọn các TCDG có giai điệu và lời hát như các trò chơi: “Dệt vải”, “ tập
tầm vông”.
* Với hoạt động ngoài trời
Tận dụng không gian rộng thoáng, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận
động nhằm rèn luyện phát triển thể lực và phản xạ nhanh cho trẻ như: “Rồng rắn
lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “ Mèo đuổi chuột”, “Kéo co”…
Hình ảnh : Trẻ chơi trò chơi : Kéo co [ H.5]
* Với hoạt động ở các góc:
12
Tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo nhóm nhỏ trong một không
gian hẹp như: “Ô ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải ranh”, “Kéo cưa lửa xẻ”…
* Với hoạt động chiều:
Tôi chọn những TCDG cho trẻ chơi nhẹ nhàng để chuyển tiếp từ hoạt động
này sang hoạt động khác nhằm gây hứng thú cho trẻ như trò chơi: Lộn cầu vồng,
chi chi chành chành, kéo cưa lừa sẻ.
Hình ảnh : Trẻ chơi trò chơi : Lộn cầu vồng [ H.6]
Ngoài ra, khi lựa chọn các TCDG cho các hoạt động tôi lưu ý lựa chọn trò
chơi phù hợp với đề tài và chủ đề của bài dạy.
VD: chủ đề “Thế giới động vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi “ Bịt mắt
bắt dê”, “Mèo đuổi chuột”.
Kết qủa: Như vậy các TCDG dần dần đã được trẻ tự tổ chức chơi nên việc lồng
ghép hoặc dùng để chuyển tiết trong các hoạt động trong ngày của trẻ càng hấp
dẫn trẻ, trẻ tích cực hoạt động hơn, và mong muốn được chơi các TCDG.
4. Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh.
Nhiều bậc phụ huynh ngày nay đã quên mất tầm quan trọng của các trò
chơi dân gian, các làn điệu dân ca, hò vè. Khi đón trẻ về nhà thường cho trẻ xem
13
các băng đa hoạt hình, các trò chơi điện tử…đã lãng quên bản sắc dân gian của
dân tộc.
Gia đình – Nhà trường là nhân tố quan trọng trong việc hình thành nhân
cách cho trẻ. Vì vậy việc giáo dục cho trẻ phối kết hợp giữa gia đình – nhà
trường mới đạt kết quả tốt. Chính vì vậy mà tôi đã tuyên truyền và kết hợp với
phụ huynh đưa ra những biện pháp cụ thể sau:
+ Với những phụ huynh không có thời gian để quan tâm tới việc chăm sóc trẻ:
Tôi dùng nhiều hình thức: Trao đổi qua ông, bà, gọi điện thoại, in những bài
đồng dao và những TCDG để gửi về nhà nhờ phụ huynh dạy trẻ.
+ Đối với những phụ huynh có nhiều thời gian quan tâm đến trẻ:
Tôi trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của các TCDG đối với trẻ và
trao đổi những bài tôi đã cải biên phù hợp với các nội dung giáo dục, kết hợp
dạy trẻ tại gia đình. Sưu tầm, quyên góp các nguyên vật liệu thiên nhiên như lá
cây, vỏ sò, các nguyên vật liệu phế thải sẵn có ở địa phương: Vủi vụn, chiếu cói,
bìa cát tông… để làm đồ dùng, đồ chơi,ngoài ra mua sắm thêm các đồ dùng để
tổ chức cho trẻ chơi TCDG:
Tận dụng góc tuyên truyền với phụ huynh tôi đưa những bài đồng dao, lời
ca của những TCDG mà tôi đã cải biên để đưa vào góc để mỗi khi phụ huynh
đưa - đón con em sẽ học thuộc và về nhà dạy cho con em mình. Ngoài ra, tôi còn
tham mưu với nhà trường tổ chức thêm buổi dã ngoại và mời phụ huynh tham
gia chơi TCDG cùng với trẻ, qua đó kích thích sự phấn khích của trẻ và sự vui
vẻ của phụ huynh.
Kết quả: Qua áp dụng biện pháp trên tôi thấy các bậc phụ huynh đã thấy
được tầm quan trọng của TCDG đối với trẻ, vì vậy mà đã chú trọng quan tâm
hơn, phối kết hợp cùng cô giáo dạy và tổ chức các TCDG cho con em mình,
ngoài ra tích cực đi đầu trong phong trào sưu tầm, quyên góp cùng làm các đồ
dùng đồ chơi cho lớp để tổ chức cho trẻ chơi các TCDG như: Tôi và phụ huynh
đã cùng làm được 30 quả còn để trẻ chơi trò chơi “ ném còn”, 20 bộ quần áo,
khăn bịt mắt từ các mảnh vải vụn cho trẻ mặc chơi các TCDG, 10 bộ con quang
ghánh từ chiếu cói, 10 bộ con vật từ các lá cây….
14
Hình ảnh: Tuyên truyền với phụ huynh [ H.7]
IV - HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Khi áp dụng thực hiện nghiên cứu sáng kiến tại lớp mình phụ trách, tôi đã
thấy được sự thay đổi rõ rệt:
100% trẻ chú ý vào nội dung cô hướng dẫn, 93% trẻ nắm được kỹ năng chơi các
TCDG, 100% hứng thú chơi các TCDG, 100% trẻ hoạt động tích cực vào các
TCDG. Kết quả cụ thể qua bảng sau:
Kết quả sau khi làm sáng kiến:
Số
Đạt
Chưa đạt
Số
Tỷ lệ
Số
Tỷ lệ
Nội dung
trẻ
trẻ
%
trẻ
%
Trẻ chú ý vào nội dung cô hướng dẫn
30
30
100
0
0
Trẻ hoạt động tích cực vào các TCDG 30
30
100
0
0
Trẻ nắm được kỹ năng chơi TCDG
30
28
93
2
7
Trẻ hứng thú tham gia TCDG
30
30
100
0
0
15
Cũng qua nghiên cứu về các trò chơi dân gian, tìm ra phương pháp tốt nhất
để dạy trẻ thì bản thân tôi có thêm nhiều kinh nghiệm để dạy cho trẻ các trò chơi
dân gian để trẻ thêm hứng thú trong các hoạt động, đồng thời bản thân cũng đã
hiểu hơn về giá trị của trò chơi truyền thống của dân tộc, góp phần gìn giữ bản
sắc văn hóa dân tộc đang dần bị mai một của địa phương nói riêng và của dân
tộc Việt Nam nói chung. Chính vì vậy mà các phong trào, các hội hè đình đám
của địa phương được nâng lên, các hội thi hát dân ca, hội thi về trò chơi dân gian
của trẻ được duy trì và có hiệu quả hơn.
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN
Trò chơi dân gian là một loại hình văn hoá dân gian đặc sắc của mỗi dân
tộc, không có dân tộc nào lại không có những trò chơi riêng cho con em mình.
Trong xã hội hiện đại, trẻ em cần có những trò chơi hiện đại nhưng không
thể thiếu được những trò chơi dân gian truyền thống. Nó chính là sự tiếp nối các
giá trị văn hoá dân tộc từ đó góp phần tạo dựng nên nhân cách văn hoá dân tộc
của trẻ nhỏ. Qua các trò chơi trẻ không những được thoả mãn nhu cầu vui chơi
mà còn góp phần nâng cao nhận thức, phát triển tình cảm, phát triển ngôn ngữ
và sự phối hợp linh hoạt của các giác quan, tăng cường thể lực giúp trẻ trở thành
nguồn nhân lực tài giỏi của đất nước trong tương lai. Bằng việc vận dụng các
biện pháp trên để tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ, không những giúp trẻ
thoả mãn nhu cầu ước muốn được vui chơi. Mà tôi thấy trẻ lớp tôi ngày càng
hoạt bát, nhanh nhẹn hơn, có vốn hiểu biết rộng mở về thế giới xung quanh cùng
bạn bè chia sẻ niềm vui.
Việc tổ chức cho trẻ chơi các TCDG trong các trường mầm non nói riêng là
rất cần thiết và quan trọng. Giúp trẻ phát triển toàn diện và góp phần vào việc
bảo tồn những giá trị văn hoá sinh hoạt tốt đẹp của cha ông ta để lại.
*Qua một thời gian thực hiện, với những biện pháp và kết quả đã đạt được
bản thân tôi đã đúc rút một số kinh nghiệm sau:
- Trước hết giáo phải có lòng say mê với nghề, luôn yêu nghề, mến trẻ.
- Nhận thức được tầm quan trọng của trò TCDG đối với trẻ .Nắm chắc các
phương pháp và hình thức tổ chức các trò chơi dân gian.
- Tích hợp TCDG vào các hoạt động một phù hợp và có hiệu quả
- Khi hướng dẫn trò chơi dân gian cho trẻ cần xác định rõ thể loại của trò
chơi, mục đích yêu cầu cần đạt khi tổ chức trò chơi đó, chuẩn bị chu đáo đồ
dùng, đồ chơi phù hợp với trò chơi.
16
- Sưu tầm, lựa chọn các trò chơi phù hợp với độ tuổi trẻ, phù hợp với chủ
đề.
- Làm tốt công tác phối hợp với các bậc phụ huynh, tổ chuyên môn, lãnh
đạo nhà trường tạo điều kiện xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và
điều kiện môi trường xung quanh, có khoảng không gian rộng rãi thoáng mát để
tổ chức tốt các trò chơi dân gian phù hợp với trẻ..
II. KIẾN NGHỊ
Để thực hiện tốt trò chơi dân gian cho trẻ trong giai đoạn hiện nay thông
qua việc thực hiện các biện pháp trên đã phần nào đạt được một số kết quả như
đã nêu. Bản thân xin có đề xuất sau :
* Đối với lãnh đạo địa phương:
Tạo điều kiện quan tâm hơn nữa đến bậc học mầm non. Đầu từ cơ sở vật
chất để có thể tổ chức tốt các TCDG. Mặt khác vào các ngày lễ, ngày hội những
trò chơi dân gian truyền thống nên được đưa vào như một nội dung của ngày lễ,
để khôi phục lại những TCDG truyền thống đang dần bị đánh mất ở địa phương
Trên đây là “Biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 3 – 4
tuổi tại trường mầm non Nga Mỹ”, bản thân tôi đã rút ra sau một năm học thực
hiện tốt. Tôi rất mong hội đồng khoa học đóng góp ý kiến để đề tài của tôi được
hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
Nga Mỹ, ngày 2 tháng 4 năm 2016
ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến của
tôi không sao chép của người khác.
