Bài viết được biên soạn bởi bác sĩ Dương Anh Phượng, chuyên khoa Nội Tổng quát. Sau 15 năm công tác ở bệnh viện Nhân dân Gia Định, bác sĩ Phượng hiện đang khám chữa bệnh tại Bệnh viện Quốc tế City.
Tức ngực thường không được miêu tả giống một cơn đau mà cảm giác giống đè mạnh, ép chặt hay bóp nghẹt; đôi khi, kèm theo hồi hộp, khó thở, vã mồ hôi, bủn rủn tay chân. Nếu có tiền sử bệnh tim, hoặc có người thân bị bệnh tim, thì bạn có cơ sở nghi ngờ bản thân sắp trải qua một cơn đau tim nhờ sự báo trước của tức ngực. Ngoài ra, tức ngực còn là bởi 10 nguyên nhân bệnh lý cần khám và điều trị sớm. Nhân nút đặt lịch khám khi bị tức ngực.
BS.CKII. Dương Anh Phượng đang thăm khám bệnh nhân tại Bệnh viện Quốc tế City tháng 10/2019
1. Bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid - 19 gây tức ngực
Gây xôn xao dư luận vào năm 2020, COVID-19 là một căn bệnh do vi rút gây ra có thể gây tức ngực cho một số người. Đây là một triệu chứng khẩn cấp, vì vậy bạn nên liên hệ với bác sĩ hoặc các dịch vụ y tế nếu cảm thấy tức ngực dai dẳng. Theo Nguồn tin cậy của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh [CDC], các triệu chứng khác của COVID-19 bao gồm: sốt, ho khan, đau họng, mất vị giác hoặc khứu giác.
2. Tức ngực do lo lắng
Lo lắng là một tình trạng phổ biến. Khoảng 40 triệu người trưởng thành ở Hoa Kỳ mắc chứng rối loạn lo âu. Tức ngực là một triệu chứng của lo lắng. Có những trường hợp khác có thể xảy ra đồng thời, bao gồm:
- Thở gấp.
- Khó thở.
- Tim đập thình thịch.
- Hồi hộp.
- Tê tay chân, co quắp 2 bàn tay.
- Chóng mặt.
Bạn có thể thấy rằng sự lo lắng của bạn lên đến đỉnh điểm trong một cơn hoảng loạn, có thể kéo dài từ 10 đến 20 phút.
3. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản, xảy ra khi axit từ trong dạ dày trào ngược lên thực quản - ống nối miệng và dạ dày.
Cùng với tức ngực, các triệu chứng khác của bệnh trào ngược dạ dày thực quản bao gồm:
- Cảm giác nóng sau xương ức
- Khó nuốt, nuốt vướng hay nghẹn
- Cảm giác có một khối u trong cổ họng
- Ho khan
- Thông thường các triệu chứng của trào ngược dạ dày thực quản thường xảy ra sau ăn [no] hay khi ngủ. Điều trị trào ngược dạ dày thực quản cần có sự phối hợp giữa dùng thuốc và thay đổi lối sống.
4.Tức ngực do căng cơ
Căng cơ là nguyên nhân phổ biến gây tức ngực, đặc biệt là căng cơ liên sườn. Trên thực tế, 21 -49 % của tất cả các cơn đau ngực do cơ xương khớp xuất phát từ sự căng các cơ liên sườn. Các cơ này có nhiệm vụ gắn các xương sườn với nhau. Căng cơ liên sườn thường xảy ra khi hoạt động cường độ cao, như vươn hoặc vặn người.
Các triệu chứng diễn ra cùng với tức ngực do căng cơ là:
- Đau khi hít thở sâu hoặc khi thay đổi tư thế.
- Khó thở
Nếu những cơn tức ngực khó thở thường xuyên làm phiền bạn, bạn nên đi khám nội tổng hợp để xác định có đúng là do căng cơ liên sườn không, nhằm tránh bỏ sót các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự
5. Viêm phổi
Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng một phần hay một hoặc cả hai lá phổi. Phổi chứa đầy các túi khí nhỏ giúp oxy đi vào máu. Khi bạn bị viêm phổi, các túi khí nhỏ này sẽ bị viêm và thậm chí có thể chứa đầy mủ hoặc dịch.
Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào tình trạng nhiễm trùng của phổi, cần lưu ý là các triệu chứng viêm phổi nhẹ giống như triệu chứng của bệnh cúm thông thường. Ngoài tức ngực, các triệu chứng khác cho thấy bạn có thể bị viêm phổi bao gồm:
- Ho nhiều
- Mệt mỏi
- Đổ mồ hôi, sốt, ớn lạnh
- Nhiệt độ cơ thể thấp hơn bình thường
- Khó thở
- Buồn nôn và tiêu chảy
Viêm phổi nếu không được thăm khám và điều trị sớm sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng.
