Tim và phân tích hiểu qua của một biện pháp nghệ thuật ở khổ 2 của bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ
Chuyên đề ngữ văn 11 đây thôn vĩ dạBạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (126.09 KB, 14 trang ) Tiết 86 Đọc văn đời và sự nghiệp của tác giả được thể hiện trong khổ thơ về tác giả qua việc đọc hiểu đầu. bài thơ. Cảm hứng thơ được gợi lên Hoàn cảnh ra đời đã tác Đặt mình vào hoàn cảnh trong hoàn cảnh nào? động đến việc thể hiện nội của tác giả em sẽ như thế dung tư tưởng của bài thơ nào? như thế nào Xác định thể thơ Chỉ ra những đặc điểm về Đánh giá tác dụng của thể vần, nhịp... của thể thơ thơ trong việc thể hiện nội trong bài thơ dung bài thơ 1 Xác định chủ thể trữ tình - Nêu cảm xúc của chủ thể Nhận xét về tâm trạng của trữ tình trong từng câu thơ nhân vật trữ tình trong khổ - Khái quát bức tranh tâm thơ trạng của chủ thể trữ tình trong khổ thơ. Xác định các biện pháp - Phân tích những đặc điểm - Đánh giá cách xây dựng nghệ thuật được sử dụng của các biện pháp nghệ hình tượng nghệ thuật trong bài thơ thuật thơ. - Nêu cảm nhận/ấn tượng - Nêu tác dụng của các biện riêng của bản thân về các pháp nghệ thuật trong việc biện pháp nghệ thuật giúp nhà thơ thể hiện cái nhìn về cuộc sống và con người. Bước 5: Biên soạn các câu hỏi/bài tập cụ thể theo các mức độ yêu cầu đã mô tả với bài Đây thôn Vĩ Dạ Mức độ vận dụng và Mức độ nhận biết Mức độ thông hiểu vận dụng cao Những hiểu biết của em về - Cuộc đời của tác giả Hàn Bài thơ giúp em hiểu thêm tác giả Hàn Mạc Tử Mặc Tử có những nét cơ gì về tác giả? bản nào? - Tìm hiểu về sự nghiệp và phong cách sáng tác của tác giả Hàn Mặc Tử? Bài thơ được viết trong - Bằng những hiểu biết của Nếu ở vào hoàn cảnh tương hoàn cảnh nào? mình, em hãy giới thiệu về tự của tác giả, em sẽ làm thôn Vĩ gì? Nhan đề của bài thơ là gì? Nêu ý nghĩa của nhan đề Bài thơ nói về khát khao của bài thơ của tác giả được trở về thôn Vĩ Dạ nhưng tại sao nhan đề không phải là Về thăm thôn Vĩ Dạ hay nhan đề nào khác mà lại là Đây thôn Vĩ Dạ? Xác định thể thơ Chỉ ra những đặc điểm về Em thấy việc sử dụng thể bố cục, vần, nhịp, âm thanh thơ đó có hợp lý không? Vì của thể thơ trong bài thơ sao? Nhân vật trữ tình trong bài - Những từ ngữ nào trong Em có nhận xét gì về tâm thơ là ai? bài thơ giúp em xác định trạng của nhân vật trữ tình được nhân vật trữ tình? trong bài thơ? - Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì? Chỉ ra các biện pháp tu từ Nêu tác dụng của biện pháp Vì sao thôn Vĩ Dạ lại được 2 được sử dụng trong khổ thơ tu từ đó thứ nhất? hiện lên như một địa chỉ cụ thể mà thi sĩ khát khao hướng tới? - Câu thơ thứ hai và thứ ba - Hình ảnh ấy hiện lên như Cảm nhận của em về hình mở ra hình ảnh thiên nhiên thế nào? ảnh thiên nhiên trong khu nào? vườn thôn Vĩ - Em ấn tượng với từ ngữ - Hãy cắt nghĩa, lí giải từ nào trong hai câu thơ này? ngữ ấy - Câu thơ cuối của khổ thơ Hình ảnh con người được gợi hình ảnh nào? hiện lên như thế nào trong câu thơ cuối của khổ thơ? Tư tưởng và cảm xúc của Lý giải về tử tưởng và cảm nhà thơ được thể hiện trong xúc của nhà thơ trong khổ khổ thơ đầu tiên như thế thơ đầu? nào? Nội dung chính của khổ thơ Bức tranh thiên nhiên xứ thứ hai Huế được hiện lên như thế nào ở khổ thơ thứ hai Cảm nhận của em về hình ảnh con người thôn Vĩ và hình ảnh xứ Huế mộng mơ? Suy nghĩ và cảm nhận của em về khổ thơ thứ nhất? Tâm trạng của tác giả được thể hiện như thế nào ở khổ thơ thứ hai? Chỉ ra các biện pháp tu từ Tác dụng của các biện pháp Bức tranh đêm trăng đêm trong khổ thơ thứ hai tu từ trăng thôn Vĩ gợi cho em cảm nhận gì? Tìm những câu thơ có hình Hình ảnh Gió, mây trong Nỗi lòng của tác giả được ảnh gió, mây câu thơ Gió... mâycó thể hiện trong câu thơ điều gì đặc biệt Gió... mây Đặt nhan đề cho khổ thơ Theo emKhách ở đây là Câu thơ gợi cho em cảm cuối ai nhận gì về khoảng cách giữa tác giả và cuộc đời Cách sử dụng từ ngữ trong Đại từ ai chỉ đối tượng Tác giả băn khoăn về điều câu thơ cuối có điều gì đặc nào gì biệt Bước 6: Thiết kế tiến trình dạy học 1. Hoạt động khởi động (5 phút) GV: Cho học sinh xem hình ảnh về xứ Huế và nghe bài hát Hàn Mặc Tử HS: Chú ý lắng nghe. GV (hỏi): Sau khi xem hình ảnh và nghe bài hát gợi cho em liên tưởng tới miền quê nào HS: trả lời. Gợi ý: Bài hát mang tên: Hàn Mặc Tử, do ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng thể hiện. Những hình ảnh gợi cho em nhớ tới xứ Huế thơ mộng. 3 GV (dẫn): Xứ Huế thơ mộng gơi nguồn cảm hứng cho biết bao tác phẩm nghệ thuật đặc sắc. Hàn Mạc Tử gắn bó sâu nặng với Huế bởi thiên nhiên tươi đẹp và con người duyên dáng, dịu dàng. Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ là một bức tranh đẹp về miền quê đất nước là tiếng long của một con người tha thiết yêu đời yêu người. Ngày hôm nay cô trò ta cùng nhau tìm hiểu bài thơ này. 2. Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của tác giả Hàn Mặc Tử và bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ. GV yêu cầu HS đọc phần tiểu dẫn trong sách giáo khoa. NHÓM 1: Tìm hiểu những nét cơ bản về cuộc đời của tác giả Hàn Mặc Tử? NHÓM 2: Tìm hiểu những nét cơ bản về sự nghiệp sáng tác của Hàn mặc Tử NHÓM 3: Tìm hiểu hoàn cảnh ra đời và bố cục của bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ? NHÓM 4: Viết đoạn văn ngắn trình bày cảm nhận của em về tác giả Hàn Mạc Tử. I.Tìm hiểu chung 1. Tác giả: a. Cuộc đời - Quê hương: Đồng Hới (Quảng Bình). - Gia đình: Viên chức nghèo theo đạo Thiên Chúa, cha mất sớm, phải sống với mẹ ở Quy Nhơn. - Cuộc đời: Học ở Huế, làm ở Sở Đạc điền Bình Định, từng vào Sài Gòn làm