Người thực hiện
Nguyễn Thị Loan
17
MỤC LỤC
STT
A
I
II
III
IV
B
I
II
1
2
3
III
1
Nội dung
MỞ ĐẦU
LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CƠ SỎ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN
THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
Thuận lợi
Khó khăn
Kết quả điều tra thực tiễn
CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Biện pháp sưu tầm, lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với
trẻ, với chủ đề thực hiện.
2
3
Biện pháp tổ chức thực hiện các trò chơi dân gian
5-10
Biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian lồng ghép vào các hoạt 10-13
động
Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh
13-15
HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
15 - 16
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
16
KẾT LUẬN
16
KIẾN NGHỊ
16 - 17
Tài liệu tham khảo & phụ lục hình ảnh
4
IV
C
I
II
Trang
1
1-2
2
2
2
2
2-3
3
3
3-4
4
4
4-5
PHỤ LỤC
Các chữ viết tắt:
TCDG: Trò chơi dân gian
18
PGS TS: Phó giáo sư tiến sĩ
Tài liệu tham khảo:
- Giáo dục học [ Ân Thị Hảo]
- Trò chơi dân gian [ Nguyễn Văn Huy]
- 101 trò chơi dân gian cho trẻ mầm non[Lê Bạch Tuyết]
- Hướng dẫn tổ chức trò chơi dân gian trong nhà trường [ Vũ Kim Yến]
- Hướng dẫn chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non 3 – 4 tuổi –
Nhà xuất bản giáo dục
-Ý nghĩa trò chơi dân gian.net
Phụ lục hình ảnh:
- Hỉnh ảnh trẻ chơi trò chơi: Nu na nu nống [H.1] – Trang 8
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Mèo đuổi chuột [H.2]- Trang 9
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Rồng rắn lên mây [H.3] – Trang 10
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Chi chi chành chành [H.4] – Trang 11
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Kéo co [H.5] – Trang 12
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi : Lộn cầu vồng [H.6] – Trang 13
- Hình ảnh tuyên truyền phụ huynh [H.7] – Trang 15
19
I. Đặt vấn đề:
Như chúng ta đã biết, hoạt động chủ đạo của trẻ em chính là hoạt động vui chơi. Trẻ em không chỉ cần được chăm sóc sức khoẻ, được học tập, mà quan trọng nhất trẻ cần phải được thoả mãn nhu cầu vui chơi. Xuất phát từ vai trò quan trọng của hoạt động vui chơi đối với trẻ em và nhu cầu hưởng thụ hoạt động này, tôi thấy việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết và rất có ý nghĩa.
Di sản văn hoá truyền thống Việt Nam có nhiều loại hình khác nhau, trong đó có thể nói, trò chơi dân gian cũng là một di sản văn hoá quý báu của dân tộc. Nó được kết thành từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ cả trí tuệ và niềm vui sống của bao thế hệ người Việt xưa.
Đặc biệt đối với trẻ em mẫu giáo lớn, trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng.
Nó làm cho thế giới xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em. Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ.
Đúng như PGS. TS Nguyễn Văn Huy, giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã nói: ” Cuộc sống đối với trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hoá dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước.
Ngày nay, các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước – đang ngày càng bị mai một và quên lãng, không chỉ có ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê. Vì thế, giúp các em hiểu và quay về nguồn với các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”.
Ở lứa tuổi mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo.Thông qua hoạt động vui chơi, trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ.Chính vì vậy, giáo viên cần tổ chức cho trẻ chơi các trò chơinói chung và trò chơi dân gian nói riêng.
Năm học 2008 – 2009, Bộ giáo dục và đào tạo phát động phong trào: ” Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực” trong đó có nội dung đưa trò chơi dân gian vào trường học. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài toán khó với các giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. [ Vì khả năng chú ý có chủ định của trẻ mầm non còn kém. Trẻ dễ dàng tham gia vào trò chơi nhưng cũng nhanh chán, nhanh bỏ cuộc ].
Là một giáo viên mầm non, tôi luôn trăn trở và tìm các biện pháp để tổ chức các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Sau đây tôi xin trình bày sáng kiến kinh nghiệm của mình với đề tài: ” Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn“.
Phạm vi tiến hành thực hiện đề tài này là 47 trẻ lớp mẫu giáo lớn số 10.
Skkn một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non 5 6 tuổi vùng dân tộc thiểu số trường mầm non hoa pơ lang
- 15 trang
Đề tài: Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non 5-6 tuổi
vùng dân tộc thiểu số trường mầm non Hoa Pơ Lang
I. Phần mở đầu:
I.1. Lý do chọn đề tài.
Trẻ em là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi
dân tộc. "Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai".Chăm sóc và giáo dục trẻ ngay từ
khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp chăm lo, đào tạo và bồi
dưỡng thế hệ trẻ trở thành con người của thế kỉ 21."Chẳng có một tâm hồn nào
có thể tỏa bóng yêu thương mà lại không bắt rễ từ một hạt giống đã ươm sâu
lòng nhân ái''.
Trong tất cả các hoạt động của trẻ, hoạt động vui chơi giữ vai trò chủ đạo,
thông qua các trò chơi trẻ thỏa mãn nhu cầu vui chơi của mình. Hiểu được tầm
quan trọng của việc tổ chức các trò chơi dân gian là một điều cần thiết và rất có ý
nghĩa. Trò chơi dân gian được tổ chức từ đời này sang đời khác và nó cũng là
một nguồn di sản quý báu của dân tộc việt nam, được hình thành qua những quá
trình lao động và sinh hoạt của con người việt xưa.
Qua những trò chơi dân gian nó giúp trẻ mở ra thế giới tuổi thơ của mình
sinh động và đẹp hơn. Ở trò chơi ngoài giúp trẻ vui chơi, giải trí mà nó còn giúp
trẻ tìm hiểu và khám phá thế giới xung quanh. Đó chính là bản sắc văn hóa của
con người việt nam.
Việc đưa trò chơi dân gian vào trường học mang một ý nghĩa thiết thực,
nó không chỉ góp phần rèn luyện sức khỏe mà còn giúp trẻ phát triển kĩ năng
sinh hoạt, làm việc theo nhóm. Tuy nhiên qua quá trình thực hiện, tôi thấy giáo
viên hiện nay chưa thật sự chú ý nhiều đến việc tìm kiếm các biện pháp tổ chức
trò chơi nhân gian phong phú, đa dạng và phù hợp.
Việc tích hợp trò chơi dân gian vào các hoạt động chưa được chú trọng.
Mặt khác khi tổ chức trò chơi thì giáo viên chưa trang bị cho mình một số thủ
thuật để hướng dẫn, tổ chức nên chưa hấp dẫn trẻ tham gia chơi, trẻ chơi nhanh
chán, một số trò chơi trẻ chưa hiểu nội dung và ý nghĩa nên việc tổ chức các trò
chơi dân gian đạt hiệu quả chưa cao.
Xuất phát từ thực tế trên, bản thân tôi đã trăn trở và mạnh dạn chọn đề tài
“ Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non 5-6 tuổi vùng dân
tộc thiểu số trường mầm non Hoa Pơ Lang” để nghiên cứu. Từ đó đúc kết một số
biện phát tổ chức cho trẻ có cơ hội tham gia trò chơi dân gian một cách lôi cuốn,
hấp dẫn và hiệu quả nhất.
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
1
Mục tiêu: Nghiên cứu các phương pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ
mầm non 5-6 tuổi.
Nhiệm vụ: Tạo cơ hội cho trẻ thường xuyên được tham gia trò chơi dân
gian một cách hấp dẫn, lôi cuốn, có ý nghĩa và hiệu quả nhất.
- Giúp trẻ mầm non phát triển nhân cách một cách toàn diện
- Phối hợp với phụ huynh cùng sưu tầm, sáng tác các trò chơi dân gian và
lời mới cho các bài ca dao, đồng dao.
I.3. Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non 5-6 tuổi vùng dân
tộc thiểu số
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Một số biện pháp tô chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non vùng dân tộc
thiểu số tại lớp lá 1 trường mầm non Hoa Pơ Lang. Năm học 2015- 2016
I.5. Phương pháp nghiên cứu.
Khi thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp:
+ Phương pháp lí luận
+ Phương pháp thực tiễn
II. Phần nội dung
II.1. Cơ sở lý luận
- Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non, thông qua hoạt động vui
chơi trẻ được phát triển nhân cách một cách toàn diện, vì vậy, tổ chức trò chơi
cho trẻ là một việc cần thiết, đặc biệt là trò chơi dân gian.
- Trong những năm gần đây xã hội rất quan tâm tới bậc mầm non, đã có
nhiều chương trình hỗ trợ nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt nhân
cách và nhận thức.
- Nhưng thực tế hiện nay có rất nhiều trò chơi cho trẻ em. Không thể phủ
nhận những trò chơi hiện đại cũng giúp trẻ phát triển nhưng mặt trái lại của nó
chưa dược kiểm soát chặt chẽ. Những trò chơi dân gian đơn giảm mà sinh động,
thiết thực, gần gũi, có thể chơi ở mọi lúc, mọi nơi lại không tốn kém sẽ tạo cơ
hội cho trẻ được vui chơi và phát triển về nhiều mặt.
II.2.Thực trạng
Năm học 2015-2016 tôi được phân công chủ nhiệm lớp lá 1 phân hiệu
Buôn Dur I: Tổng số học sinh 29, dân tộc 20, nữ: 13, nữ dân tộc: 8. từ những
điều trên có những thuận lợi và khó khăn như sau:
a. Thuận lợi- khó khăn
2
- Thuận lợi
+ Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường trong công tác chuyên
môn.