6. Hen suyễn
Hen suyễn là tình trạng đường dẫn khí trong phổi bị viêm, sưng lên và hẹp lại. Khi các đường dẫn khí bị tình trạng này, ngoài việc tăng tiết chất nhầy còn có tình trạng co thắt đường thở gây khó thở cho những người bị hen suyễn.
Mức độ nghiêm trọng của bệnh hen suyễn ở mỗi người khác nhau. Những người có tình trạng này cần phải kiểm soát các triệu chứng của họ.
Tức ngực là một dấu hiệu cực kỳ phổ biến của bệnh hen suyễn, cùng với nó còn có các triệu chứng khác như:
- Khó thở
- Ho khan
- Thở khò khè
- Tiếng rít hoặc thở khò khè khi thở ra
Ở một số người, những triệu chứng của bệnh hen suyễn thường bùng phát vào những thời điểm nhất định, chẳng hạn như vào thời điểm chuyển mùa, sau gắng sức, sau đợt viêm mũi họng hoặc sau khi hít phải mùi nồng. Một người cũng có thể mắc bệnh hen suyễn do nghề nghiệp và dị ứng, các chất kích thích ở nơi làm việc hoặc môi trường khiến cho các đường dẫn khí trong phổi bị viêm.
Hen suyễn có thể được kiểm soát bằng thuốc theo toa. Nếu bạn bị hen suyễn, cần đi khám để thảo luận cách xử trí mỗi lần tức ngực khó thở.
7. Thoát vị khe hoành
Thoát vị khe hoành là tình trạng một phần của dạ dày đẩy lên qua cơ hoành - cơ ngăn cách ngực với bụng. Người bệnh có thể có tiền sử chấn thương trước đó.
Trong nhiều trường hợp, người bị thoát vị khe hoành không cảm nhận được các dấu hiệu bệnh. Tuy nhiên, khối thoát vị lớn sẽ khiến thức ăn và axit trào ngược lên thực quản, gây ra chứng ợ chua, ợ nóng.
Ngoài chứng ợ nóng và tức ngực, thoát vị khe hoành để lâu không điều trị sẽ gây ra:
- Ợ hơi
- Khó nuốt
- Đau ngực và bụng
- Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen
Các phương pháp điều trị thoát vị khe hoành thường bao gồm thuốc để giảm chứng hoặc trong trường hợp nghiêm trọng hơn là phẫu thuật.
8. Tăng huyết áp động mạch phổi
Tăng áp động mạch phổi là tình trạng huyết áp cao trong động mạch phổi phía bên phải của tim.
Sự gia tăng huyết áp ở vị trí này là do những thay đổi trong các tế bào lót động mạch phổi. Những thay đổi này làm cho thành động mạch trở nên cứng, dày, viêm và căng. Điều này có thể làm giảm hoặc tắc nghẽn lưu lượng máu, làm tăng huyết áp trong các động mạch này.
Tình trạng tăng huyết áp động mạch phổi có thể không đáng chú ý trong nhiều năm, nhưng các triệu chứng thường trở nên rõ ràng sau vài năm. Các triệu chứng đi kèm với tức ngực bao gồm:
- Nhanh Khó thở khi vận động, gắng sức
- Mệt mỏi chóng mặt, dễ ngất xỉu
- Phù tay chân
- Da và môi tái nhợt
- Nhịp tim đập nhanh
Bệnh nhân tăng áp phổi thường vào viện khi bệnh trở nặng, gây khó khăn cho quá trình điều trị. Nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện bệnh sớm, hoặc vào viện ngay khi có triệu chứng bất thường.
Tập thể bác sĩ và cán bộ y tế Khoa Nội tổng quát Bệnh viện Quốc tế City [Ảnh tư liệu của bệnh viện năm 2019]
9. Viêm sụn sườn
Viêm sụn sườn là tình trạng viêm sụn trong khung xương sườn. Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng này ảnh hưởng đến sụn kết nối các xương sườn gắn với xương ức. các triệu chứng khác ngoài tức ngực liên quan đến tình trạng này thường là:
Đau nhói một điểm trên lồng ngực.
Đau tăng lên khi hít thở sâu, khi ho hay khi thay đổi tư thế.
Không có nguyên nhân rõ ràng nào gây ra bệnh viêm sụn sườn, vì vậy việc điều trị tập trung vào việc giảm đau. Cơn đau cũng có thể tự giảm sau vài tuần. Tuy nhiên người bệnh cần đi khám để loại trừ các nguyên nhân gây đau ngực khác.
10. Bệnh cơ tim phì đại
Bệnh cơ tim phì đại là một bệnh làm cho cơ tim dày lên bất thường, hoặc phì đại. Điều này thường khiến tim khó bơm máu hơn. Nhiều người không bao giờ gặp các triệu chứng và có thể sống chung với tình trạng này cả đời mà không được chẩn đoán chữa trị.
Bạn có thể nghi ngờ mình bị cơ tim phì đại dựa trên những triệu chứng kèm theo tức ngực:
- Khó thở
- Ngất xỉu
- Cảm giác tim rung và tim đập thình thịch
- Tiếng thổi từ tim
Phương pháp điều trị bệnh cơ tim phì đại tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc để thư giãn cơ tim và làm chậm nhịp tim, phẫu thuật hoặc cấy một thiết bị nhỏ, được gọi là máy khử rung tim vào ngực. Máy khử rung tim liên tục theo dõi nhịp tim và khắc phục các trường hợp loạn nhịp tim nguy hiểm.
Với 10 lý do gây tức ngực được bác sĩ Dương Anh Phượng giải thích trên đây, chúng ta có thể thấy rằng tức ngực là triệu chứng của một loạt các bệnh lý nghiêm trọng mà nếu không được khám và điều trị sớm, nguy cơ bạn bị biến chứng rất cao. Để được thăm khám nhanh chóng chính xác, đặt lịch trên //cih.com.vn là một lựa chọn miễn phí.
Đặt hẹn khám bệnh với bác sĩ Dương Anh Phượng: BSCKII Dương Anh Phượng [cih.com.vn]
Nguồn: Docosan và Bệnh viện Quốc tế City.
Bệnh viện Quốc tế City
Địa chỉ: Số 3, đường 17A, phường Bình Trị Đông B, quận Bình Tân, TP. HCM.
ĐT: [028] 6280 3333, máy nhánh 0 gặp tổng đài viên.
Website: www.cih.com.vn
Fanpage: //www.facebook.com/BenhVienQuocTeCity
Đã bao giờ bạn cảm thấy mình không thể hít thở đủ không khí? Nếu có, bạn đã gặp phải một tình trạng được y khoa gọi là hiện tượng khó thở. Đó có thể là dấu hiệu của các bệnh lý về tim hoặc phổi, cần phải được chẩn đoán và can thiệp sớm.
Chớ coi thường chứng khó thở – dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nghiêm trọng về tim, phổi
Khó thở, đôi khi được mô tả là “đói không khí” hoặc hụt hơi [Shortness of Breath] là một vấn đề về hô hấp khá phổ biến. Trung bình cứ 4 người đến khám bệnh về hô hấp thì có 1 người mắc chứng khó thở. Triệu chứng này khiến người bệnh luôn trong tình trạng thiếu oxy, mệt mỏi, tức ngực, hô hấp khó khăn, hơi thở đứt quãng.
Theo Giáo sư Ngô Quý Châu tình trạng hụt hơi, không thể hô hấp bình thường có thể xảy ra từ nhẹ đến nặng, từ tạm thời đến kéo dài. Việc chẩn đoán và điều trị cần phải xác định đúng nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này.
Một người lớn khỏe mạnh có nhịp hít vào và thở ra ở trạng thái bình thường là 20 lần/phút [khoảng 30.000 lần/ngày]. Trong trường hợp vận động mạnh hoặc bị cảm lạnh, nhịp hít thở sẽ nhanh hoặc chậm hơn nhưng bạn sẽ không cảm thấy cảm giác hụt hơi. [1]
Hãy cảnh giác nếu bạn thấy mình liên tục xuất hiện những biểu hiện sau:
- Cảm thấy ngột ngạt hoặc ngạt thở;
- Thở gấp;
- Tức ngực;
- Thở nhanh, nông;
- Tim đập nhanh;
- Thở khò khè;
- Ho.
Trong một số trường hợp, khó thở được coi là hiện tượng bình thường. Đó là lúc bạn tập thể dục quá sức, leo núi/leo cầu thang quá nhiều hoặc làm việc nặng trong thời gian dài mà không nghỉ ngơi. Tình trạng này sẽ tự hết sau khi bạn ngưng các hoạt động thể chất kể trên. Tuy nhiên, nếu tình trạng xảy ra với tần suất liên tục mà không phải do vận động gắng sức, rất có thể bạn đang bị một bệnh lý nào đó.
