Các chất rắn được phân thành hai loại: kết tinh và vô định hình. Cách phân loại dựa trên những đặc điểm gì về cấu trúc và tính chất của các chất rắn? Tech12h xin chia sẻ với các bạn bài: "Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình". Với phần tóm tắt lý thuyết và các bài tập có lời giải chi tiết, hi vọng rằng đây sẽ là tài liệu giúp các bạn học tập tốt hơn.
NỘI DUNG TRẮC NGHIỆM
I - CHẤT RẮN KẾT TINH
1. Cấu trúc tinh thể:
- Cấu trúc tinh thể hay tinh thể là cấu trúc tạo bởi các hạt [ nguyên tử, phân tử, ion ] liên kết chặt với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp theo một trật tự hình học không gian xác định gọi là mạng tinh thể, trong đó mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó.
- Chất rắn có cấu trúc tinh thể gọi là chất rắn kết tinh.
- Kích thước tinh thể của một chất tuỳ thuộc quá trình hình thành tinh thể diễn biến nhanh hay chậm [tốc độ kết tinh càng nhỏ, tinh thể có kích thước càng lớn].
2. Các đặc tính:
- Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống nhau thì những tính chất vật lí của chúng cũng rất khác nhau.
- Mỗi chất rắn kết tinh ứng với mỗi cấu trúc tinh thể có một nhiệt độ nóng chảy xác định không đổi ở mỗi áp suất cho trước.
- Vật rắn đơn tinh thể là vật được cấu tạo từ một tinh thể hoặc nhiều tinh thể nhỏ liên kết theo một trật tự xác định.
- Các vật rắn đơn tinh thể có tính dị hướng, tức là các tính chất vật lí của chúng [độ bền, độ nở dài, độ dẫn nhiệt,...] thay đổi theo các hướng khác nhau. Còn các vật rắn đa tinh thể có tính đẳng hướng, tức là các tính chất vật lí của chúng theo mọi hướng đều giống nhau.
II - CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
- Chất rắn vô định hình là các chất không có cấu trúc tinh thể và do đó không có dạng hình học xác định.
- Các chất rắn vô định hình có tính đẳng hướng và không có nhiệt độ nóng chảy [hoặc đông đặc] xác định. Khi bị nung nóng, chúng mềm dần và chuyển sang thể lỏng.
Câu 1: trang 186 - sgk vật lí 10
Chất rắn kết tinh là gì? Hãy nêu các tính chất của loại chất rắn này.
Câu 2: trang 186 - sgk vật lí 10
Phân biệt chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh thể
Câu 3: trang 186 - sgk vật lí 10
Chất rắn vô định hình là gì? Hãy nêu các tính chất của loại chất rắn này.
Câu 4: trang 187 - sgk vật lí 10
Phân loại các chất rắn theo cách nào dưới đây là đúng?
A. Chất rắn đơn tinh thể và chất rắn vô định hình.
B. Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình.
C. Chất rắn đa tinh thể và chất rắn vô định hình.
D. Chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh thể.
Câu 5: trang 187 - sgk vật lí 10
Đặc điểm và tính chất nào dưới đây không liên quan đến chất rắn kết tinh?
A. Có dạng hình học xác định.
B. Có cấu trúc tinh thể.
C. Có tính dị hướng.
D. Không có nhiệt độ nóng chảy xác định.
Câu 6: trang 187 - sgk vật lí 10
Đặc điểm và tính chất nào dưới đây liên quan đến chất rắn vô định hình?
A. Có dạng hình học xác định.
B. Có cấu trúc tinh thể.
C. Có tính dị hướng.
D. Không có nhiệt độ nóng chảy xác định.
Câu 7: trang 187 - sgk vật lí 10
Kích thước của các tinh thể phụ thuộc vào điều kiện gì?
Câu 8: trang 187 - sgk vật lí 10
Tại sao kim cương và than chì đều được cấu tạo từ các nguyên tử cacbon, nhưng chúng lại có các tính chất vật lí khác nhau?