+Bản thân giáo viên có trình độ chuyên môn, nhiệt tình trong công tác.
- Khó khăn
+ Đa số cá cháu là dân tộc thiểu số.
+ Nhiều trẻ còn rất nhút nhát, chưa biết thể hiện suy nghĩ bằng lời nói.
+ Giáo viên ít sưu tầm những trò chơi dân gian, ngại tổ chức cho trẻ chơi
vì phải chuẩn bị đồ dùng. Hơn nữa việc tổ chức trò chơi tập thể với số
lượng lớn trẻ tham gia dẫn đến khó quản lí trẻ trong qua trình chơi.
+ Trang thiết bị và sân chơi cho trẻ chưa đảm bảo yêu cầu.
+ Nhiều giáo viên chưa thấy được việc lồng ghép trò chơi dân gian vào
các hoạt động sẽ tạo hứng thú hơn trong các hoạt động như: làm quen với
toán, khám phá khoa học…..
+ Phụ huynh ít quan tâm đến trò chơi dân gian vì họ thiếu thông tin về tác
dụng của trò chơi đối với sự phát triển của trẻ. Nhiều phụ huynh nghĩ trò
chơi dân gian không còn phù hợp với con em mình, nên hướng tới các trò
chơi hiện đại.
b. Thành công- hạn chế
Thành công
+ Trẻ đi học chuyên cần, ngoan ngoãn, lễ phép.
+Trẻ ăn bán trú tại trường nên có thiều thời gian học tập hơn
+ Dạy trẻ theo chương trình mầm non mới.
Hạn chế
Bên cạnh những thành công, tôi vẫn còn gặp một số hạn chế như: Nhiều
trẻ là người đồng bào dân tộc thiểu số, khả năng nói và hiểu Tiếng Việt của trẻ
còn chưa rõ ràng, nhận thức của trẻ còn hạn chế.
c.
Mặt mạnh- mặt yếu.
* Mặt mạnh
- Được sự quan tâm của ban lãnh đạo nhà trường, nhân viên và đặc biệt là
sự giúp đỡ của các đồng nghiệp
- Trẻ có ăn bán trú học tạo điều kiện cho trẻ học 2 buổi trên ngày.
- Giáo viên yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, khắc phục mọi khó khăn trong
công tác.
3
* Mặt yếu
- Lớp nằm trong địa bàn khó khăn thuộc vùng nông thôn, nhận thức của
phụ huynh về giáo dục mầm non chưa cao và khả năng nhận thức, ngôn ngữ
tiếng việt, sự linh hoạt của học sinh có một số hạn chế.
- Phòng học được xây dựng nhiều năm về trước đã xuống cấp và chưa
đúng với yêu cầu của phòng giáo dục. Sân chơi còn chưa đảm bảo cho trẻ khi tổ
chức các trò chơi mang tính chất tĩnh…
- Đồ dùng đồ chơi chưa đủ số lượng với số lượng trẻ than gia chơi, chưa
đẹp, chưa bền, chưa hấp dẫn lôi cuốn trẻ.
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
Nhận rõ được tầm quan trọng chính vì vậy:
-Bản thân tôi phải làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh và các tầng
lớp trong xã hội. Sưu tần những trò chơi dân gian mang bản sắc văn hóa việt.
- Làm tốt công tác xây dựng kế hoạch năm, kế hoach tháng, kế hoạch chủ
đề, kế hoạch tuần, kế hoạch của một ngày tích hợp.
- Làm tốt công tác giáo viên chủ nhiệm lớp.
- Luôn nâng cao trình độ chuyên môn – nhận thức chính trị.
- Luôn có tinh thần đoàn kết, chấp hành mọi chủ trương, chỉ thị, sự điều
hành của lãnh đạo, luôn có sự giao lưu, trao đổi giữa các đồng nghiệp với nhau,
nhân viên trong trường.
e.
Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trang mà đề tài đã đặt ra.
- Xã hội ngày càng đi lên, giáo dục mầm non ngày càng được quan tâm
nhiều hơn. Không chỉ một đơn vị nào đó mà toàn cả xã hội cùng chung tay góp
sức vì tương lại của những con người mới. Vì vậy việc tạo môi trường cho trẻ
học tập là việc rất quan trọng.
- Đã có nhiều chương trình dành cho trẻ 5 tuổi chẳng hạn như: “ Trường
học thân thiện – học sinh tích cực”, hay “ Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi” dành
cho trẻ. Chính vì thế, bản thân tôi phải thường xuyên tham mưu với nhà trường
và tuyên truyền với với phụ huynh tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện đề tài
* Về phía giáo viên Mầm non
- Từ trước đến nay giáo viên chỉ cho trẻ chơi các trò chơi tự do là chủ
yếu, hoặc chơi các trò chơi thường khô khan, gò ép, lặp đi lặp lại nhiều lần,
không theo chủ đề,… nên dễ gây nhàm chán.
- Đồ chơi không gây được hứng thú cho trẻ.
- Giáo viên chưa thật sự tạo môi trường nhằm kích thích trẻ hứng thú
vui chơi.
4
- Bản thân tôi khi thực hiện đề tài này con ít kinh nghiệm, ngoài ra lớp
nằm ở vùng nông thôn thuộc đồng bào dân tộc thiểu số.
* Về phía trẻ:
- Trẻ mầm non ngay từ lứa tuổi nhà trẻ, lớp mầm, lớp chồi, lớp lá
đã được làm quen với nhiều môn học khác nhau nhưng trò chơi dân gian
với trẻ thì quả là còn mới mẻ. Trẻ còn ngỡ ngàng chưa hiểu biết về trò chơi
dân gian.
- Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn hạn chế: trẻ dễ dàng tham
gia chơi, nhưng cũng dễ dàng bỏ cuộc.
- Qua cuộc khảo sát đầu năm kết quả đạt được như sau:
+ Tổng số trẻ được khảo sát : 29
Trẻ yêu thích, hứng thú tham gia trò chơi dân gian
Hiểu biết về trò chơi dân gian
Trẻ tự tổ chức trò chơi dân gian
Phát triển thể lực
Tinh thần đoàn kết- ý thức tập thể
10/29 – 34,4%
8/ 29 – 27,5%
5/29 – 17,2%
15/29 – 51,7%
11/29 – 37,9
II.3. Giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
- Giúp trẻ phát triển toàn diện các lĩnh vực: nhận thức, ngôn ngữ, tình
cảm- kĩ năng xã hội, thẩm mỹ để hình thành những yếu tố đầu tiên về nhân cách
, kĩ năng sống .
- Tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian.
- Lưu giữ bản sắc văn hóa người việt.
- Sử dụng trong các môn học một cách hấp dẫn, lôi cuốn và hiệu quả nhất.
- Giúp giáo viên lên tiết dạy nhẹ nhàng và hấp dẫn hơn .
- Phối hợp với phụ huynh sưu tầm các trò chơi dân gian để các trò chơi
ngày càng phong phú hơn.
b. Nội dung và cách thực hiện.
Hiểu được tầm quan trọng của đề tài và trong điều kiện hiện tại của đơn vị
tôi cần phải suy nghĩ để giúp trẻ hứng thú hơn, để giúp giáo viên lên lớp nhẹ
nhàng và có hiệu quả.
Trong quá trình thực hiện đề tài bản thân tôi đã thực hiện những giải pháp
như sau:
- Giải pháp 1: Chuẩn bị các điều kiện trước khi tổ chức cho trẻ tham gia
vào các trò chơi dân gian.
*Nghiên cứu tài liệu
5
- Để tổ chức tốt các trò chơi dân gian cho trẻ, tôi đã nghiên cứu kĩ các văn
bản chỉ đạo của ngành, tìm hiểu trên mạng internet và ghi chép đầy đủ vào sổ
nhật kí để làm tư liệu vận dụng vào từng bài dạy cụ thể.
* Người chơi
- Bất kì một trò chơi nào muốn tiến hành thì phải có người chơi, và điều
đặc biệt trò chơi dân gian là trò chơi tập thể, vui nhộn đòi hỏi các người chơi
phải tích cực trong suốt quá trình chơi.
- Trẻ mầm non có đặc điểm chơi nhanh chán nên tôi làm công tác tư tưởng
động viên trẻ trước khi chơi, gợi ý để trẻ khám phá ý nghĩa của trò chơi.
* Phổ biến luật chơi, cách chơi
- Trò chơi dân gian có từ rất xa xưa, việc hướng dẫn cho trẻ biết cách chơi,
luật chơi là điều rất quan trọng. Khi phổ biến luật chơi, cách chơi một cách ngắn
ngọn, rõ ràng, dễ hiểu. Để trẻ dẽ tiếp thu và nắm bắt.
* Chuẩn bị đồ chơi
- Đồ chơi chủ yếu là đồ chơi tự tạo, chẳng hạn như trò chơi “Bịt mắt bắt
dê” thì cần một cái khăn, trò chơi “Ném còn” thì càn có một quả còn……
- Trò chơi dân gian thường có dị bản về cách chơi và luật chơi. Từ đó đồ
chơi sử dụng trong các trò chơi cũng phải linh hoạt thay đổi theo từng địa
phương, hoàn cảnh cụ thể. Do vậy giáo viên cũng cần linh hoạt và sáng tạo trong
các trò chơi để phù hợp với từng lớp học, lứa tuổi của trẻ mà vẫn đảm bảo luật
chơi không ảnh hưởng đến ý nghĩa của trò chơi. Ví dụ như trò chơi‘ chơi
chuyền” que có thể bằng tre, bằng gỗ hay bất cứ que gì thẳng, tròn, nhẵn dài
khoảng 20 cm. Hòn chuyền có thể là quả bóng nhỏ hay hòn sỏi, hay một quả gì
đó to vừa gọn trong lòng bàn tay trẻ…….
* Địa điểm
- Việc chuẩn bị địa điểm rất quan trọng có trò chơi chỉ cần không gian nhỏ
vì trò chơi ít người và mang tính chất tĩnh.