Nếu triệu chứng xuất hiện một cách đột ngột, được gọi là khó thở cấp tính. Nguyên nhân thường là:
- Lo lắng, căng thẳng quá độ
- Viêm phổi
- Nghẹt thở hoặc hít phải dị vật cản trở đường hô hấp
- Dị ứng
- Thiếu máu
- Tiếp xúc với carbon monoxide nồng độ cao
- Hạ huyết áp [huyết áp thấp]
- Thuyên tắc phổi [một cục máu đông tồn tại trong động mạch đến phổi]
- Vỡ phổi
- Thoát vị gián đoạn
- Bệnh nan y giai đoạn cuối
Nếu một người gặp tình trạng khó hô hấp so với bình thường kéo dài hơn một tháng, tình trạng này sẽ được xếp vào loại mãn tính. Nguyên nhân có thể do:
Ngoài ra, một số bệnh lý về phổi và tim khác cũng có thể dẫn đến hiện tượng hụt hơi. Các căn bệnh này bao gồm:
Bên cạnh những người đang mắc các bệnh lý về tim và phổi, các đối tượng sau đây dễ có nguy cơ mắc bệnh:
Khó thở nhẹ là triệu chứng rất thường gặp khi mang thai [2]. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này: thai phụ thở nhanh hơn do sự gia tăng của hormone progesterone [loại hormone chỉ tiết ra trong thai kỳ], tim phải làm việc nhiều hơn khiến mẹ cảm thấy khó thở mệt mỏi, thể tích phổi giảm đi vào cuối thai kỳ…
Phụ nữ mang thai những tháng cuối nên nghỉ ngơi nhiều
Chứng khó thở có thể ghé thăm khi bệnh nhân đang trải qua giai đoạn phát triển của một số bệnh lý, chẳng hạn như ung thư, đái tháo đường, bệnh về gan, thận…
Các bệnh lý đường hô hấp trên gây ra trạng thái khó thở cấp tính là một cấp cứu nhi khoa tương đối phổ biến. Ngoài ra, dị tật đường thở, hít phải dị vật và viêm nắp thanh quản cũng là các nguyên nhân phổ biến gây khó thở ở trẻ sơ sinh.
Ghi chú:
Nhịp thở của trẻ sơ sinh thường nhanh hơn người trưởng thành. Thông thường, trẻ sơ sinh hít thở từ 30 – 60 lần/phút, và chậm lại 20 lần/phút khi ngủ. Trẻ 6 tháng tuổi thì nhịp thở bình thường sẽ giảm xuống còn 25 – 40 lần/phút. [3]
GS.TS.BS Ngô Quý Châu cho biết, bác sĩ có thể chẩn đoán dựa trên việc khám sức khỏe toàn diện cho người bệnh, cùng với mô tả đầy đủ về các triệu chứng mà họ gặp phải. Bạn cần cho bác sĩ biết về tần suất xuất hiện chứng khó thở, mỗi lần kéo dài bao lâu và mức độ.
Bên cạnh việc thăm khám, bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện một số kiểm tra cận lâm sàng sau nhằm tìm ra nguyên nhân gây bệnh:
- Chụp X-quang ngực và chụp cắt lớp [CT scanner]: để chẩn đoán cụ thể hơn về tình trạng bệnh, đồng thời đánh giá sức khỏe tim, phổi và các hệ thống liên quan.
- Điện tâm đồ [ECG]: nhằm xác định bất kỳ dấu hiệu nào của cơn đau tim hoặc các vấn đề về tim khác.
- Xét nghiệm đo xoắn ốc: để đo luồng không khí và dung tích phổi của bệnh nhân, từ đó xác định các vấn đề về hô hấp.
- Xét nghiệm máu: giúp xem xét mức độ oxy trong máu cũng như khả năng vận chuyển oxy của máu.
Xét nghiệm máu là bước quan trọng trong quá trình thăm khám, chẩn đoán cho bệnh nhân
Đôi khi, khó thở có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm. Vì thế, bạn cần đi khám ngay khi gặp phải bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Tình trạng xảy ra trong thời gian dài không rõ nguyên nhân;
- Khó thở khởi phát đột ngột nhưng rất nghiêm trọng;
- Mất khả năng hoạt động do khó hô hấp;
- Đau tức ngực;
- Buồn nôn;
- Khó hoặc không thở được khi nằm;
- Sưng bàn chân và mắt cá chân;
- Sốt, ớn lạnh và ho;
- Thở khò khè.
