Xe hết niên hạn sử dụng phải làm sao

Hết năm 2019, Cục CSGT chỉ thu hồi được biển số và đăng ký của hơn 14.000 phương tiện hết niên hạn sử dụng. Trong khi đó, cả nước hiện có hơn 220.000 phương tiện loại này

Số lượng phương tiện cơ giới đường bộ hết niên hạn sử dụng lớn, trong khi số phương tiện hết niên hạn sử dụng nộp lại đăng ký và biển số rất thấp, tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT.

Hơn 200.000 xe hết niên hạn sử dụng

Hiện nay, hành lang pháp lý cho việc quản lý, loại trừ xe hết niên hạn sử dụng đã khá rõ ràng. Tuy nhiên trên thực tế loại xe này vẫn vô tư hoạt động vận chuyển hàng hóa, hành khách, trong đó đã xảy ra nhiều vụ TNGT nghiêm trọng.

Trong đó có vụ tai nạn xe khách BKS 29A - 1636 tại Kỳ Sơn, Nghệ An khiến 3 người chết, 4 người bị thương xảy ra ngày 12/12/2019; vụ xe khách lao xuống vực ở Mèo Vạc, Hà Giang làm 4 người chết. Các xe này đều là xe hết niện hạn.

Theo Chiến lược quốc gia bảo đảm trật tự ATGT thông đường bộ giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 vừa được Chính phủ phê duyệt, một trong những mục tiêu đưa ra là trong những năm tới phải ngăn chặn, loại bỏ hoàn toàn xe cơ giới hết niên hạn sử dụng tham gia giao thông.

Cục Đăng kiểm VN cho biết, cả nước hiện có gần 223.000 xe hết niên hạn sử dụng, gồm hơn 170.000 xe tải và gần 53.000 xe chở người. Trong năm 2020, toàn quốc có gần 16.500 xe ô tô hết niên hạn sử dụng.

Ông Trần Anh Quân, quyền Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới Cục Đăng kiểm VN cho biết, tất cả trường hợp xe hết niên hạn đều được đăng tải công khai (biển số, địa chủ chủ xe) trên trang điện tử của Cục Đăng kiểm VN để phục vụ lực lượng chức năng, người dân tra cứu.

“Chương trình phần mềm quản lý kiểm định cũng tự động chặn kiểm định đối với xe hết niên hạn. Do đó, chưa xảy ra trường hợp nào xe ô tô hết niên hạn “lọt” đăng kiểm.

Tại mỗi địa phương, các trung tâm đăng kiểm được giao nhiệm vụ cập nhật và thông báo danh sách xe hết niên hạn cho Phòng CSGT, Thanh tra Sở GTVT để phục vụ công tác kiểm tra, xử lý vi phạm”, ông Quân cho biết.

Theo quy định, xe cơ giới không được phép lưu thông trên đường khi đã hết niên hạn sử dụng. Chủ phương tiện phải nộp lại giấy chứng nhận đăng ký, biển số và kiểm định cho cơ quan chức năng.

Tuy nhiên, rất ít trường hợp chủ phương tiện chấp hành quy định nộp lại đăng ký, biển số. Tính chung cả nước, chưa đầy 10% phương tiện hết niên hạn chấp hành quy định này.

Trừ một số địa phương vào cuộc quyết liệt như Quảng Ninh, Hà Tĩnh, ở nhiều địa phương khác tỷ lệ xe hết niên hạn sử dụng thu hồi đạt tỷ lệ khá thấp.

Đơn cử, tại Hà Nội, đến năm 2020 có thêm hơn 1.600 xe ô tô hết hạn sử dụng nhưng trong 2 năm 2018 và 2019, Hà Nội chỉ thu hồi biển số và đăng ký của 3 phương tiện.

Tính trên phạm vi toàn quốc, đến hết năm 2019, Cục CSGT chỉ thu hồi được biển số và đăng ký của hơn 14.000 phương tiện.

Cần có những chính sách “mềm”

Theo TS. Vũ Anh Tuấn, Trung tâm nghiên cứu ATGT, Trường Đại học Việt Đức, một trong những nguyên nhân dẫn tới thực trạng trên là do chưa có chế tài xử phạt chủ phương tiện không nộp lại đăng ký, biển số, khiến nhiều chủ xe chưa chấp hành. Thêm nữa, chiếc xe là một tài sản nên nhiều khi chủ xe vẫn cố tình giữ lại hoặc lén lút sử dụng.