- ví dụ:
+Trò chơi ‘ Kéo cưa lừa xẻ” chơi ngoài trời hoặc trong nhà, hai trẻ ngồi
đối diện nhau đưa hai tay ra và cầm vào tay nhau đọc bài đồng dao “ Kéo cưa lừa
xẻ”để kéo qua kéo lại.
+ Trò chơi “ Vuốt hột nổ’ chơi ngoài trời hoặc trong nhà, hai trẻ ngồi đối
diện nhau, đưa hai tay ra vuốt, rồi tay phải bạn này đập vào tay trái bạn kia và
ngược lại
- Trò chơi nhiều người tham gia và mang tính chất động, cần khoảng
không gian rộng.
- ví dụ:
6
+ Trò chơi “ Mèo bắt chuột” chọn 2 trẻ, một trẻ làm mèo và một trẻ làm
chuột, các bạn còn lại đứng thành vòng tròn và cầm tay nhau khi có hiệu lệnh thì
trẻ thực hiện chơi.
+ Trò chơi “ Ném còn” có một cột mốc cao 3 m, trên đỉnh cắm một vòng
tròn[ đường kính khoảng 30- 40 cm] . từ chân cột 2- 4m thì kẻ vạch mốc. Chia
người chơi thành 2 đội đứng ở 2 phía cột mốc, sau đó lần lượt từng người chơi
ném còn qua cột mốc dau đó người chơi phía bên kia ném còn trở lại. Cứ tiếp tục
như vậy cho đến hết. Ngoài ra còn có nhiều trò chơi như: “ Kéo co”, “ Rồng
rắn lên mây”, “ Thả đỉa ba ba”, “ Trồng nụ trồng hoa”…
* Thuộc lời ca
- Hầu hết các trò chơi giân gian đều có lời ca đặc trưng của trò chơi,
những lời ca ngộ nghĩnh, dễ thuộc…
Nu na nu nống
Cái tróng nằm trong
Con cóc nhảy ra
Con gà ú ụ
Con ong nằm ngoài
Bà mụ thổi xôi
Củ khoai chấm mật
Ông tôi nấu chè
Phật ngồi phật khóc
Tay xòe chân rụt
- Hay “Chi chi chành chành” trẻ hát “ Chi chi chành chành – Cái đanh
thổi lửa – Con ngựa chết trương – Tam vương ngũ đế…”. Câu hát dường
như chẳng có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó thì trò chơi không thể
tiến hành
- Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước
khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: Hoạt động
chiều, hoạt động ngoài trời…Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ
chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và
tích cực tham gia chơi.
- Giải pháp 2: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi mầm
non
- Tổ chức trò chơi dân gian lồng ghép, tích hợp nhằm giúp trẻ củng cố kĩ
năng, ngôn ngữ, vận động, tư duy. Đối với trẻ ở mỗi thời kì thì có những đặc
điểm tâm sinh lí khác nhau, vì vậy khi chon các trò chơi dân gian phải phù hợp
vớ từng độ tuổi.
+ Với trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé [ từ 2 đến 4 tuổi ]: Khả năng chú
ý có chủ định còn kém, nhận thức còn đơn giản. Vì vậy trẻ chỉ có thể chơi được
các trò chơi đơn giản như: “ Lộn cầu vồng”,Chi chi chành chành”, “ Tập tầm
vông”, “ Nu na nu nống”,…
7
+ Với trẻ mẫu giáo nhỡ và lớn [ từ 4 đến 6 tuổi ]: Khả năng chú ý có chủ
định và nhận thức của trẻ đã cao hơn rất nhiều so với lứa tuổi trước. Vì thế, trẻ
có thể chơi được các trò chơi dài hơn và khó hơn.
Khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo lớn, tôi thực hiện theo
các tiêu chí sau:
- Trò chơi không quá đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp.
- Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
- Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
-Trò chơi mang tính lồng ghép ôn lại bài cũ và làm quen kiến thức mới.
- Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
+Từ những tiêu chí trên, tôi đã lựa chọn các trò chơi sau cho trẻ lớp mẫu
giáo lá :“Ô ăn quan”, “Trốn tìm”, “Ném còn”,“ Chơi chuyền” …
- Ngoài ra có thể tổ chức trò chơi cho nhiều lứa tuổi tùy vào mức độ tổ
chức.ví dụ trò chơi “ Dung dăng dung dẻ”
+ Trẻ 2-3 tuổi cho trẻ đọc thuộc lời ca kết hợp với vận động tay chân nhẹ
nhàng:
“Dung dăng dung dẻ
Cho dê đi học
Dắt trẻ đi chơi
Cho cóc ở nhà
Đến ngõ nhà trời
Cho gà bới bếp
Lạy cậu lạy mợ
Xì xà xì xụp
Cho cháu về quê
Ngồi thụp xuống đây”
+ Với trẻ 3-4 tuổi, cho trẻ 5-6 tuổi trẻ nắm tay nhau theo hàng ngang, vừa
đi vừa đọc lời ca. Chân bước nhẹ nhàng, tay vung theo nhịp lời ca. Khi hát đến
tiếng “ dung” thì tay vung về phía trước và ngược lại .Cứ như thế cho đến cuối
bài hát tất cả mọi người ngồi xuống và bắt đầu chơi lại từ đầu.
-Giải pháp 3: Tạo hứng thú cho trẻ tham gia chơi
+ Trò chơi dân gian mang tính vui nhộn, tập thể, trò chơi có luật nhưng
thoải mái với người chơi và phù hợp với từng lưa tuổi. Vì vậy đây là môi trường
giáo dục cho trẻ tốt về đức tính tích cực, hòa đồng và cách làm việc theo nhóm.
Để tạo hứng thú cho trẻ tôi phải chuẩn bị đầy đủ như: Người chơi, phổ biến luật
chơi, cách chơi, đồ chơi, địa điểm, lời ca….sau đó nhấn mạnh ý nghĩa của trò
chơi nhằm thu hút trẻ vào trò chơi. Có thể sử dụng một số biện pháp thu hút như
sau:
+Giới thiệu đồ dùng đồ chơi của trò chơi phải thật đẹp, bắt mắt để trẻ tò
mò.
+ Giáo viên hướng dẫn rõ ràng, ngắn gọn, gây được sự chú ý của trẻ.
+Trong qua trình chơi giáo viên thường xuyên khen ngợi, động viên trẻ để
kích thích sự hứng thú của trẻ
8
+ Khi trẻ chơi thuần thục cần tăng độ khó của trò chơi để trẻ không nhàm
chám và kích thích ý chí vượt khó của trẻ.
+ Giáo viên nên biết cách tổ chức thi đua giữa các đội để tạo sự hứng thú
khi chơi.
-Giải pháp 4: Tổ chức trò chơi dân gian phù hợp với từng hoạt động.
- Tùy theo tính chất động hay tĩnh mà giáo viên lựa chọn xen kẽ các trò
chơi dân gian cho phù hợp.
+ Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì
thế, hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung
được tổ chức nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại
giúp trẻ được gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và phát
triển thể chất, hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về kinh
nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì vậy, giáo viên cần chú ý lựa
chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của từng hoạt
động, từng chủ đề.
-Với hoạt động ngoài trời: Tận dụng không gian rộng và thoáng, giáo viên
nên tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể
lực cho trẻ như: “Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “ Nhảy dây”, “Nhảy lò
cò”, “ Thả đỉa ba ba”…
-Với hoạt động góc: Nên tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo
nhóm nhỏ trong một không gian hẹp như: “ Ô ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải
ranh”, “Chuyền thẻ”, “Kéo cưa lửa xẻ”…
-Với hoạt động chung và hoạt động chiều [ chủ yếu diễn ra trong phòng
nhóm ]: Nên tổ chức cho trẻ các trò chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ
như: “Ô ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chơi chuyền”, “Chơi cờ”, “Vấn
đáp”, “Đếm sao”, “ Đọc câu”…
- Với hoạt động chơi tự do: Là khi trẻ chơi tự do theo ý thích, lúc này giáo
viên thường đóng vai là người hướng dẫn, động viên, khuyến khích trẻ chơi.
- Với hoạt động khác: Trong các ngày hội giảng, tết trung thu, tổng kết, tết
thiếu nhi xen kẽ các tiết mục múa hát với những trò chơi dân gian như : Kéo co,
rồng rắn lên mây.
- Giải pháp 5: Tạo cơ hộ giúp trẻ phát triển các lĩnh vực.
- Đặc biệt khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên
cần lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm của từng môn học.
Ví dụ:
- Phát triển thể chất: Nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện
thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh
mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui
chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Chẳng hạn:
9
+Với trò chơi “ Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối: “ Xin khúc
đuôi – Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ làm “ đuôi” [ đứng sau cùng ] phải chạy thật
nhanh, nếu không sẽ bị “ thầy” tóm lấy, sau đó có thể bị thay người khác hoặc lại
phải làm “ thầy” để đi đuổi những trẻ khác.
+Trò “ Trồng nụ trồng hoa”, có nhiều nấc chơi nho nhỏ: Từ bàn một, bàn
hai…đến bàn mười từ một nụ, một hoa…đến tám hoa.Trẻ phải vượt qua dần
từng nấc, hết nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy, trẻ phải dai sức, khỏe mạnh,
nhanh nhẹn và khéo léo mới có thể tiến dần đến được nấc cuối của trò chơi.
+Trò “ Chi chi chành chành” lại buộc trẻ phải rất nhanh tay, nhanh miệng
vì nếu câu cuối bài là “ ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ không rút kịp tay ra,
ngón tay của nó sẽ bị giữ lại, như thế là thua.
- Lĩnh vực phát tiển nhận thức khi lựa chọn các trò chơi cần đáp ứng được
các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngôn ngữ.
+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: Kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ
năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi…
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ:
+ Lời đồng dao của trò chơi chuyền: “ Con ruồi có cánh - Đòn gánh có
mấu – Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng của
một số con vật và đồ vật quen thuộc. hay trò chơi “ Đi chợ” cho trẻ nhận biết
một số nhóm thực phẩm quen thuộc.
