Bài 7 cấu trúc của trái đất thạch quyển

Mời các bạn click ngay để đến với Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 7 theo từng bộ sách:

Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 7 ngắn nhất (Kết nối tri thức)

Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 7 ngắn nhất (Chân trời sáng tạo)

Tóm tắt Lý thuyết Địa 10 Bài 7 ngắn nhất (Cánh Diều)

Lý thuyết Địa lí 10 Bài 7. Cấu trúc của trái đất. Thạch quyển. Thuyết kiến tạo mảng

I. CẤU TRÚC CỦA TRÁI ĐẤT

- Trái Đất có cấu tạo không đồng nhất.

- Ba lớp chính: bên ngoài là lớp vỏ Trái Đất, bao Manti ở giữa, trong cùng là Nhân.

1. Vỏ Trái Đất

- Độ dày: Từ 5km (ở đại dương) – 70km (ở lục địa).

- Là lớp vỏ mỏng cứng ngoài cùng.

- Cấu tạo bởi các tầng đá khác nhau: Trên cùng là tầng trầm tích không liên tục. Tầng Granit ở giữa chỉ có ở lục địa. Dưới cùng là tầng bazan.

- Vỏ Trái Đất phân làm vỏ lục địa và vỏ đại dương.

2. Lớp Manti

- Từ độ sâu 15km đến 2900km.

- Chia thành 2 tầng:

+ Manti trên: 15 – 700 km. Trạng thái quánh dẻo.

+ Manti dưới: 700 – 2900 km. Trạng thái rắn chắc.

3. Lớp Nhân

- Dày 3470km.

- Chia làm 2 tầng:

+ Nhân ngoài: sâu 2900 – 5100km, nhiệt độ 50000C, áp suất lớn 1,3 – 3,1 triệu atm, ở thể lỏng.

+ Nhân trong: từ 5100 – 6370km, áp suất 3 – 3,5 triệu atm, vật chất ở dạng rắn.

- Thành phần chủ yếu là những kim loại nặng Ni, Fe nên còn gọi là nhân Nife.

4. Thạch quyển

- Là lớp vỏ ngoài cùng của vỏ Trái Đất, bao gồm vỏ Trái Đất và phần trên của bao Manti, độ dày tới 100km.

II. THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG

Nội dung của thuyết kiến tạo mảng:

- Thạch quyển được cấu tạo bởi các mảng kiến tạo.

- Các mảng kiến tạo không đứng yên mà dịch chuyển.

- Nguyên nhân dịch chuyển của các mảng kiến tạo: do hoạt động của các dòng đối lưu vật chất quánh dẻo và có nhiệt độ cao trong tầng Manti trên.

- Ranh giới, nơi tiếp xúc giữa các mảng kiến tạo là vùng bất ổn, thường xảy ra các hiện tượng kiến tạo, động đất, núi lửa…

Xem toàn bộGiải Địa 10: Bài 7. Cấu trúc của Trái Đất. Thạch quyển. Thuyết kiến tạo mảng

Thuyết kiến tạo mảng

Nhìn chung ở những vùng tiếp xúc của các mảng bao giờ cùng có hoạt động kiến tạo xảy ra, đồng thời đó cũng là những vùng bất ổn của vỏ Trái Đất, thường sinh ra nhiều hoạt động động đất, núi lửa.

Xem chi tiết

- Trái đất có cấu tạo không đồng nhất

- Gồm có 3 lớp: Lớp vỏ Trái đất, lớp Manti và lớp nhân Trái Đất.

1. Lớp vỏ trái đất

• Vị trí: Nằm ngoài cùng
• Độ dày 5 – 70 km
• Ở trạng thái rắn
• Cấu tạo thường có 3 phần: Tầng trầm tích, tầng granit và tầng bazan.
• Vỏ trái đất có 2 kiểu: vỏ lục địa và vỏ đại dương.

=> Nơi cư trú và diễn ra các hoạt động của loài người.

2. Lớp Manti

• Vị trí: nằm ở giữa (từ lớp Vỏ đến 2900 km)
• Đặc điểm: Chiếm 80% thể tích, 68,5% khối lượng Trái Đất. Rất đậm đặc, quánh dẻo

3. Nhân Trái Đất

• Vị trí: nằm ở trong cùng (từ 2900 km đến 6370 km)
• Độ dày: Khoảng 3470 km
• Đặc điểm: Vật chất ở trạng thái lỏng. Vật chất ở trạng thái rắn, thành phần hóa học chủ yếu là Ni, Fe.