báo. Năm 1935 ông phát hiện bị bệnh phong, năm 1940 mất tại Quy Nhơn. => Cuộc đời gặp nhiều bất hạnh, đau GV: Cho mỗi nhóm thời gian 1 phút để trình thương. bày sự chuẩn bị của mình trước lớp. HS: - Cử đại diện nhóm trình bày. - Các nhóm khác lắng nghe sự trình bày của bạn. GV: Yêu cầu học sinh nhận xét phần chuẩn bị của nhóm bạn. GV: Nhận xét. Bổ sung. GV: (giới thiệu thêm) - Con người: Hàn Mặc Tử là người nhân hậu, hiền từ nhạy cảm và hiếu học. - Hàn Mạc Tử có nhiều người bạn tri âm, có người đã gặp gỡ có người chỉ nói chuyện qua thư có thể kể đến như: Mộng Cầm, Hoàng Cúc, 4 Mai Đình, Ngọc Sương, Thương Thương... - Từ năm 1935 đã phát hiện ra dấu hiệu của bệnh phong đến năm 1940 ông mất trong đau đớn, bệnh tật tại trại phong Quy Hoà. GV: (Trình chiếu và đọc một số bài thơ của b. Sự nghiệp Hàn Mặc Tử để học sinh có thể hình dung và - Bút danh: Minh Duệ Thị, Phong hiểu rõ hơn phong cách sáng tác của tác giả) Trần, Lệ Thanh, Hàn Mạc Tử, Hàn Mặc Tử... - Tác phẩm chính: Gái quê, Thơ điên, GV: Trong thời gian làm nhân viên Sở Đạc Xuân như ý, Thượng thanh khí, Cẩm điền Bình Định, Hàn Mặc Tử đã thầm yêu trộm châu duyên, Duyên kì ngộ, Quần tiên nhớ một người con gái xứ Huế tên là Hoàng hội, Chơi giữa mùa trăng. Thị Kim Cúc. Một thời gian sau Hoàng Cúc - Phong cách nghệ thuật: theo cha về Huế còn Hàn Mặc Tử vào Sài Gòn + Hồn thơ mãnh liệt nhưng quằn làm báo. Nghe tin Hàn Mạc Tử lâm bệnh Kim quại, đau thương (cuộc vật lộn và Cúc gửi lời thăm hỏi, động viên. Điều đó làm giằng xé dữ dội giữa linh hồn và thể sống lại những ký ức tươi đẹp về cảnh và tình xác) thôn Vĩ gơi nguồn cảm hứng cho bài thơ ra đời. + Thế giới thơ được chia làm 2 phần GV: Gọi học sinh đọc diễn cảm bài thơ. đối lập: Những vần thơ điên loạn và HS: Đọc diễn cảm bài thơ những bài thơ hồn nhiên trong sáng GV: đẹp đến lạ thường - Nhận xét cách đọc của học sinh. Một trong những nhà thơ có sức Gv hướng dẫn HS chia bố cục cho bài thơ theo sáng tạo dồi dào nhất trong phong các khổ thơ. trào thơ Mới Hoạt động 2: 2. Bài thơ Gv hướng dẫn hs đọc - hiểu chi tiết bài thơ. a. Hoàn cảnh sáng tác: - Năm 1937, khi Hàn Mặc Tử chữa GV: Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ. bệnh ở Gò Bồi, Quy Nhơn. HS: Trả lời - Có lẽ được gợi hứng từ tấm bưu thiếp của Hoàng Cúc gửi vào. => Liên quan đến tình yêu riêng nhưng có ý nghĩa khái quát rộng lớn hơn nhiều. GV: theo em bài thơ có thể chia làm mấy phần. b. Bố cục: 3 phần Hãy đặt nhan đề tương ứng cho từng phần. - Khổ 1: Ban mai Vĩ Dạ HS: Trả lời - Khổ 2: Đêm trăng Vĩ Dạ 5 - Khổ 3: Nỗi niềm Vĩ Dạ GV: Câu hỏi tu từ Sao anh không về chơi thôn II. Đọc - hiểu văn bản Vĩ là của ai hỏi ai? 1. Ban mai Vĩ Dạ GV:(bình) - Câu hỏi tu từ: (mang nhiều sắc - Câu hỏi tu từ được đặt ở đầu khổ thơ có thể là thái) lời mời mọc, lời