+ Những câu thơ ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự
năng động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược
lại:
Cô đọc lời bài thơ sai
Trẻ sửa và đọc đúng lời bài thơ\
“Non cao đầy nước
“ Non cao đầy mây
Đáy biển đầy mây
Đáy biển đầy nước
Dưới đất lắm mây
Dưới đất lắm cỏ
Trên trời lắm cỏ
Trên trời lắm mây
Người thì có mỏ
Người thì có miệng
Chim thì có mồm…”
Chim thì có mỏ…”
+“ Chuyền thẻ” là một trò chơi dân gian dạy trẻ làm toán cộng hay trừ. Đó
là bài tập đếm từ 1 đến 10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo trật tự cao dần lên và
cộng lại trong phạm vi 10: Bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai, cái trai, cái
hến…” sau đó là nhóm đôi và các nhóm cao hơn “ đôi tôi, đôi chị…”, “ba lá đa,
ba lá đề…”, “tám quả trám, hai lên chín”…Bài tập đó có thể giúp trẻ đếm thành
thạo trong phạm vi 10.
- Phát triển thẩm mĩ: Nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát như các
trò chơi: “ Tập tầm vông” , “ Hát chuyền sỏi”, “Đồng dao chăn trâu xứ
Quảng”…
10
- Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một
điều cần đặc biệt lưu ý đó là: Phải lựa chọ trò chơi phù hợp với đề tài và chủ đề
của bài dạy.
Chẳng hạn như:
- Chủ đề “ Thế giới động vật” có thể tổ chức các trò chơi: “ Đồng dao hỏi
tuổi xứ Quảng”, “ Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”, “ Bịt mắt bắt dê”, “ Phụ đồng
ếch”, “ Thi tìm những con vật có từ láy”…
- Chủ đề “ Thế giới thực vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi:
“ Trồng nụ trồng hoa”, “ Mít mật mít gai”, “ Làm nón mão bằng lá”…
- Chủ đề “ Tết và mùa xuân” là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ
các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như :“ Ném còn”, “ Cướp
cờ”, “ Bịt mắt đánh trống”, “ Đẩy gậy”, “ Chơi đu”,“ Múa lân”…
- Phát triển tình cảm – kĩ năng xã hội
+ Có thể sử dụng các trò chơi như: Lêu mặt hay trò chơi “ Khuyên dạy”,
những trò chơi dân gian đồi hỏi sự đoàn kết, phối hợp nhịp nhàng trong
nhóm. Điều đó có tác dụng giáo dục tình cảm- kĩ năng xã hội, chẳng hạn như
bài “ Khuyên dạy”
“Đòi ăn là một
Đánh lộn là năm
Sợ tắm là chín
Nói tục là hai
Đái dầm là sáu
Xu nịch là mười
Khóc dai là ba
Nói láo là bảy
Dạy thì phải nhớ
Chơi xa là bốn
Mũi dài là tám
Cố nhớ cho chừa”
- Phát triển ngôn ngữ: giúp trẻ phát triển ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc, rèn
luyện phản xạ nhanh khi giáo tiếp, phát huy được tính dáng tạo, nhanh nhẹn của
trẻ.
Ví dụ: trò chơi “ Hỏi đáp”
“ Hột gì? Hột đậu
Môi gì? Môi son
Đậu gì? Đậu ma
Son gì? Son tàu
Ma gì? Ma da
Tàu gì? Tàu chuối
Da gì? Da chồn
Chuối gì? Chuối hột
Chồn gì? Chồn đèn
Hột gì? Hột đậu…
Đèn gì? Đèn sáp
Sáp gì? Sáp môi
- Giải pháp 6: Phối hợp với phụ huynh cùng hoạt động cho trẻ chơi trò
chơi dân gian ở nhà.
11
+ Giữa nhà trường và phụ huynh phải phối kết hợp với nhau. Vì vậy tôi đã
nâng cao công tác tuyên truyền về: Ích lợi của trò chơi trong cuộc họp đầu
năm, trao đổi với phụ huynh về khả năng của trẻ, vận động phụ huynh đóng
góp nguyên vật liệu, đồ dùng, sưu tầm những trò chơi bài đồng dao, ca dao.
c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp.
- Xây dựng kế hoạch, cụ thể rõ ràng.
- Giáo viên có lòng kiên trì, nắm bắt thời cơ thích hợp để tham mưu với
nhà trường
- Phối hợp với phụ huynh cho trẻ đi học đều, chuyên cần ngày 2 buổi, nắm
bắt được những đặc điểm tâm sinh lí của trẻ để có hướng khắc phục và lựa chọn
cho phù hợp.
- Biết phối hợp với đồng nhiệp có sự giúp đỡ trong khi thực hiện đề tài.
- Có đồ dùng đồ chơi phù hợp và đầy đủ.
- Phải biết sắp xếp khoa học và hợp lí.
- Không gian lớp học rỗng rãi, thoáng mát.
d.Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
- Có mối quan hệ mật thiết với nhau, biện pháp nầy hỗ trợ cho biện pháp
kia.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
Qua thực tế ở lớp lá 1 trường mầm non Hoa Pơ Lang thuộc xã Dur kmăl
tôi đã áp dụng một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian ở vùng đồng bào dân
tộc thiểu số đã thu được kết quả như sau:
Trẻ yêu thích, hứng thú tham gia trò chơi dân gian
Hiểu biết về trò chơi dân gian
Trẻ tự tổ chức trò chơi dân gian
Phát triển thể lực
Tinh thần đoàn kết- ý thức tập thể
29/29– 100%
24/29 – 83 %
24/29 – 83 %
29/29 – 100 %
29/29– 100 %
Trẻ đã yêu thích những trò chơi dân gian, hứng thú tham gia. Sự hiểu biết
của trẻ về các trò chơi nâng lên rõ rệt, những trò chơi dễ và quen thuộc trẻ có khả
năng tự tổ chức chơi. Và một điều là khi tham gia vào các trò chơi thể lực của trẻ
phát triển như: Trẻ khỏe mạnh, linh hoạt hơn….. Khi trẻ tham gia vào hoạt động
tập thể sẽ làm cho trẻ có ý thức hơn, trẻ hoạt động nhóm tốt hơn, cá nhân trẻ phát
triển mạnh.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu
12
-Tất cả trẻ rất hứng thú và yêu thích các trò chơi dân gian. Trẻ thuộc
nhiều lời ca, đa số trẻ mạnh dạn, tự tin và rất linh hoạt.
-Trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về các trò
chơi dân gian, các phong tục truyền thống của dân tộc.
-Trẻ đã biết tự tổ chức chơi các trò chơi dân gian với các bạn trong
lớp.
-Qua việc thường xuyên được tham gia vào các trò chơi dân gian,
nhận thức và thể lực của các trẻ trong lớp tôi được nâng cao rõ rệt. Trẻ
nhanh nhẹn, năng động, tự tin và hồn nhiên trong giao tiếp với mọi người.
-Trò chơi dân gian còn giúp các trẻ trong lớp tôi thêm gắn bó với
nhau, nâng cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể của trẻ.
- Giáo viên linh động, sáng tạo, tiết dạy nhẹ nhàng, thoải mái, biết
vận dụng nhiều lời ca khi tổ chức các hoạt động hằng ngày cho trẻ.
- Nhiều phụ huynh rất quan tâm đến việc học tập của con em mình,
tích cực góp các nguyên vật liệu sẵn có, thường xuyên trao đổi phối hợp
với giáo viên để giáo dục trẻ.
III. Phần kết luận, kiến nghị
III.1. Kết luận:
Trò chơi dân gian có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển toàn
diện của trẻ nhỏ. Trò chơi dân gian vừa giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu vui chơi,
vừa góp phần nâng cao nhận thức, phát triển các giác quan, tăng cường thể
lực cho trẻ, giúp trẻ trở thành những người lao động tài giỏi trong tương lai,
nhất là những trẻ chơi một cách hăng hái, hoạt động nổi bật trong khi chơi
thường cũng chính là những đứa trẻ thông minh, tháo vát và biết tổ chức
trong cuộc sống
Từ những việc làm trên bản thân tôi rút ra được những biên pháp cho thực
hiện đề tài như sau.
- Những hoạt động của trẻ không còn nặng nề, luôn hấp dẫn trẻ tạo sự hài
hòa cân đối.
- Giáo viên nhiệt tình tìm tòi có nhiều hình thức tổ chức linh động.
- Phụ huynh thường xuyên trao đổi với giáo viên để nắm bắt tình hình trẻ ở
nhà.
III.2. Kiến nghị:
- Nhà trường thường xuyên duy trì tổ chức các hội thi “Bé với trò chơi dân
gian” để cho trẻ có sự giao lưu với nhau.
- Có sân chơi thoán mát, rộng rãi, an toàn cho trẻ.
13
Dur kmăl, ngày 15 tháng 12 năm 2015
Người viết
Dương Thị Thảo
VI. Nhận xét của hội đồng đồng kiến.
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Chủ tịch hội đồng sáng kiến
Tài liệu tham khảo
Stt
1
Tên sách
Tên tác giả
Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo Tiến sĩ: Trần Thị Ngọc Trâm
dục mầm non
Tiến sĩ: Lê Thu Hương
Phó giáo sư tiến sĩ: Lê Thị Ánh
Tuyết
2
Hướng dẫn tổ chức các trò chơi dân
gian cho trẻ mầm non
Trung tâm nghiên cứu chiến lược
và phát triển chương trình giáo
dục mầm non.