II. Thuyết kiến tạo mảng

1. Nội dung thuyết kiến tạo mảng

• Thuyết kiến tạo mảng : Vỏ Trái Đất trong quá trình hình thành của nó đã bị biến dạng do các đứt gãy và tách ra thành một số đơn vị kiến tạo, mỗi đơn vị là một mảng cứng, gọi là các mảng kiến tạo.
• Theo thuyết này, thạch quyển được cấu tạo bởi một số mảng nằm kề nhau. Các mảng này nhẹ, nổi trên lớp vật chất quánh dẻo thuộc tầng trên cùng của bao Manti và di chuyển một cách chậm chạp.
• Thạch quyển được cấu tạo bởi 7 mảng lớn (mảng Thái Bình Dương, mảng Ô-xtrây-li-a – Ấn Độ, mảng Âu – Á, mảng Phi, mảng Bắc Mĩ, mảng Nam Mĩ, mảng Nam Cực) và một số mảng nhỏ. Mỗi mảng thường gồm cả phần lục địa và phần đáy đại dương, nhưng có mảng chỉ có phần đại dương như mảng Thái Bình Dương.
• Trong khi di chuyển, các mảng có thể xô vào nhau hoặc tách xa nhau. Hoạt động chuyển dịch của một số mảng lớn của vỏ Trái Đất là nguyên nhân sinh ra các hiện tượng kiến tạo, động đất, núi lửa …

B. Bài tập và hướng dẫn giải

Câu 1: Quan sát hình 7.1 mô tả cấu trúc của Trái Đất?

 

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 3: Quan sát hình 7.1 cho biết lớp Manti được chia thành mấy tầng? Giới hạn của mỗi tầng?

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 5: Quan sát hình 7.4, cho biết hai cách tiếp xúc của các mảng kiến tạo và kết quả của mỗi cách tiếp xúc?

=> Xem hướng dẫn giải

Câu 6: Dựa vào hình 7.1 và nội dung trong SGK, lập bảng so sánh các lớp cấu tạo của Trái Đất (vị trí, độ dày, đặc điểm)?

=> Xem hướng dẫn giải

Câu hỏi và bài tập trắc nghiệm địa 10 bài 7: Cấu trúc của Trái Đất. Thạch quyển. Thuyết kiến tạo mảng (P2)

- Trái Đất là một vật thể lớn, nghiên cứu có nhiều khó khan.

- Phương pháp nghiên cứu Trái Đất là phương pháp địa chấn.

- Cấu trúc Trái Đất gồm 3 lớp: vỏ Trái Đất, lớp Manti và nhân Trái Đất.

Hình 7.1. Cấu trúc của Trái Đất

Hình 7.2. Lớp vỏ Trái Đất. Thạch quyển

- Khái niệm: Là lớp vỏ cứng, mỏng, độ dày dao động từ 5km đến 70km.

- Cấu tạo bởi các tầng đá khác nhau: đá trầm tích, tầng granit và tầng badan.

- Vỏ Trái Đất phân thành: vỏ đại dương và vỏ lục địa.

- Khoảng cách: Có độ sâu 2900km tính từ vỏ Trái Đất.

- Đặc điểm: tầng manti trên đặc quánh dẻo, tầng manti dưới ở trạng thái rắn.

- Thạch quyển: vỏ Trái Đất và manti trên (100km) được cấu tạo bởi các loại đá khác nhau tạo thành lớp vỏ cứng bên ngoài Trái Đất.

- Độ dày khoảng 3470km.

- Có nhiệt độ và áp suất rất lớn.

- Thần phần vật chất: chủ yếu các kim loại nặng như sắt, niken.

Hình 7.3. Các mảng kiến tạo lớn của Thạch quyển

- Nội dung thuyết Kiến tạo mảng: Vỏ Trái Đất trong quá trình hình thành của nó đã bị biến dạng do các đứt gẫy và tách ra thành một số đơn vị kiến tạo. Các mảng kiến tạo không đứng yên mà dịch chuyển trên lớp quánh dẻo này do hoạt động của các dòng đối lưu vật chất quánh dẻo, có nhiệt độ cao trong tầng Manti trên và trong khi dịch chuyển, các mảng kiến tạo có thể có nhiều cách tiếp xúc.

- Các đơn vị kiến tạo mảng: Bảy mảng kiến tạo lớn là Thái Bình Dương; Ấn Độ - Ôxtrâylia; Âu - Á; Phi; Bắc Mĩ; Nam Mĩ; Nam Cực.

- Các mảng kiến tạo luôn dịch chuyển trên lớp vật chất quánh dẻo của Manti trên: Tiếp xúc tách dãn, tiếp xúc dồn nén và tiếp xúc trượt ngang.

Hình 7.4a. Hai mảng kiến tạo tách rời nhau, 7.4b. Hai mảng kiến tạo xô vào nhau