Dẫn kinh nghiệm tại Nhật Bản, TS. Phan Lê Bình, giảng viên Trường Đại học Việt Nhật cho rằng, ngay khi mua xe, chủ phương tiện đã phải đóng thuế sử dụng phương tiện. Khi xe hết niên hạn, dù không nộp lại giấy tờ và tiêu hủy phương tiện, chủ xe vẫn bị đánh thuế đều đặn.

“Ở Nhật Bản, chủ xe phải chịu thuế sở hữu xe tương đương 400 USD/năm, tiền đăng kiểm xe cũng phải 300 USD/ năm và bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc khoảng 300 USD/năm.

Dù không sử dụng, mỗi tháng chủ xe tốn khoảng 2 triệu đồng. Do vậy, hầu hết các trường hợp xe hết niên hạn, chủ xe đều tiêu hủy. Việt Nam cũng cần có chính sách tương tự”, TS. Bình nói.

Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN thì cho rằng, không phải gia đình nào cũng có đủ điều kiện chấp hành, thay mới phương tiện, nhiều trường hợp đó còn là phương tiện mưu sinh.

“Vì thế, cần có sự hỗ trợ từ ngân sách cùng nguồn lực xã hội hóa, với một cách làm linh hoạt. Khi chủ xe thấy việc tiêu hủy phương tiện dễ dàng và có lợi hơn là chịu rủi ro khi lưu hành phương tiện hết niên hạn, lúc đó chế tài mới phát huy hiệu quả”, ông Quyền nói.

Theo ông Trần Anh Quân, quyền Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới Cục Đăng kiểm VN, khu vực, địa bàn hoạt động của xe hết niên hạn chủ yếu trên các tuyến đường hẻo lánh, vùng xa, khu vực giao thông nội bộ hoặc tuyến đường ít có lực lượng chức năng tuần tra, kiểm soát.

“Để việc quản lý hiệu quả hơn, chính quyền các địa phương cần thường xuyên chỉ đạo lực lượng chức năng, nhất là ở địa bàn huyện, xã rà soát, thu hồi biển số xe và lập danh sách xe hết niên hạn nhưng chưa giải bản để quản lý, xử lý khi xe hết niên hạn tham gia giao thông”, đại diện Cục Đăng kiểm VN đề xuất giải pháp.

Quy định về niên hạn sử dụng ô tô bắt đầu được áp dụng từ năm 2004 và hiện các loại xe phải áp dụng niên hạn gồm ô tô tải (chở hàng, chở hàng chuyên dùng), ô tô chở người có từ 10 chỗ ngồi trở lên (kể cả người lái), ô tô chở người chuyên dùng và các loại xe không được miễn trừ áp dụng niên hạn được quy định tại Nghị định 95/2009 của Chính phủ.

Niên hạn sử dụng được tính từ năm sản xuất xe, trong đó xe tải có niên hạn sử dụng không quá 25 năm, xe chở người không quá 20 năm.

Theo lãnh đạo Cục CSGT (Bộ Công an), trách nhiệm của lực lượng CSGT là cấp biển số cho các xe đúng niên hạn, hết niên hạn sẽ thu hồi đăng ký xe.

Với các phương tiện hết niên hạn, chủ phương tiện giữ lại làm kỷ niệm hay bán sắt vụn là quyền lựa chọn của họ. Còn hiện tại, CSGT vẫn thường xuyên xử lý các xe hết niên hạn lưu thông ra đường.

2016-11-21 10:59:00

Hiện nay, ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, các khu vực xa xôi hẻo lánh, tình trạng phương tiện giao thông đường bộ hết niên hạn sử dụng (đặc biệt là xe ô tô chở hàng và xe ô tô chở người) vẫn tham gia giao thông đang còn là một vấn nạn, tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân mà chủ yếu do nhận thức còn hạn chế của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông về niên hạn sử dụng của phương tiện. Mặt khác, đời sống của người dân còn khó khăn, trong lúc hạ tầng giao thông hạn chế, nên nhiều khi vào vụ thu hoạch, nếu không có phương tiện vận chuyển kịp thời, sẽ dẫn đến việc nông sản hỏng, thất thu cả một mùa vụ. Cho nên người dân vẫn phải tận dụng những hiếc xe tải cũ nát, quá niên hạn để vận chuyển hàng hóa, nông sản…

 xe hết niên hạn sử dụng gây nguy hiểm khi tham gia giao thông

Vậy niên hạn sử dụng của phương tiện được quy định như thế nào? Đây cũng là thắc mắc của không ít bạn đọc gửi tới Ban biên tập Website CSGT. Xin được giải thích tường tận với bạn đọc:

Căn cứ Điều 4, Điều 5 Nghị định số 95/2009/NĐ-CP ngày 30/10/2009 của Chính Phủ về quy định niên hạn sử dụng đối với xe ô tô chở hàng và xe ô tô chở người, cụ thể như sau:

Quy định về niên hạn sử dụng:

- Không quá 25 năm đối với xe ô tô chở hàng.