14
Mục lục
Sáng kiến kinh nghiệm ........................................................................................ 1
I. Phần mở đầu: ................................................................................................. 1
I.1. Lý do chọn đề tài. .......................................................................................... 1
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. ...................................................................... 1
I.3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 2
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 2
I.5. Phương pháp nghiên cứu. .............................................................................. 2
II. Phần nội dung ............................................................................................... 2
II.1. Cơ sở lý luận ................................................................................................ 2
II.2.Thực trạng .................................................................................................... 2
a. Thuận lợi- khó khăn...................................................................................... 2
b. Thành công- hạn chế..................................................................................... 3
c. Mặt mạnh- mặt yếu. ...................................................................................... 3
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động .......................................................... 4
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trang mà đề tài đã đặt ra. .................. 4
II.3. Giải pháp, biện pháp: ................................................................................... 5
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp ................................................................ 5
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
.......................................................................................................................... 12
III. Phần kết luận, kiến nghị ........................................................................... 13
III.1. Kết luận: ................................................................................................... 13
III.2.Kiến nghị: .................................................................................................. 13
15
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “Một số biện pháp tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ mầm non 3-4 tuổi”
- PHẦN MỞ ĐẦU
1.1 Lý do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết vui chơi là một hoạt động luôn đi cùng và gắn bó với cuộc sống con người ngay từ thưở ấu thơ cho đến khi trưởng thành. Nội dung và hình thức chơi ở mỗi giai đoạn, mỗi lứa tuổi có khác nhau nhưng nó cùng chung một mục đích là thỏa mãnnhu cầu hoạt động của con người trong cuộc sống.
Đối với trẻ Mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo, qua chơi trẻ được phát triển chức năng tâm lý và hình thành nhân cách. Khi chơi cũng là dịp tốt để trẻ khám phá về MTXQ, qua đó kích thích tính tò mò, khả năng quan sát, năng lực phán đoán, trí tưởng tượng…Trẻ Mẫu giáo có thể tham gia nhiều loại trò chơi như trò chơi học tập, trò chơi đóng vai ở các góc hoạt động, trò chơi có luật, trò chơi dân gian… Mỗi loại đều có tác dụng phát triển một mặt nhất định của trẻ. Trong đó đó có thể nói trò chơi dân gian là một loại trò chơi không thể thiếu được trong đời sống trẻ thơ, là hoạt động văn hóa được lưu truyền trong tự nhiên, rộng rãi trong cộng đồng. Những trò chơi dân gian [TCDG] đã đến với trẻ thơ một cách nhẹ nhàng tạo điều kiện cho trẻ “vừa học, vừa gần gũi, không cầu kỳ, tốn kém nên có thể dễdàng chơi mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễtìm kiếm, dễlàm, chủ yếu lấy từ trong tự nhiên. Nó được kết thành từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích tụ cả trí tuệ và niềm vui sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt đối với trẻ em, trò chơi dân gian với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng. Nó làm cho thế giới xung quanh các em đẹp hơn và rộng mở; Tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỉ niệm quý báu theo suốt cuộc đời; làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em. Chính vì vậy, trò chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Trò chơi dân gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hoá dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, vốn từ, phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước.
Nhắc đến tuổi thơ ai cũng gắn liền với con trâu, cánh đồng và cánh diều thả gió với những trò chơi dân gian đầy lý thú. Thế nhưng, ngày nay, các em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những trò chơi dân gian của thiếu nhi ngày trước đang ngày càng bị mai một và quên lãng, không chỉ có ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê với tốc độ phát triển của công nghệ thông tin cùng những trò chơi hiện đại, liệu trẻ em hôm nay và thế giới ngày mai còn nhớ đến những trò chơi cổ truyền dân gian nữa hay không? Câu trả lời vẫn nằm ở chính chúng ta, những nhà giáo dục. Vì thế giúp các em hiểu và tìm về cội nguồn qua những trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết.
Trong những năm qua, khi phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” được triển khai sâu rộng trong các nhà trường. Ngoài những nội dung được nhà trường đang triển khai để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục, tạo môi trường sư phạm xanh, sạch, đẹp cho trẻ hoạt động. Một nội dung được coi là điểm nhấn của phong trào này là đưa trò chơi dân gian lồng ghép vào các hoạt động trong ngày của trẻ. Vì thế tôi chọn đề tài đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp tổ chức tốt trò chơi dân gian cho trẻ mầm non 3-4 tuổi”.
1.2 Điểm mới của đề tài:
Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng tổ chức các trò chơi dângian ở lớp 3 tuổi tại trường Mầm non; đề xuất được các biện pháp phương pháp sáng tạo hơn cho trẻ chơi trò chơi dângian từ đó giúp hình thành cũng cố và mở rộng vốn tri thức của trẻ, làm thõa mãn nhu cầu nhận thức của trẻ.
1.3. Phạm vi áp dụng đề tài
Đề tài này được nghiên cứu lần thứ nhất ở trường tôi và để tài này được áp dụng ở lớp Mẫu giáo 3 tuổi tôi phụ trách và bước đầu được áp dụng cho khối mẫu giáo 3 tuổi tại đơn vị.
- PHẦN NỘI DUNG
- Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu:
1.1. Thuận lợi
Trường tôi là trường trọng điểm chất lượng cao, là trường đạt chuẩn quốc gia, luôn nằm trong các trường đi đầu trong mọi hoạt động.
Được sự quan tâm chỉ đạo của ngành, của Ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn.
Điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động của trẻ đầy đủ, phong phú, thuận lợi cho quá trình thực hiện nhiều hoạt động.
Trẻ ở lớp tôi chủ nhiệm có nhiều trẻ mạnh dạn, tự tin, thông minh và thích tham gia vào trò chơi, đặc biệt là trò chơi dân gian. Một số trẻ biết phối hợp cùng cô.
Bản thân tôi lớn lên ở vùng nông thôn nên cũng biết một số trò chơi dân gian truyền miệng.
Luôn học hỏi và tìm tòi hiểu biết thêm một số trò chơi dân gian thông qua bạn bè, trẻ, đồng nghiệp và sách báo.
Được tiếp xúc với nhiều bạn bè ở các địa phương khác nhau qua nh÷ng năm học tập nên tôi học hỏi thêm được nhiều trò chơi khác.
Tôi rất thích các trò chơi dân gian Việt Nam và sưu tầm được rất nhiều trò chơi dân gian thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻmẫu giáo.
Nhiều năm dạy lớp 3-4 tuổi nên nắm rỏ đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, ham học hỏi, luôn tìm tòi những tài liệu tập san. Đặc biệt trường đã lắp đặt hệ thống mạng Internet cho 100% nhóm lớp, thuận tiện cho việc tìm kiếm những trò chơi mới trên mạng, chương trình kidsmart, qua bạn bè đồng nghiệp để tích luỹ kinh nghiệm và trong lớp luôn tạo được sự đồng thuận, thống nhất phương pháp giữa 2 giáo viên với nhau.
1.2. Khó khăn:
Ở lớp tôi phụ trách 22/25 trẻ bố mẹ làm nghề nông và là dân Công giáo nên ít quan tâm và còn xem nhẹ việc ch¬i của con cái nên chưa tạo được sự tích cực từ hai phía. Hơn nữa 25/25 trẻ là năm đầu tiên đến lớp nên trẻ còn rụt rè chưa mạnh dạn để tham gia vào các hoạt động.
Giáo viên vốn kiến thức và hiểu biết về các trò chơi dân gian có nhưng chưa thật phong phú
Nhiều lúc tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ đòi hỏi phải có sự linh hoạt và tính sáng tạo cao. Nhưng giáo viên vẫn chưa thật linh hoạt, sáng tạo.
Mức độ chơi của các trò chơi dân gian không giống nhau, có trò chơi rất đơn giản, nhưng lại có trò chơi rất phức tạp, đòi hỏi người chơi phải có tính tư duy cao.
Thời gian hạn hẹp, vì đa số TCDG chỉ tổ chức lồng ghép cùng với các hoạt động.
Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn hạn chế. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng thú.
Vẫn còn một số trẻ rụt rè nhút nhát không chịu tham gia vào cuộc chơi đòi hỏi tính tập thể cao.
Kết quả khảo sát trước khi thực hiện sáng kiến:
Nội dung | Tỉ lệ trẻ đạt |
Trẻ yêu thích, hứng thú tham gia trò chơi dân gian | 10/25 =40% |
Hiểu biết về trò chơi dân gian | 7/25 = 28% |
Trẻ tự tổ chức trò chơi dân gian với bạn | 6/25 = 24% |
Phát triển thể lực | 12/25 = 48% |
Tinh thần đoàn kết, ý thức tập thể | 12/25 = 48% |
- Các giải pháp
Trong quá trình áp dụng đề tài và trong triển khai thực hiện tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ tại trường lớp, tôi đã gặp được những thành công nhưng thất bại không ít. Có những biện pháp tôi đưa ra áp dụng đã đem lại hiệu quả cao song cũng có biện pháp không đem lại kết quả như mong đợi. Trên cơ sở nghiên cứu thực hiện và thông qua áp dụng thực tiễn tôi đã rút ra được những biện pháp hữu hiệu khi thực hiện tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 3-4 tuổi như sau:
* Biện pháp thứ nhất: Lựa chọn trß ch¬i d©n gian phù hợp với lứa tuổi và khả năng nhận thức của trẻ.
Trò chơi dân gian rất phong phú và đa dạng, không hẳn trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế, khi lựa chọn trò chơi dân gian giáo viên phải có sự cân nhắc và lựa chọn những trò chơi đơn giản, dễ hiểu và dễ nhớ đối với trẻ. Bên cạnh đó, trong trường mầm non lại có sự phân chia trẻ theo nhiều độ tuổi. Mỗi độ tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác nhau, các trò chơi cũng cần phải được lựa chọn cho phù hợp với từng độ tuổi. Chính vì thế, ngay từ đầu năm học giáo viên bám sát kế hoạch giáo dục năm học, trên cơ sở nhận thức, khả năng của trẻ trên lớp lựa chọn những trò chơi dân gian phù hợp đưa vào kế hoạch thực hiện.