Câu 9: trang 187 - sgk vật lí 10
Hãy lập bảng phân loại và so sánh các đặc tính của các chất rắn kết tinh và chất rắn định hình
=> Trắc nghiệm vật lý 10 bài 34: Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình
câu hỏi và bài tập trang 186 vật lí lớp 10, giải câu hỏi và bài tập trang 186 vật lí lớp 10, gợi ý trả lời câu hỏi và bài tập trang 186 vật lí lớp 10, hướng dẫn trả lời câu hỏi và bài tập trang 186 vật lí lớp 10,
I. Chất rắn kết tinh.
1. Cấu trúc tinh thể.
Tinh thể được cấu trúc bởi các hạt [nguyên tử, phân tử, ion] liên kết chặt với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp theo một trật tự hình học xác định, trong đó mỗi hạt luôn dao động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó.
Chất rắn có cấu trúc tinh thể được gọi là chất rắn kết tinh [hay chất rắn tinh thể].
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh.
a] Mỗi chất rắn kết tinh nóng chảy [hoặc đông đặc] ở một nhiệt độ xác định.
Các chất rắn cấu tạo từ cùng nột loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống nhau thì những tính chất của chúng rất khác nhau.
b] Chất rắn kết tinh có thể là chất đơn tinh thể hoặc chất đa tinh thể.
Chất đơn tinh thể đươc cấu tạo từ một tinh thể lớn hoặc nhiều tinh thể nhỏ liên kết theo một trật tự xác định tuần hoàn trong không gian tạo thành mạng tinh thể. Chất rắn đơn tinh thể có tính dị hướng.
Chất đa tinh thể được cấu tạo từ vô số tinh thể rất nhỏ liên kết hỗ độn với nhau. Chất da tinh thể có tính đẳng hướng.
II. Chất vô định hình
Chất vô định hình không có cấu trúc tinh thể, do đó không có dạng hình học xác định, không có nhiệt độ nóng chảy [hoặc đông đặc] xác định và có tính đẳng hướng.
Sơ đồ tư duy về chất rắn kết tinh, chất rắn vô định hình
Xem toàn bộ tài liệu Lớp 10: tại đây
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Sách Giáo Khoa Vật Lý 10
- Giải Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10
- Sách Giáo Viên Vật Lí Lớp 10
- Giải Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao
- Sách giáo khoa vật lý 10 nâng cao
- Sách Giáo Viên Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao
- Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10
- Sách Bài Tập Vật Lí Lớp 10 Nâng Cao
Giải Bài Tập Vật Lí 10 – Bài 34 : Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí:
C1. [ trang 184 sgk Vật Lý 10]: Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình nóng chảy hay đông đặc của chất đó?
Trả lời:
Tinh thể của một chất được hình thành trong quá trình đông đặc của chất đó.
C2. [ trang 185 sgk Vật Lý 10]: Tại sao chất rắn đơn tinh thể có tính dị hướng, còn chất rắn đa tinh thể lại có tính đẳng hướng?
Trả lời:
Do chất rắn đơn tinh thể chỉ được cấu tạo từ một tinh thể tức là tất cả các hạt của nó sắp xếp trong cùng một mạng tinh thể chung.
Chất rắn đa tinh thể được cấu tạo bởi vô số các tinh thể nhỏ sắp xếp hỗn độn, do đó tính dị hướng của mỗi tinh thể nhỏ được bù trừ trong toàn khối chất , dẫn đến chất rắn đa tinh thể không có tinh dị hướng, chỉ có tính đẳng hướng.
C3. [ trang 186 sgk Vật Lý 10]: Chất rắn vô định hình có tính dị hướng không? Có nhiệt độ nóng chảy xác định không? Tại sao?
Trả lời:
Vì chất rắn vô định hình không có cấu trúc tinh thể, do đó có tính đẳng hướng và không có nhiệt độ nóng chảy xác định.
Bài 1 [trang 186 SGK Vật Lý 10] : Chất rắn kết tinh là gì? Hãy nêu các tính chất của các loại chất rắn này.