trách nhẹ nhàng của cô gái thôn Vĩ. Nơi đã gắn bó với anh biết bao kỷ Sao anh không về chơi thôn Vĩ ? niệm cớ sao lâu rồi anh chưa ghé về thăm? Cũng có thể đây là lời tự vấn của tác giả, là nỗi + Lời của cô gái thôn Vĩ: băn khoăn, day dứt của tác giả khi không thể Mời mọc Hờn trách trở về nơi đã gắn bó với mình biết bao nhiêu kỷ Tự vấn niệm. Tấm bưu thiếp của Hoàng Cúc đã đánh động khát vọng cuộc sống ngoài kia và thôn Vĩ Dạ + Dùng từ tinh tế về chơi: Tự nhiên, thân tình, gần gũi. được hiện lên như một địa chỉ cụ thể. GV: Tại sao tác giả không dùng từ về thăm mà Bộc lộ một tình yêu thắm thiết đối lại dùng từ về chơi. với thôn Vĩ và đối với xứ Huế mộng HS: Trả lời GV: (Bình) Vĩ Dạ gần gũi, thân thương với thi mơ. nhân đến vậy nên ông không sử dụng động từ nào khác mà đã dùng từ về chơi để hướng về thiên nhiên + Hình ảnh: nắng hàng cau - nắng thôn Vĩ. mới GV: Rút ra nhận xét ở câu thơ thứ nhất -> Vẻ đẹp thanh khiết, tinh khôi. GV: Bức tranh thôn Vĩ đẹp đến nao lòng được hiện lên qua sự hoài niệm của tác giả. Vậy hình + Điệp từ nắng: Nắng đã nhiều lại ảnh thiên nhiên trong khu vườn thôn Vĩ đã ùa càng đầy lên (giàu sức gợi). + Hình ảnh Vườn: về trong kí ức nhà thơ như thế nào? Mướt: Non tơ, mượt mà, đầy HS: Trả lời xuân xanh. Quá: Âm hưởng của tiếng reo, GV: Nhận xét câu trả lời của học sinh, bổ sung sự ngỡ ngàng. kiến thức. So sánh xanh như ngọc: Vừa (bình): có màu, vừa có ánh hắt ra từ - Hình ảnh nắng mới gợi vẻ đẹp trong sáng, bên trong. tinh khôi. -> Vẻ trong sáng, tinh khôi, tràn đầy - Có thể hình dung trong đêm lá cau thẫm ướt nhựa sống. sương và khi nắng lên, dưới nắng ban mai lá 6 cau ngời lên long lanh tươi mát, những thân cau cao vút mảnh mai nhẹ nhàng. Cả khu vườn biến thành một viên ngọc lớn. - Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ mướt, quá. - Ngọc là một tinh thể trong suốt vừa có màu vừa có ánh. Bởi vậy, khi so sánh xanh như ngọc tác giả đã biến khu vườn thôn Vĩ không chỉ rời rợi sắc xanh mà còn tỏa rạng ánh xanh. GV: Rút ra nhận xét về hình ảnh thiên nhiên trong khu vườn thôn Vĩ. con người - Gợi hình trực tiếp: Lá trúc mảnh mai, thanh tú che ngang mặt chữ GV:Trong bức tranh phong cảnh ấy đã thấp điền. thoáng hình ảnh con người kín đáo, e lệ đằng - Gợi ý nghĩa biểu tượng: sau cành lá trúc. Em có nhận xét về hình ảnh Lá trúc che ngang mặt chữ điền Khuôn mặt của người con gái xứ Huế: đầy đặn, phúc hậu. GV: (Bình) Câu thơ có nhiều cách hiểu: - Giáo sư Lê Trí Viễn cho rằng đó là khuôn mặt Con chữ đắp nổi ở cổng những của người con gái xứ Huế: đôn hậu, dịu dàng. ngôi nhà vườn xứ Huế: điền gia, Ca dao Huế có câu: điền viên. Mặt em vuông tựa chữ điền Da em thì trắng, áo đen mặc ngoài Khuôn mặt của chàng trai (người Lòng em có đất có trời trở về thôn Vĩ): đứng bên lề cuộc Có câu nhân nghĩa, có