Cụ thể như sau:
Trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé: khả năng chú ý có chủ định còn kém, nhận thức còn đơn giản. Vì vậy trẻ chỉ có thể chơi được các trò chơi đơn giản như: “ Lộn cầu vồng”, “ Chi chi chành chành”, “ Tập tầm vông”, “ Nu na nu nống”, “ Dung dăng dung dẻ” “Kéo co”, “Mèo đuổi chuột”, “Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “đi cầu đi quán”, “Câu ếch”, “ Kéo cưa lừa xẻ”, “ Tập tập vông”, “ Thả đĩaba ba”, “Lộn cầu vồng”, “Oẳn tù tì”,…
* Biện pháp thứ hai: Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời đồng dao và địa điểm trước khi tổ chức cho trẻ chơi:
* Chuẩn bị đồ dùng:
Đồ dùng đồ chơi của TCDG cũng thật sự phong phú và mang đặc thù riêng biệt, mỗi trò chơi có mỗi loại đồ dùng tương ứng mà khi thiếu nó thì chúng ta không thể thực hiện được. VD như: Trò chơi “ Bịt mắt bắt dê”, nếu thiếu tấm vãi bịt mắt thì không thể thực hiện được, hay trò chơi “Kéo co” nếu không có dây thì cũng không thể tổ chức được…Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó, giáo viên cần phải tìm hiểu trước về cách chơi và luật chơi, cũng như các đồ dùng trong trò chơi cần đến. Để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ những thứ cần thiết cho một trò chơi và tổ chức tốt được.
* Dạy trẻ đọc thuộc lời đồng dao trong trò chơi:
Khác với các trò chơi vận động và các trò chơi khác, trò chơi dân gian trong quá trình chơi trẻ vừa hát hoặc đọc bài đồng dao nào đó. Các bài đồng dao mang đến sự vui tươi và nhí nhảnh nhộn nhịp ở trẻ. Mặc dù, không phải bài đồng dao nào cũng mang lại ý nghĩa cho trẻ, song bài nào cũng phù hợp với tư duy trẻ thơ và hồn nhiên của trẻ. VD như: Trò chơi “ Chi chi chành chành” trẻ hát “ chi chi chành chành- cái đanh thổi lửa – con ngựa đứt cương – ba vương ngũ đế….” Câu hát chẳng có ý nghĩa rõ ràng thế nhưng khi thiếu đi câu hát thì trò chơi không thể diễn ra được.
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: hoạt động chiều, hoạt động ngoài trời, trò chuyện sáng. Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham gia vào trò chơi.
* Chuẩn bị địa điểm:
Đồ dùng và lời đồng dao đã thuộc rồi nhưng nếu thiếu đi một địa điểm để tổ chức trò chơi thì trò chơi cũng không thể diễn ra. Với loại hình trò chơi dân gian mang tính tập thể cao, thì số lượng trẻ chơi đông nên đòi hỏi địa diểm phải có diện tích rộng, như: “Kéo co, cướp cờ, mÌo ®uæi chuét…”
Nhưng lại cũng có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như ” Chi chi chành chành”, ” Tập tầm vông”. Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ chơi.
* Biện pháp thứ ba: Tổ chức các trò chơi phù hợp với từng hoạt động:
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì thế, hoạt động nào cũng có tính chất riêng của nó. Chính vì vậy, giáo viên cần chú ý lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian cho phù hợp với tính chất của từng hoạt động.
Trong hoạt động góc, hoạt động chiều, lúc đón và trả trẻ, tôi luôn tận dụng mọi lúc, mọi nơi và lựa chọn những trò chơi, mang tính nhẹ nhàng hướng dẫn trẻ các trò chơi như: Chi chi chành chành, Kéo cưa lừa xẻ, ô ăn quan, đánh cờ, chơi chài…. hoặc trò chơi bắt nguồn từ những bài đồng dao lặp đi lặp lại một cách thoải mái như “Con gà cục tác cục ta/ Hay đỗ đầu hè hay chạy rông rông/ Má gà thì đỏ hồng hồng/ Cái mỏ thì nhịn, cái mồng thì tươi/ Cái chân hay đạp hay bơi/ Cái cánh hay vỗ lên trời gió bay” chơi những trò chơi kết hợp với lời giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, cụ thể:
– Với HĐ ngoài trời: Mỗi trò chơi có một sắc thái riêng, một quy luật riêng vì thế khi tổ chức cho trẻ chơi tôi luôn dựa vào tính chất, tác dụng của từng trò chơi dân gian, lựa chọn trò chơi phù hợp với lứa tuổi và thời điểm. Đối với trò chơi dân gian nhằm phát triển các tố chất vận động, mang tính tập thể đòi hỏi phải có không gian rộng, nên tôi chọn tổ chức vào buổi hoạt động ngoài trời. Trò chơi dân gian thực sự lôi cuốn được trẻ bời những tiềng cười nói của tất cả các bạn cùng chơi như: “Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “Nhảy lò cò”…
Với hoạt động góc: nên tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo nhóm nhỏ trong một không gian hẹp như: “Kéo cưa lửa xẻ”, “Lộn cầu vồng”, “Chi chi chành chành”….
Với lĩnh vực phát triểnthể chất: nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Tôi thay thế trò chơi vận động bằng trò chơi dân gian như kéo co, cướp cờ, đẩy gậy, nhảy dây…
VD: Trò chơi “Chi chi chành chành” lại buộc trẻ phải phải nhanh tay và nhanh miệng để rút tay ra khi câu đồng dao cuối cùng được đọc lên, nếu không nhanh ngón tay sẽ bị giữ lại, và như thế sẽ bị thua cuộc.
VD: Với trò chơi “ Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối: “ Xin khúc đuôi, Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ làm “ đuôi”[đứng sau cùng] phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị “ thầy” tóm lấy, sau đó có thể bị thay người khác hoặc lại phải làm“ thầy” để đi đuổi những trẻ khác.
Đối với lĩnh vực phát triển nhận thức, ngôn ngữ, KPKH, toán, văn học: nên chọn những trò chơi nhằm phát triển nhận thức, ngôn ngữ; cung cấp những kĩ năng cần thiết cho trẻ, như: Kĩ năng hoạt động theo nhóm…; Rèn luyện khả năng ghi nhớ và tư duy cho trẻ.
VD: Đối với LQVTS§, có thể sử dụng trò chơi “nhảy cạnh” để cho trẻ vừa nhảy qua từng cạnh vừa đếm số cạnh mà mình đã nhảy qua. Để lồng ghép củng cố kiến thức về toán [Cao – thấp, ôn số lượng] có thể sử dụng trò chơi, Chồng nụ chồng hoa, ô ăn quan, kẹp kè…
Với lĩnh vực phát triển thẩm mỹ [âm nhạc] nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát như các trò chơi: “Tập tầm vông”, “Vuốt ve vuốt vẻ”…
Trong trò chơi dân gian còn có loại trò chơi sáng tạo, trò chơi này cô hướng dẫn trẻ làm những đồ vật bằng vật liệu trong thiên nhiên như làm chong chóng, xếp con trâu, con châu chấu bằng lá cây, trò chơi này giúp trẻ khéo tay phát huy sáng kiến, phát triển năng khiếu thẩm mỹ.
Tôi luôn lựa chọn những trò chơi dân gian nhẹ nhàng, đề lồng ghép, chuyển tiếp từ hoạt động này sang hoạt động khác nhằm gây hứng thú cho trẻ. Ổn định lớp tôi có thể dùng trò chơi “ Tập tầm vông” hay “ Nu na nu nống” trẻ vừa đọc lời vừa đập vào đùi bạn luyện phát âm, tiếng cuối cùng của bài đến bạn nào thì trẻ nào thì trẻ đó phải nói được từ có chứa yêu cầu của cô, hoặc trò chơi “ Rồng rắn lên mây” có tác dụng giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, khả năng đối đáp, sự nhanh nhẹn, cuối cùng trẻ nào cô bắt được cũng phải nói tên của đò vật, con vật theo yêu cầu của cô.
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một điều cần đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ đề của bài dạy.
Đối với chủ đề “Thế giới động vật” có thể tổ chức các trò chơi: ” Bịt mắt bắt dê”, “ Mèo đuổi chuột”…
Đối với chủ đề “Thế giới thực vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi: “ Trồng nụ trồng hoa” …
Chủ đề “Tết và mùa xuân” là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ tết như: “ Kéo co”; “ Cướp cờ”;….
Riêng những trò chơi mới trẻ chưa biết thì tôi tổ chức hướng dẫn cho trẻ vào các hoạt động chiều.
* Biện pháp thứ tư: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi.
Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất cả những ai muốn chơi. Không bao giờ trò chơi dân gian quy định số người chơi nhất định. Vì vậy tôi luôn khuyến khích, động viên tất cả các trẻ tham gia chơi càng đông càng vui. Nếu chơi “ Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào thêm, vòng chỉ rộng ra một chút chứ trò chơi không thay đổi. Còn trò chơi “ Rồng rắn lên mây” thì thêm một người, “ cái đuôi” sẽ dài ra một chút và tất cả mọi người đều được chơi, được chạy như nhau. Những trò chơi “ Thả đỉa ba ba”, “ Chi chi chành chành”, “ Nhảy lò cò”,… cũng tương tự như vậy.Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ nào ích kỷ, chơi không đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ bằng cách không cho chơi chung. Qua đó tinh thần tập thể của các trẻ được nâng lên rất nhiều.
* Biện pháp thứ năm: Phối kết hợp với phụ huynh để hướng dẫn trẻ chơi trò chơi dân gian
Đối với trường mầm non tỷ lệ trẻ bán trú 100% do đó mà thời gian trẻ ở lớp với cô giáo nhiều hơn là ở nhà với bố mẹ. Để đảm bảo thông tin hai chiều giữa phụ huynh và giáo viên được thường xuyên, có hiệu quả thì việc phối hợp với phụ huynh là điều không thể thiếu trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở gia đình. Cha mẹ là nguồn cổ vũ động viên, khuyến khích, tạo điều kiện cho trẻ được vui chơi tốt hơn. Thông qua các buổi họp phụ huynh, qua góc tuyên truyền, khi phụ huynh đón trả trẻ giáo viên trao đổi với phụ huynh, cho phụ huynh biết tầm quan trọng của trò chơi dân gian đối với trẻ. Hướng dẫn cho phụ huynh hướng cho con chơi trò chơi gì, chuẩn bị cho con đồ chơi nào. Nhờ phụ huynh dạy trẻ lời đồng dao lời nói, lời thơ của các trò chơi dân gian. …Đến chủ đề nào thì giáo viên lại kết hợp với phụ huynh để sưu tầm những trò chơi mà phụ huynh biết, huy động thêm đồ dùng, đồ chơi, phế liệu gia đình có như các loại chai nhựa, bìa, lịch cũ, các loại vỏ sò ốc…để làm giàu thêm đồ chơi của lớp.