Lời giải:
Chất rắn kết tinh có cấu trúc tinh thể, do đó có dạng hình học và nhiệt độ nóng chảy xác định.
Chất rắn kết tinh có thể là chất đơn tinh thể hoặc chất đa tinh thể, chất đơn tinh thể có tính dị hướng, chất đa tinh thể có tính đẳng hướng.
Bài 2 [trang 186 SGK Vật Lý 10] : Phân biệt chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh thể.
Lời giải:
+ Chất rắn đơn tinh thể là chất rắn được cấu tạo từ một tinh thể, tức các hạt của nó sắp xếp trong cùng một mạng tinh thể chung. Chất đơn tinh thể có tính dị hướng.
+ Chất đa tinh thể được cấu tạo từ vô số tinh thể rất nhỏ liên kết hỗ độn với nhau.
Chất rắn đa tinh thể có tính đẳng hướng.
Bài 3 [trang 186 SGK Vật Lý 10] : Chất rắn vô định hình là gì? Hãy nêu các tính chất của loại chất rắn này.
Lời giải:
Chất rắn vô định hình không có cấu trúc tinh thể, do đó không có dạng hình học và nhiệt độ nóng chảy xác định.
Chất vô định hình có tính đẳng hướng.
Bài 4 [trang 187 SGK Vật Lý 10] : Phân loại các chất rắn theo cách nào dưới đây là đúng?
A. Chất rắn đơn tinh thể và chất rắn vô định hình.
B. Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình.
C. Chất rắn đa tinh thể và chất rắn vô định hình.
D. Chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh thể.
Lời giải:
Chọn B.
Bài 5 [trang 187 SGK Vật Lý 10] : Đặc điểm và tính chất nào dưới đây không liên quan đến chất rắn kết tinh?
A. Có dạng hình học xác định.
B. Có cấu trúc tinh thể.
C. Có nhiệt độ nóng chảy không xác định.
D. Có nhiệt độ nóng chảy xác định.
Lời giải:
Chọn C.
+ Chất rắn kết tinh có cấu trúc tinh thể, do đó có dạng hình học và nhiệt độ nóng chảy xác định
Bài 6 [trang 187 SGK Vật Lý 10] : Đặc điểm và tính chất nào dưới đây liên quan đến chất rắn vô định hình?
A. Có dạng hình học xác định.
B. Có cấu trúc tinh thể.
C. Có tính dị hướng.
D. Không có nhiệt độ nóng chảy xác định.
Lời giải:
Chọn D.
+ Chất rắn vô định hình không có cấu trúc tinh thể, do đó không có dạng hình học xác định, không có nhiệt độ nóng chảy [hoặc đông đặc] xác định và có tính đẳng hướng.
Bài 7 [trang 187 SGK Vật Lý 10] : Kích thước của các tinh thể phụ thuộc điều kiện gì?
Lời giải:
Kích thước của các tinh thể phụ thuộc tốc độ kết tinh khi chuyển từ thể lỏng sang thể rắn: Tốc độ kết tinh càng nhỏ thì kích thước của các tinh thể càng lớn.
Bài 8 [trang 187 SGK Vật Lý 10] : Tại sao kim cương và than chì đều được cấu tạo từ các nguyên tử cacbon , nhưng chúng lại có các tính chất vật lí khác nhau?
Lời giải:
Than chì và kim cương đều được cấu tạo từ các nguyên tử cacbon nhưng do cấu trúc tinh thể khác nhau nên tính chất vật lí của chúng khác nhau. Than thì mềm còn kim cương thì rất cứng…
Bài 9 [trang 187 SGK Vật Lý 10] : Hãy lập bảng phân loại và so sánh các đặc tính của các chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình.
Lời giải:
|
– Có cấu trúc tinh thể – Có nhiệt độ nóng chảy xác định – Gồm: chất rắn đơn tinh thể: có tính dị hướng. Chất rắn đa tinh thể: có tính đẳng hướng. |
– Không có cấu trúc tinh thể – Không có nhiệt độ nóng chảy xác định – Có tính đẳng hướng |