lời thủy chung đời để ngưỡng vọng cái đẹp một - Có ý kiến cho rằng đó là con chữ điền được cách thầm kín, vụng trộm. đắp nổi ở cổng những ngôi nhà vườn xứ Huế Thiên nhiên và con người mang với mong muốn một cuộc sống bình yên, đầy vẻ đẹp hài hòa. đủ, thịnh vượng. - Nhà thơ Vũ Quần Phương cho rằng đây là khuôn mặt nam giới đôn hậu. Nếu vậy thì đó là người trở về thôn Vĩ, hay chính là gương mặt tự họa của nhà thơ. Thầy Chu Văn Sơn cho biết: Hàn Mặc Tử 7 hay vẽ khuôn mặt ẩn hiện đó là do bị chi phối bởi mặc cảm chia lìa ngăn cách. Trong bài thơ Tôi không muốn gặp, nhà thơ viết: Tôi thích nép mình sau cánh cửa Hé nhìn dáng điệu của người yêu Nếu như vậy thì hình ảnh này thể hiện tâm trạng của nhà thơ đứng bên lề cuộc đời để ngưỡng vọng cái đẹp một cách thầm kín, vụng trộm và khắc khoải. GV: Hướng dẫn học sinh rút ra Tiểu kết cho khổ thơ đầu tiên. * Tiểu kết: Bức tranh thôn Vĩ đẹp, trong trẻo, gợi cảm và đầy sức sống nhưng ẩn dấu một nỗi niềm thiết tha với cuộc sống trần thế đến đau đớn, xót xa của tác giả. 2. Đêm trăng Vĩ Dạ - Hình ảnh gió, mây với chuyển động trái chiều gợi cảm giác chia lìa, li tán. - Hình ảnh nhân hóa dòng nước buồn thiu gợi cảm giác u buồn. GV Yêu cầu học đọc khổ thơ thứ 2. - Hình ảnh Hoa bắp lay là sự lay GV chia lớp thành 2 nhóm: động rất nhẹ. NHóm 1: Em có nhận xét gì về hình ảnh thiên -> Cảnh vật lặng lẽ,vô hồn gợi lên nhiên trong hai câu thơ đầu? điều đó góp phần trong lòng thi nhân nỗi u buồn, cô thể hiện tâm trạng của tác giả như thế nào? đơn, tuyệt vọng trước sự xa cách, Nhóm 2: Thiên nhiên trong hai câu thơ cuối thờ ơ của cuộc đời. được miêu tả như thế nào? Từ kịp có vai trò gì trong việc thể hiện tâm trạng của tác giả. Yêu cầu các nhóm trình bày GV (Bình): Theo quy luật tự nhiên gió thổi mây bay nhưng trong thơ của thi nhân mây và gió lại chẳng thể chung đường, chung hướng. Dòng sông Hương vẫn thế, êm ả, trôi xuôi nhưng trong cảm nhận của thi nhân trở nên buồn thiu vì ít mây, ít gió, cả những bông hoa ngô tím nhạt bên bờ sông cũng chỉ đu đưa, lay động khe khẽ. Nét độc đáo của nghệ thuật thơ Hàn Mặc Tử là sự đứt đoạn bên ngoài của bố cục, của cấu tứ nhưng vẫn chìm ẩn mạch cảm xúc thống nhất. Đang từ cảnh bình minh thôn Vĩ - không hề báo trước, 8 chuẩn bị - bắt ngay cảnh đêm trăng sông Hương, tâm trạng đang bồi hồi vui, mong đợi, ao ước bỗng chuyển sang buồn thiu như dòng nước buồn thiu. Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu/ Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ. Chính cái đớn đau của thi nhân đã thấm vào cảnh vật khó mà tách bạch. Điều đó khiến cho những cảnh vật vốn k chia lìa nay lại trở nên hoàn toàn nghịch trái với tự nhiên. - Nghệ thuật tu từ nhân hóa dòng nước buồn thiu: thổi vào lời thơ, vào khung cảnh 1 tâm trạng. Gió mây chia lìa đôi ngã để lại cho dòng nước nỗi buồn, nỗi cô đơn, xa vắng. Đắt nhất trong câu thơ là từ lay. Động từ ấy bản thân k mang, k chuyển tải nỗi buồn nhưng đặt trong tâm cảnh này thì tự nó lại mang nỗi buồn hiu hắt. Gió lay nhẹ cành bắp gợi nhớ về ca dao: Ai về Giồng Dứa qua truông Gió lay bông sậy, bỏ buồn cho em. Nỗi buồn của HC là nỗi buồn vong quốc, nỗi buồn xa quê sầu xứ thì nỗi buồn của HMT là nỗi buồn cho thân phận, cho cuộc đời. - Nghệ thuật tu từ nhân hóa dòng nước buồn thiu: thổi vào lời thơ, vào khung cảnh 1 tâm trạng. Gió mây chia lìa đôi ngã để lại cho dòng nước nỗi buồn, nỗi cô đơn, xa vắng. - Hai câu thơ Chắc chắn đó là một người tri kỉ. Trăng chính là người bạn như thế của Hàn. Nó vừa là nỗi ám ảnh bệnh tật, + Khung cảnh rơi vào hư ảo. Bến sông trăng và cũng là cuộc sống tươi đẹp mà nhà con thuyền chở trăng giàu sức gợi, đầy thi vị đã thơ hướng tới. mở ra 1 trường liên tưởng đầy phong phú. Một câu thơ hay không chỉ gợi lên hình ảnh sắc nét mà còn đánh thức trong con người những xúc cảm sâu thẳm. Tâm trạng gì ở đây? HMT giờ đây như 1 hoàng hậu bị đày trong lãnh cung. HMT mong đợi điều gì? *Liên hệ: Đối với các nhà thơ lãng mạn thì trăng luôn là nguồn cảm hứng vô tận, luôn là tri kỉ: Xuân Diệu: Khách ngồi lại cùng em trong chốc nữa; Vội vàng chi, trǎng lạnh quá, khách ơi! 9 Đêm nay rằm: yến tiệc sáng trên trời; Khách không ở, lòng em cô độc quá! HMT cũng vậy thôi! (DC). Ta thấy, đẹp nhất trong thơ Tử của buổi bình minh là nắng mới. Đẹp nhất trong thơ Tử của buổi đêm là trăng. Trăng ở đây không chỉ là sự vật nằm trên bầu trời cao xa mà còn là nhân vật mang tâm trạng, nhân vật mang đến cho nhà thơ sự sẻ chia. HMT luôn đợi trăng về trong nỗi khắc khoải, + Kịp: nhãn tự của khổ thơ đó là: da diết. - Ám ánh bởi thời gian. - Bộc lộ tâm trạng chờ mong Trăng nằm sóng soài trên cành liễu khắc khoải, ngóng trông, bồn Đợi gió đông về để lả lơi chồn, da diết và cũng đớn đau (Bẽn lẽn HMT) Cơ hội mong manh, thời gian ngắn ngủi là thế mà bến sông trăng cứ ở mãi ngoài kia xa vời vợi. Không dùng hình thức cầu khiến, câu thơ là GV: Một chiếc đồng hồ cát bị lật theo bất kì lời hỏi hoài nghi đầy tuyệt vọng. Có hướng nào thì quỹ thời gian cũng vơi dần. Khi lẽ khi cất lên lời khẩn cầu tha thiết, hạt cát cuối cùng rơi xuống là lúc thời gian đã thi sĩ đã có lời giải đáp cho mình. hết. HMT cũng vậy. Quỹ thời gian của Hàn đâu Chẳng bao giờ con thuyền trở trăng còn nhiều, chỉ cần vài centimet nữa thôi thì lưỡi về kịp tối nay cho thi sĩ. Thi sĩ sẽ mãi hái tử thần sẽ cắt đứt dây tơ nối liền Hàn với rời xa cõi đời này trong đau đớn, cuộc đời, chỉ còn vài hạt cát nữa thôi thì Hàn sẽ tuyệt vọng. mãi mãi lìa xa cõi trần này. Liệu rằng, Hàn có còn kịp gặp lại người bạn tri kỉ của mình để mà sẻ chia, mà trò chuyện tâm tình không? Một =>Đọc những