Khó thở là kết quả của tình trạng thiếu oxy hoặc giảm oxy trong máu, tức là mức oxy trong máu thấp. Vì thế, nếu bạn chủ quan với tình trạng này mà không có biện pháp điều trị nào, não sẽ không được cung cấp đủ oxy để hoạt động trong thời gian dài, dẫn đến hiện tượng suy giảm nhận thức tạm thời hoặc vĩnh viễn. Cùng với đó là một loạt biến chứng nguy hiểm khác như tổn thương não, hoại tử não, đột quỵ…
Để điều trị dứt điểm, bạn cần điều chỉnh lối sống, trước khi tiến hành các biện pháp can thiệp y khoa. Cụ thể:
Nếu thừa cân – béo phì và lười vận động là nguyên nhân khiến bạn khó thở, hãy hướng đến thực đơn ăn uống lành mạnh hơn và tập thể dục thường xuyên nhằm đưa cân nặng trở về giới hạn bình thường. Trong trường hợp bạn đang bị một bệnh lý mạn tính, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về chế độ dinh dưỡng – vận động phù hợp.
Nếu bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính [COPD] và các vấn đề về phổi khác, bạn cần được chăm sóc bởi các bác sĩ chuyên khoa phổi. Có thể bạn phải thở oxy để cải thiện; hoặc tiến hành liệu trình “Phục hồi chức năng phổi”. Đây là chương trình “tập thể dục cho phổi”, qua đó chuyên gia sẽ hướng dẫn bạn về kỹ thuật thở nhằm giúp phổi hoạt động hiệu quả hơn.
Nếu nguyên nhân dẫn tới khó thở liên quan đến tim mạch, nghĩa là tim của bạn quá yếu, không thể bơm đủ lượng máu mang oxy cung cấp cho các bộ phận trong cơ thể. Khi đó, phục hồi chức năng tim có thể giúp bạn kiểm soát chứng suy tim và các bệnh lý tim mạch khác. Trong những trường hợp suy tim nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định bạn sử dụng máy bơm nhân tạo để đảm nhận nhiệm vụ bơm máu của tim bị suy yếu.
Để ngăn ngừa tình trạng khó thở, bạn cần điều chỉnh lối sống và tập luyện các thói quen có lợi như:
- Không hút thuốc lá: Nếu bạn không hút thuốc, đừng bao giờ đụng đến nó. Nếu đã hút thuốc nhiều năm, hãy lập tức cai thuốc lá ngay. Không bao giờ là quá muộn, sức khỏe phổi và tim của bạn sẽ bắt đầu cải thiện trong vòng vài giờ sau khi bạn hút điếu thuốc cuối cùng.
- Ô nhiễm môi trường và các hóa chất độc hại trong không khí cũng có thể dẫn đến các vấn đề về hô hấp. Vì vậy, bạn nên tập thói quen đeo khẩu trang mỗi khi ra đường. Ngoài ra, nếu bạn làm việc trong môi trường có chất lượng không khí kém, hãy sử dụng khẩu trang để lọc các chất gây kích ứng phổi, và đảm bảo nơi làm việc của bạn luôn sạch sẽ, thông thoáng.
- Duy trì cân nặng hợp lý sẽ giúp bạn tránh được một số vấn đề sức khỏe ở đường hô hấp
Duy trì cân nặng hợp lý bằng chế độ dinh dưỡng – tập luyện khoa học để phòng ngừa các bệnh lý tim và phổi
Khoa Nội hô hấp BVĐK Tâm Anh còn phối hợp chặt chẽ với các khoa lâm sàng [Hô Hấp, Phẫu thuật, Hồi sức tích cực, Tim mạch, Nội tiết, Cơ xương khớp, cấp cứu…] và các khoa cận lâm sàng như khoa xét nghiệm [sinh hóa, huyết học, vi sinh], khoa Chẩn đoán hình ảnh, trung tâm giải phẫu bệnh tế bào học… tạo nên một quy trình khép kín, giúp chẩn đoán chính xác bệnh trạng nhằm xây dựng phác đồ điều trị hợp lý, rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân.
Để được tư vấn và đặt lịch khám các bệnh lý hô hấp – phổi tại khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể liên hệ qua:
Khó thở, hụt hơi có thể là dấu hiệu của rất nhiều bệnh lý liên quan đến hệ hô hấp và tim mạch. Vì vậy nếu bạn đang gặp phải tình trạng khó thở bất thường và kéo dài thì cần đến ngay bệnh viện để thăm khám. Có một chế độ sinh hoạt khoa học, ăn uống hợp lý sẽ giúp giảm thiểu hiện tượng này và nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm khác.