Chào Bạn đọc thân mến! Cảm ơn các bạn đã ghé thăm website Z-Ton Việt Nam. Chúng ta tiếp tục loạt seri bài viết kiến thức khoa học về mỡ nhé. Ở bài trước thì chúng ta đã cùng nhau tìm hiểm về cơ chế hình thành mỡ rồi phải không nào. Và hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục bài tiếp theo với chủ đề Cơ chế chuyển hóa năng lượng dư thừa thành mỡ và ngược lại. Chà mình nói trước là ở bài này chúng ta sẽ phải làm quen với rất nhiều tên các chất hóa học. Tôi chắc là sẽ khó nhớ nhưng cũng rất thú vị đấy. Nào... trước tiên chúng ta xem đường đi của thức ăn nha:
Nhấn "Listen in browser" để nghe bài viết mà không cần đọc
Cơ chế chuyển hóa năng lượng thành tế bào mỡ
Thức ăn bị nghiền tại miệng và trộn với nước bọt đóng vai trò là enzin tiêu hóa sau đó đưa xuống dạ dày. Tại Dạ dày thức ăn sẽ bị nghiền nát tiêu hóa 1 phần thức ăn và biến thức ăn thành dạng dịch mềm [nhuyễn tương] rồi được đẩy xuống ruột → tại ruột non sẽ chuyển hóa protein, lipid, glucid có trong thức ăn thành các acid amin, monosaccarid, acid béo và các glycerol → các chất dinh dưỡng này thông qua tĩnh mạch chuyển lên gan để lọc và phân hóa thành các chất cần thiết cho cơ thể → sau đó chất dinh dưỡng về tim để đi nuôi cơ thể → chất dinh dưỡng dư thừa sẽ được tích lại tại các tế bào mỡ để khi cần thiết sẽ chuyển hóa năng lượng dự trữ từ mỡ vào lại cơ thể.
Thật ra đến đây thì bài học có thể dừng lại được rồi đó. Các kiến thức trên thì ai cũng đã từng được học trên ghế nhà trường rồi phải không nào! Bạn nào muốn tìm hiểu chuyên sâu hơn 1 tí xíu nữa. Quá đó vừa nâng cao kiến thức vừa tăng sức nặng khi tư vấn thì cùng mình tìm hiểu tiếp nhé...
Cơ chế hóa học
Năng lượng dư thừa được dự trữ ở dạng triacylglyceride [đọc là Tri-cờ-li-xê-rít, viết tắt là TAG] hay còn gọi là chất béo trung tính. Triacylgceride có cấu tạo bởi Các phân tử glyxêrin có ba nhóm chức hiđrôxyl [HO-] và 3 axit béo [- COOH]. Trong triglyceride, các nhóm chức hiđrôxyl của glyxêrin kết hợp với các nhóm cacboxyl của axit béo hình thành liên kết este có công thức hóa học mình để mô tả ở bên dưới:
HOCH2CH[OH]CH2OH + RCO2H + R'CO2H + R''CO2H → RCO2CH2CH[O2CR']CH2OCOR'' + H2O
Các bạn không cần phải nhớ công thức này làm gì, vì điều mà chúng tôi muốn nói đến ở đây là : nhìn vào công thức trên ta thấy triacylglyceride chứa đến 20 nguyên tử Carbon nên người ta gọi năng lượng dư thừa dược dự trữ ở dạng Carbon. bạn nên ghi nhớ điều này bởi vì nó sẽ liên quan đến bài viết số 5 “ Nguyên Lý khoa học để đào thải mỡ”
Cơ chế phân giải tế bào mỡ thành năng lượng
Tiếp theo là Cơ chế dự trữ và huy động lipid của tế bào mỡ khi cơ thể cần thiết. Triglycerides được vận chuyển trong máu và bạch huyết từ ruột non về gan. Ở tế bào nội mô mao mạch của mô mỡ, các phức hợp lipo protein sẽ được phân hủy bởi tác dụng của lipo protein lipase, giải phóng acid béo và glycerol. Acid béo tự do khuếch tán từ mao mạch vào tế bào mỡ. Sau đó, acid béo sẽ được gắn trở lại vào glycerol phosphate để lại tạo thành triglyceride
Cơ chế Huy động Lipid khi cơ thể cần năng lượng : Norepinephrine ở đầu các dây thần kinh sẽ hoạt hóa hệ thống tín hiệu CAMP [thụ thể β3] và hoạt hóa lipase để thủy phân các triglyceride dự trữ trong tế bào trở lại thành acid béo và glycerol. Các phân tử này sẽ khuếch tán trở lại vào mao mạch và tại đó, acid béo tự do sẽ gắn kết với albumin để chuyển tới các vị trí cần sử dụng năng lượng.