vần thơ này, ta cảm thân phận giàu yêu thương, giàu khao khát khi thấy quặn lòng đau đớn. Vọng về tài năng, tuổi trẻ đang độ chín mùi mà cuộc đời đâu đây dự cảm xót xa: không cho phép tiếp tục sống. Quả là không sai khi có người bảo HMT là thi sĩ bất hạnh nhất trong làng nghệ thuật. Nếu chỉ hướng đến khao khát thì chưa thực sự hiểu hết tâm tư thơ Hàn. + Mơ: nghĩa là trong một giấc mộng đẹp, 1 10 khao khát chống chếnh không có trong đời thực. Hàn mơ khách đường xa thì ai là khách đường xa? Theo tôi, nên hiểu là tác giả, bởi lẽ nhà thơ muốn về thăm thôn Vĩ. Muốn về thôn Vĩ thì phải rời chốn bệnh tật này để bước ra ánh sáng, bước ra cuộc đời, ra cuộc sống ra tình yêu. Nhưng, Hàn giờ đây có còn giống ai, bệnh tật có khiến mọi người xa lánh Hàn? Hàn có còn được tình người sưởi ấm khi đang trong giá lạnh nữa không? 3. Khổ cuối : Nỗi niềm Vĩ Dạ Mơ khách đường xa, khách đường xa Áo em trắng quá nhìn không ra Ở đây sương khói mờ nhân ảnh Ai biết tình ai có đậm đà? HS: Từ ngữ nào trong khổ thơ để lại cho em ấn - Mơ + điệp ngữ khách đường xa: tượng nhất. Vì sao? khao khát, mơ ước, mơ mộng, hướng đến 1 điều gì đó k có trong thực tại. GV: Nếu hiểu khách đường xa là một người tri kỉ, một người thôn Vĩ vẫn không sai. Bởi lâu rồi, Hàn làm gì có cơ hội về thôn Vĩ. Liệu người thôn Vĩ có quên Hàn? Hoàn toàn có thể! Dù hiểu theo cách nào thì câu thơ vẫn là một + Câu thơ mang một nỗi tuyệt vọng giấc mơ đẹp, giấc mơ khao khát tình người đến đớn đau, đến xót xa. Một giấc trong nỗi đau đớn khôn tả mơ tuy không bao giờ có nhưng nó vẫn đẹp bởi xuất phát từ khát khao HS: Câu thơ đầu nói lên nỗi niềm gì của nha sống đến vô cùng vô tận. thơ? GV: Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, trong khi trị phong ở trại Biên Hòa, được sự chăm sóc của các ma sơ thì nt cảm thấy họ là những hình tượng rất đẹp và màu áo trắng của họ ám ảnh nhà thơ. Ng con gái trong thơ MT mang 1 vẻ đẹp tinh khiết. Sắc trắng đấy là thể hiện sự tinh khiết chăng? + Em: có thể là cô KC, ng con gái quê VD, có thể là cô Mồng Cầm, là cô Mai Đình hay là 1 cô gái nào của cuộc đời. Dù là ai thì tất cả bây giờ chỉ là ảo ảnh. Không phải sắc áo quá trắng nhìn không ra mà chính bởi những ảnh đó bây 11 giờ chỉ là miền hoang tưởng, không thật nữa rồi, thấy rõ ràng thì cũng không còn tác dụng gì nữa. Tầm tuyệt vọng của Hàn. Tất cả những gì đẹp nhất, hạnh phúc nhất của cuộc đời đều xa tầm tay Hàn. HS: Ở khổ 1 và khổ 3 có điểm nào tươn đồng không? Em thấy hình ảnh gì qua từ ngữ đó. - Câu thơ thứ 2: + K3: trắng quá: + K1 mướt quá Phải chăng là một màu trắng đầy ám ảnh, có thể làm lóe mắt người đối diện? Không! Đó hoàn toàn không phải ý của Hàn! Màu thường trực trong thơ HMT: nắng trắng, trăng trắng, sông Gv: Ngta cho rằng thơ HMT đầu Ngô, mình trắng (Chị ấy năm nay còn