Cách phân biết gà rừng trống và mái

Gà rừng lông đỏ được cho là tổ tiên của các loại gà nhà . Quê hương của chúng là các nước Đông Nam Á kéo dài tới Ấn Độ . Theo ý kiến của một số chuyên gia thì hiện nay gà rừng thuần chủng đang nằm trong tình trạng báo động vì môi trường sống bị con người xâm lấn và lai tạp với gà nhà đi hoang . Gà bắt ở rừng ra không có gì bảo đảm đó là một con gà rừng rặt giống . Các con gà bắt được ở bìa rừng hoặc gần các buôn làng thường bị lai tạp với gà nhà .
Các đặc điểm về gà rừng thuần chủng hiện nay được dựa trên các nghiên cứu của các nhà điểu học từ những năm 1920 . Ngoài ra người ta cũng dựa trên các mẫu gà rừng bắt được tại Ấn Độ vào thập niên 60 . Sau đây là các đặc điểm để nhận dạng gà rừng thuần chủng .

Gà Trống:

Nội dung chính Show

• Đặc điểm của gà rừng tại Việt Nam
• Tập tính sinh sống của gà rừng Việt Nam
• Phân loại gà rừng tại Việt Nam

Hình 1. Gà rừng thuần chủng có thân hình thanh hơn, mào nhỏ và lông đuôi thưa với tối đa 2 cọng lông đuôi cong chính (1 cái mỗi bên) và khoảng 4 lông đuôi cong phụ mỗi bên . Các lông đuôi cong phụ cũng không quá dài . Hình trên là một con gà rừng ở Mã Lai

Hình 2. Gà rừng lai có thân hình vạm vỡ hơn với mào cũng phát triển hơn . Các cọng lông đuôi cong phụ nhiều và hay lẫn vào lông đuôi chính .

Hình 3. Đây là hình một chú gà rừng Lào bị pha 1 tí nhưng mào vẫn to hơn gà rặt và lông đuôi phụ hơi nhiều và dài . Gà này do người Lào sống ở Mỹ đem trứng sang . Do thiếu gà mái nên họ pha gà không rặt vào . Sau nhiều thế hệ lai tạo vẫn chưa làm cho nó nhìn “rừng” hoàn toàn .

Hình 4 &5. Cựa gà rừng rất nhọn và thẳng, chân có màu xanh đá

Hình 6. chân gà bị lai tạp có màu nâu .

Hình 7.Một đặc điểm độc đáo của gà rừng là sau mùa sinh sản, chúng thay bộ lông sặc sỡ bằng bộ lông ngắn và xấu xí (eclipse molt) . Đây là đặc tính bắt buộc phải có của gà rừng . Đặc tính này được các nhà khoa học sử dụng để đánh giá mức độ thuần chủng của một quần thể gà rừng .

Hình 8. Đây là một con gà bắt được ở rừng Mã Lai có màu lông lạ . Gà này có thể đã bị lai với gà nhà trong quá khứ

Hình 9. Đây là con gà bắt từ rừng tái sinh ở Kajang, bang Selangor, Mã Lai vào năm 1974có màu lông vàng . Con gà này chắc chắn là gà lai với gà từ làng mạc quanh đó .

Gà Mái:

Hình 10 & 11
gà rừng mái phải có mào thật nhỏ gần như không thấy được khi nhìn xa . Mặt trơn láng, không có tích . Đây cũng là một đặc điểm bắt buộc ở gà rừng thuần chủng . Đầu phải nhìn giống đầu chim trĩ . Thân hình thon nhỏ

Hình 13 & 14
Đây là gà rừng mái bị pha tạp có 1 tí mào và có tích . Thân hình cũng to hơn gà rừng thuần chủng

Gà rừng Việt Nam (Danh pháp khoa học: Gallus gallus jabouillei) là một phân loài của loài gà rừng lông đỏ Gallus gallus). Ở Việt Nam phân loài gà rừng Gallus gallus jabouillei này, còn được gọi đơn giản là gà rừng, có mặt nhiều tại các tỉnh miền núi. Chúng là đối tượng chim săn bắn lấy thịt, hiện nay chúng cũng được ưa chuộng để nuôi làm gà kiểng.

Đặc điểm của gà rừng tại Việt Nam

Gà rừng Việt Nam là loài gà thuộc phân loài chim lớn, cân nặng từ 1 – 1,5kg, chiều dài cánh khoảng 200 – 250mm. Dưới đây là một số đặc điểm mà bạn có thể nhận biết loài gà này.

Cá thể gà rừng đực (gà trống) có lông đầu và phần lông cổ màu đỏ cam, lưng và cách có màu đỏ thẫm, ngực, bụng và đuôi có màu đen.

Con gà rừng mái nhỏ hơn gà đực và toàn thân thường có màu nâu xám.

Mỏ có màu nâu sừng hoặc xám chì, chân màu xám nhạt.

Gà rừng Việt Nam có mắt màu nâu hoặc màu vàng cam.

Một trong những đặc điểm dễ dàng nhận biết gà rừng Việt Nam đó là chúng có đôi tai màu trắng phau, chính vì thế nhiều người gọi chúng với cái tên là gà rừng tai trắng.