- PHẦN KẾT LUẬN
3.1. ý nghĩa
Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian vào các hoạt động trong ngày mang nhiều ý nghĩa thiết thực, nó có vị trí rất quan trọng trong đời sống vui chơi của tuổi thơ. Trẻ được tiếp cận và trực tiếp tham gia chơi các trò chơi dân gian sẽ giúp cho trẻ sớm hoàn thành các thói quen hoạt động có hệ thống, tính tập thể giúp trẻ tự tin, linh hoạt hơn trong mọi hoạt động cũng như sự phát triển sau này của trẻ. Thông qua trò chơi dân gian, trẻ sẽ phát triển được các giác quan, phát triển trí nhớ, tư duy, trí tưởng tượng, ngôn ngữ… Trò chơi dân gian thực sự góp phần giáo dục trẻ về truyền thống văn hoá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Nhận thức sâu sắc về giá trị của trò chơi dân gian. Với những biện pháp như trên, tôi đã vận dụng vào tình hình thực tế trong việc tổ chức lồng ghép vào các hoạt động của trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi, và đã mang lại kết quả cao:
* Đối với trẻ
Nội dung | Tỉ lệ trẻ đạt | So với đầu năm |
Trẻ yêu thích, hứng thú tham gia trò chơi dân gian | 25/25 =100% | Tăng 60% |
Hiểu biết về trò chơi dân gian | 20/25 = 80% | Tăng 52% |
Trẻ tự tổ chức trò chơi dân gian với bạn trong lớp | 21/25 = 84% | Tăng 60% |
Phát triển thể lực | 24/25 = 96% | Tăng 50% |
Tinh thần đoàn kết, ý thức tập thể | 22/25 = 88% | Tăng 40% |
Đa số trẻ đều được mở rộng vốn hiểu biết của mình về các trò chơi dân gian, các phong tục truyền thống của dân tộc.
Trẻ nhanh nhẹn, năng động, tự tin tham gia vào các hoạt động tập thể, hồn nhiên trong giao tiếp với mọi người xung quanh.
Một số trẻ đã tự mình nói lái lại lời một số câu trong bài đồng dao cho nhóm chơi. Và ngoài ra san sẽ cùng cô một số trò chơi mà trẻ biết.
Trò chơi dân gian còn giúp các trẻ trong lớp tôi thêm gắn bó với nhau, nâng cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể của trẻ.
* Đối với giáo viên:
– Biết thêm nhiều trò chơi dân gian của nhiều vùng quê khác nhau: tổng cộng có 52 trò chơi dân gian được tổ chức cho trẻ trong năm học.
– Có kỹ năng làm đồ dùng đồ chơi để phục vụ tùy theo nội dung từng trò chơi.
– Trong quá trình tổ chức giáo viên linh hoạt, sáng tạo thu hút sự hứng thú tham gia của trẻ
* Đối với phụ huynh:
Nhận thức rỏ tầm quan trọng của việc cho trẻ chơi trò chơi dân gian.
Trẻ về nhà được gia đình dạy nhiều trò chơi dân gian gần gũi có ý nghĩa mang tính giáo dục cao.
Hỗ trợ một số nguyên vật liệu để cô trẻ cùng làm đồ chơi phục vụ các trò chơi.
Với những việc làm cụ thể và những kết quả đạt được sau khi áp dụng đề tài. Bản thân tôi rút ra bài học kinh nghiệm như sau:
Để tổ chức tốt các trò chơi dân gian cho trẻ Mẫu giáo nói chung và cho trẻ Mẫu giáo 3-4 nói riêng. Trước hết bản thân cô giáo phải thực sự yêu nghề mến trẻ, kiên trì, chịu khó. Phải nhận thức được tầm quan trọng của việc tổ chức các trò chơi dân gian. Từ đó xây dựng kế hoạch, chương trình, lựa chọn những trò chơi phù hợp với thực tế, đảm bảo tính khoa học, tính cụ thể phù hợp với lớp mình phụ trách.
– Thường xuyên nghiên cứu tài liệu, đọc sách báo, tập san giáo dục Mầm non, tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và đặc biệt là phải thật hồn nhiên, linh hoạt, sáng tạo khi tổ chức cho trẻ chơi thì mới thu hút được trẻ tích cực tham gia chơi.
– Giáo viên cần kết hợp các hình thức tổ chức một cách linh hoạt, sáng tạo cho trẻ chơi, phải sử dụng các thủ thuật để gây hứng thú cho trẻ để giúp trẻ thích chơi. Điều đặc biệt là phải lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với lứa tuổi và khả năng nhận thức của trẻ.
– Cần sưu tầm, chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời đồng dao và địa điểm trước khi tổ chức cho trẻ chơi thì hiệu quả mới cao.
– Tùy theo từng hoạt động để lồng ghép tổ chức các trò chơi phù hợp với từng hoạt động đó cho phù hợp.
– Phải làm tốt công tác tuyên truyền phối kết hợp cùng phụ huynh để tạo điều kiện cho trẻ được tham gia vào trò chơi mọi lúc, mọi nơi, giúp trẻ tháa mãn nhu cầu vui chơi. Đồng thời kêu gọi sự hæ trợ mọi mặt của phụ huynh để xây dựng môi trường vật chất.
3.2. Những kiến nghị đề xuất
Để việc tổ chức trò chơi dân gian trong trường mầm non ngày một hiệu quả hơn. Tôi mong muốn tiếp tục được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp lãnh đạo tạo điều kiện hỗ trợ thêm đồ dùng trang thiết bị. Đầu tư kinh phí để xây dựng sân bải khuôn viên sân chơi rộng rãi hơn.
Hàng năm tổ chức mở rộng bồi dưỡng chuyên đề đi sâu về tổ chức trò chơi dân gian cho toàn bộ giáo viên được học tập, giao lưu.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc tổ chức cho trẻ 3-4 tuæi chơi các trò chơi dân gian đã được thực hiện trong lớp, trong trường mầm non. Từ những sáng kiến này rất mong có được nhưng ý kiến góp ý chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, của Ban Giám hiệu nhà trường giúp tôi hoàn thiện hơn, vững vàng hơn trên con đường truyền thụ kiến thức của mình đến với trẻ.
Tôi xin chân thành kính cảm ơn!
NGƯỜI VIẾT
Đinh Thị Thanh Hà
“ Một số biện pháp tổ trò chơi dân gian nhằm phát triển thể chất cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi ở trường Mầm Non Duyên Hà”
TT
|
Chủ đề
|
Trò chơi dân gian
|
Mục tiêu cần đạt [của phát triển thể chất]
|
Biện pháp
|
Kết quả
|
1
|
Trường mầm non
|
Nhảy bao, thả đỉa ba ba, kéo co, bắn bi
|
Có kỹ năng phối hợp các bộ phận trong cơ thể.
|
Hướng dẫn trẻ chơi.
|
Trẻ có kỹ năng phối hợp các bộ phận
trong cơ thể.
|
2
|
Bé và gia đình
|
Nu na nu nống, chi chi chành chành, hội đồng tổng cốc, chốn tìm,
ô ăn quan…
|
Biết phối hợp cử động bàn tay, ngón tay.
|
Sưu tầm nguyên vật liệu.
|
Trẻ biết phối hợp cử động ngón tay, bàn tay.
|
3
|
Nghề nghiệp
|
Đi cà kheo, ném còn, kéo cưa lừa xẻ
|
Phát triển các cơ lớn khi tham gia hoạt động.
|
Làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.
|
Các cơ lớn của trẻ được phát triển thông qua các hoạt động.
|
4
|
Thế giới động vật
|
Nặn tò he, rồng rắn lên mây, mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê, cắp
cua bỏ giỏ, câu ếch
|
Phát triển các cơ nhỏ và sự khéo léo, phối hợp các cử động bàn
tay, ngón tay, phối hợp tay mắt nhịp nhàng.
|
Chuẩn bị nhiều nguyên vật liệu khác nhau để tổ chức các trò chơi.
|
Trẻ khéo léo hơn trong các hoạt động.
|
5
|
Tết và mùa xuân
|
Ném còn, cướp cờ, đập niêu, chơi đu
|
Phối hợp các vận động của cơ thể.
|
Phối hợp với phụ huynh sưu tầm nhiều nguyên vật liệu.
|
Cơ thể được phối hợp nhịp nhàng thông qua các hoạt động.
|
6
|
Thế giới thực vật
|
Ô ăn quan, tập tầm vông, trồng nụ trồng hoa
|
Phối hợp với các bạn trong nhóm chơi.
|
Chuẩn bị địa điểm chơi khác nhau.
|
Trẻ biết đoàn kết, chơi cùng nhau trong nhóm chơi.
|
7
|
Phương tiện và một số quy định giao thông
|
Rải rồng rải rết, trồng đống trồng kê, đua thuyền, đua xe bò
|
Thực hiện các cử động nhịp nhàng.
|
Tổ chức cho trẻ chơi với nhiều hình thức khác nhau.
|
Các cử động được thực hiện nhịp nhàng hơn.
|
8
|
Nước mùa hè
|
Kéo co
|
Tham gia hoạt động liên tục không có biểu hiện mệt mỏi trong
khoảng 30 phút.
|
Trẻ chơi cùng nhau trong các hoạt động.
|
Trẻ bền bỉ hơn trong các hoạt động.
|
9
|
Quê hương – đất nước – Bác Hồ
|
Kéo cưa lừa xẻ, nhảy dây, cướp cờ, đồ, chơi u
|
Thực hiện các động tác nhịp nhàng.
|
Phối hợp với phụ huynh hướng dẫn trẻ chơi.
|
Các động tác thực hiện nhịp nhàng.
|