gánh thóc/ Sởi và đây ĐTVD có thể tách từng khổ ra Dọc bờ sông trắng nắng chang thành mỗi bài tứ tuyệt, câu chữ toàn bích. Dù chang) Hàn xây dựng khổ thơ với nội dung khác nhau nhưng từng từ ngữ vẫn nối kết các khổ thơ với nhau. Ai ở đây chính là con người trong cõi phù sinh, trong cõi đau thương. Hàn muốn khẳng định: Dù tôi tuyệt vọng, dù tôi đau - Sương khói: thương, dù tôi mất mát, dù tôi cô đơn nhưng tôi Tả thực thời tiết ở xứ Huế, ở vẫn hướng về ai về cuộc đời, về con người. miền Trung, HMT thật am tường xứ + đậm đà: gần gũi, thân thương. Huế, phải gắn bó khắn khít lắm thì mới như vậy. Miền Trung mưa nhiều GV; Hình ảnh sương khói gợi cho em nhũng mà nắng cũng nhiều nên cũng nhiều lien tưởng gì? ở đây là ở đâu sương khói làm mờ đi hình bóng con người. Là tượng trưng cho bao cái huyền hoặc của cuộc đời làm cho tình người trở nên lạ lẫm, ngăn cách và xa lạ. - Câu thơ cuối: + Còn đặt ra câu hỏi là còn yêu đời, còn hướng về cuộc đời với tình yêu sâu thẳm. + Từ ai xuất hiện toàn bộ bài thơ như 1 hệ vi mạch. Nó gắn kết với nhau. 12 Với bút pháp gợi tả, hình ảnh tinh tế, Đây thôn Vĩ Dạ là một miền quê hương đất nước, Vĩ Dạ- xứ Huế mộng và thơ. Bài thơ còn là tiếng lòng uẩn khúc của một trái tim yêu người, yêu đời, thiết tha, mãnh liệt trong vô vọng. Đây thôn Vĩ Dạ xứng đáng là kiệt tác thơ Hàn, một viên ngọc chói lọi nghìn năm Dù hư ảo hay thực thì tình cảm Hàn dành cho cuộc đời vẫn thấm thiết và nồng thắm. III. Tổng kết Ghi nhớ (sgk) 3. Hoạt động luyện tập Câu 1: Chữ Kịp trong câu thơ Có chở trăng về kịp tối nay gắn với tâm trạng nào của Hàn Mặc Tử? A. Say đắm trước cảnh thơ mộng của xứ Huế B. Muốn chiến thắng quy luật nghiệt ngã của thời gian và bệnh tật. C. Lo lắng vì đêm mai không còn trăng nữa D. Cảm nhận về hiện tại ngắn ngủi, chia lìa của thân phận đau thương Câu 2: Hai chữ Về chơi trong câu thơ Sao anh không về chơi thôn Vĩ gợi sắc thái tình cảm: A. Trang trọng B. Thân tình, xuề xòa. C. Xã giao D. Thân mật, tự nhiên, chân tình Câu 3: Câu thơ nào gợi vẻ đẹp nên thơ hài hòa giữa cảnh sắc thiên nhiên và con người trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ? A. Sao anh không về chơi thôn Vĩ. B. Lá trúc che ngang mặt chữ điền C. Vườn ai mướt quá xanh như ngọc D. Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên 4. Hoạt động vận dụng - Viết bài văn ngắn nêu cảm nhận của em về khổ thơ thứ nhất trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mặc Tử). 5. Hoạt động tìm tòi mở rộng - Sưu tầm các bài thơ với cảm xúc trong trẻo, yêu đời, yêu người tha thiết của Hàn Mặc Tử. - Sưu tầm các bài thơ miêu tả về vẻ đẹp thôn Vĩ Dạ/ xứ Huế mộng mơ của các tác giả khác. IV. Rút kinh nghiệm 13 Duyệt Kế hoạch dạy học tuần thứ .. Tổng số Kế hoạch dạy học được duyệt : . Ngày tháng năm 201 Người duyệt 14 |