- Không quá 20 năm đối với xe ô tô chở người.

- Không quá 17 năm đối với xe ô tô chuyển đổi công năng từ các loại xe khác thành xe ô tô chở người trước ngày 01 tháng 01 năm 2002.

Thời điểm tính niên hạn sử dụng:

- Niên hạn sử dụng của xe ô tô được tính bắt đầu từ năm sản xuất xe.

- Một số trường hợp đặc biệt khi được Thủ tướng Chính phủ cho phép, niên hạn sử dụng được tính từ năm đăng ký xe ô tô lần đầu.

Theo Điểm b Khoản 5, Điểm d Khoản 6, Điều 16 Nghị định số 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt quy định phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô (bao gồm cả rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo theo) và các loại xe tương tự xe ô tô điều khiển xe quá niên hạn sử dụng tham gia giao thông (đối với loại xe có quy định về niên hạn sử dụng). Ngoài việc bị phạt tiền, người điều khiển xe thực hiện hành vi vi phạm nêu trên còn bị tịch thu phương tiện và bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng.

Như vậy, thông qua công tác bảo đảm TTATGT, lực lượng CSGT nếu phát hiện xe ô tô hết niên hạn sử dụng, xe công nông, xe 3 bánh, 4 bánh tự chế tham gia giao thông trên địa bàn thì sẽ lập biên bản, đình chỉ lưu hành xe, tạm giữ giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe và xử lý theo quy định của pháp luật; đồng thời, thông báo bằng văn bản cho cơ quan Cảnh sát giao thông nơi đã đăng ký xe đó biết để làm thủ tục thu hồi giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe.

 Ngoài việc bị trực tiếp phát hiện thì việc tịch thu phương tiện hết niên hạn sử dụng thực hiện theo quy định tại Thông tư 15/2014/TT-BCA ngày 04/4/2014 của Bộ Công an Quy định về đăng ký xe như sau:

Điều 20 quy định về trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc thu hồi giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe:

- Căn cứ danh sách xe ô tô hết niên hạn sử dụng, xe không được phép lưu hành theo quy định của pháp luật do cơ quan đăng kiểm cung cấp, cơ quan đăng ký, quản lý xe rà soát, làm thủ tục thu hồi giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe.

- Phối hợp với Công an xã, phường, thị trấn nơi chủ xe cư trú để thông báo, yêu cầu tổ chức, cá nhân có xe hết niên hạn sử dụng, xe công nông, xe tự chế 3 bánh, 4 bánh đến cơ quan Cảnh sát giao thông làm thủ tục thu hồi giấy chứng nhận đăng ký, biển số xe. Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày thông báo, nếu chủ xe không tự giác đến làm thủ tục thì phối hợp với Công an cấp xã thu hồi giấy chứng nhận đăng ký, biển số xe.

- Thông báo danh sách xe hết niên hạn sử dụng cho Công an các đơn vị, địa phương làm nhiệm vụ bảo đảm trật tự, an toàn giao thông biết để phát hiện, xử lý theo quy định của pháp luật.

Điều 21. Thủ tục thu hồi giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe

- Giấy khai thu hồi đăng ký, biển số xe; nộp lại giấy chứng nhận đăng ký xe và biển số xe. Chủ xe không phải mang xe đến cơ quan đăng ký xe.

- Trường hợp bị mất giấy chứng nhận đăng ký xe hoặc biển số xe thì phải có đơn trình báo và cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật (đối với cá nhân) và công văn đề nghị (đối với tổ chức).

- Trường hợp xe hết niên hạn sử dụng bị cơ quan có thẩm quyền tạm giữ xe: Công văn thông báo của cơ quan có thẩm quyền kèm theo giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe.

Để đảm bảo an toàn cho chính mình và người tham gia giao thông khác, khuyến cáo các doanh nghiệp, người dân không mua bán, trao đổi các phương tiện đã hết niên hạn sử dụng để tham gia giao thông./.

BBT