So với gà nhà thì gà rừng có màu sắc lông sặc sỡ hơn rất nhiều. Dáng của gà rừng thon gọn và nhanh nhẹn.

Tập tính sinh sống của gà rừng Việt Nam

Gà rừng có thể thích ứng với nhiều loại môi trường rừng tự nhiên. Môi trường sống thích hợp nhất cho loài này là những khu rừng thứ sinh gần những đồi nương rẫy, hay những khu rừng gỗ pha giang, nứa.

Gà rừng Việt Nam là một trong những loài động vật hoang dã nên rất nhút nhát nhưng bù lại chúng rất linh hoạt và tinh khôn. Thời điểm chúng đi kiếm mồi, chúng đều quan sát rất kỹ xung quanh, chỉ cần có một tiếng động nhẹ là chúng lập tức tránh xa.

Chúng thường kiếm ăn vào buổi sáng sớm và xế chiều. Buổi tối gà rừng Việt Nam thường hay tìm những cây cao dưới 5 mét có tán lá lớn để ngủ hoặc những bụi giang, nứa, có nhiều những cây đổ ngang.

Mùa sinh sản của gà rừng Việt Nam thường bắt đầu vào tháng 3. Ở thời kỳ này gà trống gáy nhiều hơn vào buổi sáng sớm và hoàng hôn. Một con trống có thể đi với nhiều con mái. Cá thể gà mái có thể để được từ 5 – 10 trứng, tổ của chúng làm cũng rất đơn giản, thường là ở trong những lùm cây. Quá trình ấp trứng thường diễn ra trong 21 ngày.

Gà rừng rất tinh khôn, chỉ cần có một tiếng động nhẹ, khác lạ là chúng có thể bay đi và không bao giờ quay lại đến những nơi mà chúng coi là nguy hiểm. Tổ của gà rừng cũng rất khó có thể tìm thấy. Chúng thường ở những bãi rậm rạp và được ngụy trang rất kín đáo.

Ở ngoài môi trường tự nhiên, thức ăn của gà rừng Việt Nam thường là những loại quả mềm như quả si, quả đa, hạt cỏ dại, cây lương thực và một số loại động vật nhỏ như kiến, mối, giun,…

Trong điều kiện nuôi nhốt thức ăn của chúng có thể là các loại cám công nghiệp, lúa, ngô. Đây là một trong những loài động vật hoang dã nên sức đề kháng của chúng rất tốt, ít bệnh.

Tuy nhiên, do đặc tính là động vật hoang dã nên khi còn nhỏ, nhất là trong vòng 15 ngày đầu, người nuôi dưỡng tập thói quen cho gà rừng ăn trên tay để có thể thuần hóa chúng được tốt nhất.

Từ môi trường tự nhiên thành môi trường nuôi ở nhà sẽ rất khó khăn đối với gà rừng Việt Nam. Để có thể giúp gà rừng quen với  việc nuôi thả vườn, ban đầu người nuôi nhốt gà vào lồng riêng sát bìa rừng và sau đó có thể thả vườn quây . Thức ăn để nuôi gà rừng có thể sử dụng côn trùng, giun và sau đó có thể cho chúng ăn tập dần với việc sử dụng gạo, cám, thóc.

Phân loại gà rừng tại Việt Nam

Loại gà rừng lông đỏ ở Việt Nam

Ở Việt Nam có 3 loài bao gồm:

• Gallus gallus gallus phân bố từ phía nam tỉnh Hà Tĩnh vào đến Nam Bộ
• Gallus gallus jabouillei phân bố ở vùng Đông Bắc
• Gallus gallus spadiceus phân bố ở vùng Tây Bắc

Tình trạng hiện nay

Trước kia người ta thường thấy chúng xuất hiện ở gần những khu vực dân sinh, chúng còn thường xuyên giao phối với gà nhà.

Hiện nay, số lượng gà rừng ngày một suy giảm nhanh chóng và rất ít khi thấy sự xuất hiện của chúng. Do nạn săn bắt gà làm thịt và làm thú chơi cảnh trong nhà, loài gà này đang có nguy cơ tuyệt chủng cao.

Việc săn bắt một cách vô tội vạ sẽ có thể khiến mất cân bằng sinh thái trong những cánh rừng nước ta. Với giá bán gà rừng thịt hiện nay là 300 nghìn đồng/1 kg. Ở các địa phương miền núi nạn bẫy gà rừng còn nhiều hơn ở các vùng rừng ở miền xuôi, có ghi nhận việc nhiều người còn vào cả khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống và vườn quốc gia Pù Mát để bẫy gà rừng. Không những bẫy mà nhiều người con mang cả súng kíp, súng thể thao để đi săn gà rừng. Hiện nay nhậu thịt gà rừng và nuôi gà rừng làm cảnh đang là mốt của nhiều người. Chính điều này đã tạo nên cơn sốt săn gà rừng chưa từng có ở các vùng rừng xứ Nghệ. Ở bìa rừng, nơi có những ruộng lúa mà gà rừng thường xuống ăn, người đi săn hết đặt bẫy lại dùng nhựa cây để bắt chúng.

Xem thêm:

• Hướng dẫn cách nhận biết gà đông tảo thuần chủng
• Gà nòi (gà chọi) – Giống gà ngon tại Việt Nam