Phù... thế là cũng xong rồi. Thú thật mình chỉ là người đọc lại thôi nhưng cũng thấy căng cả não luôn. Nào là tên các thành phần hóa học, nào là cơ chế hình thành, cơ chế huy động... ôi không biết các bạn còn chỗ nào khúc không ? nếu có hãy để lại coment ở bên dưới nhá. Nếu các bạn học được bài học gì đó thì đừng ngần ngại để lại 1 like nhé. Cảm ơn các bạn đã lắng nghe. Chúc các bạn thật thành công và hạnh phúc.
"Đàn bà khôn ngoan hơn đàn ông vì họ biết ít hơn nhưng hiểu nhiều hơn"
- Khuyết danh -
CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN
Bài viết số 5: Phòng tránh thừa cân béo phì, tế bào mỡ được hình thành như thế nào?
Bài viết số 7: Tế bào mỡ cấu tạo ra sao và công nghệ giúp ích gì để triệt tiêu chúng
Bài viết số 8: Vai trò và tác hại của mỡ thừa, phòng tránh bệnh thừa cân béo phì hiệu quả
Sau đây là một số cách để tăng cường sự chuyển hóa năng lượng, giúp bạn giảm cân nhanh hơn:
1. Hãy khởi động:
Bạn sẽ có nhiều mô nạc hơn nếu như bạn thường xuyên vận động những nhóm cơ trọng điểm [mông, chân, ngực, cánh tay] và bạn cũng không cần phải thực hiện những đợt tập dài. Vào buổi sáng, bạn có thể tập 15 phút bài tập rèn luyện sức chịu đựng như hít đất chẳng hạn. Hoặc bạn có thể đi bộ, đạp xe...
Tất cả các dạng thể dục vận động đều giúp tăng cường sự chuyển hóa năng lượng, nhưng tập luyện theo kiểu đan xen sẽ cho bạn "sự khuyến mãi" về giải phóng thêm mỡ thừa. Ví dụ: Bạn hãy đi bộ ở tốc độ thử thách trong 2-3 phút. Sau đó, bạn hạ xuống tốc độ chậm thoải mái, từ tốn trong 5 phút. Nhắc lại nhiều lần chu kỳ này.
2. Nhớ ăn sáng:
Dường như có mối liên hệ giữa việc ăn sáng và lượng năng lượng được tiêu hao, bởi vì tốc độ chuyển hóa năng lượng giảm khi ta ngủ, và sẽ khởi động mạnh mẽ hơn sau khi được "nạp xăng" vào đầu buổi sáng.
3. Chú ý các gia vị:
Các gia vị có công năng đốt cháy năng lượng. Một nghiên cứu ở Canada khám phá ra, rằng những ai có dùng thêm một chút bột ớt trong bữa cơm đều có tốc độ chuyển hóa năng lượng cao hơn người không ăn ớt. Sẽ là rất khó, nếu như bữa ăn nào cũng nấu nướng sao cho cay xè! Tuy nhiên, bạn có thể nấu nướng với những gia vị cay khác như: tỏi, gừng...
4. Chọn những chất béo đúng:
Theo một nghiên cứu của tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Mỹ, thì mỗi ngày thêm một khẩu phần cá [100g] giàu acid béo omega - 3 và giảm hấp thu chất béo sẽ giúp những người thừa trọng lượng giảm cân nhanh hơn so với khi họ chỉ giảm chất béo trong chế độ ăn mà thôi.
Hấp thu nhiều acid béo omega - 3 hơn nữa, chẳng hạn như cá thu, cá hồi, cá trích 3 lần/tuần, dùng dầu hạt lanh trộn xà lách và dùng viên bổ sung dầu cá theo chỉ định - cũng là sự lựa chọn thông minh cho sức khỏe tim mạch.
5. Hãy uống đủ nước:
Cơ thể cần một hệ thống mát ấm để đảm bảo các chức năng chuyển hóa năng lượng, vận chuyển các hóa chất và dưỡng chất.
Uống 8 ly nước mỗi ngày là lý tưởng nhất.
6. Hãy ăn uống vì sức khỏe và vẻ đẹp của bạn:
Cơ thể cần protein để sản xuất glucagon - một loại hormon giúp dùng chất béo từ thực phẩm để sản xuất năng lượng, chứ không phải là dự trữ nó ở eo hay đùi. Hấp thu không đủ protein sẽ làm cho tốc độ chuyển hóa năng lượng chậm hẳn lại, khiến cơ thể phải phân giải mô cơ để đáp ứng nhu cầu cần vitamin. Và một khi mô cơ bị teo tóp, bạn sẽ mất đi phương tiện để đốt năng lượng.
Trong tất cả các bữa ăn, hãy chia chiếc đĩa của bạn thành 3 phần tưởng tượng: ngũ cốc [chẳng hạn như: cơm, yến mạch, bánh mì từ bột nguyên cám] - trái cây và rau nhiều màu sắc [ớt đỏ, rau lá xanh] - protein [cá, thịt gà, thịt nạc đỏ, trứng và đậu hủ].
7. Hấp thu vitamin nhóm B đầy đủ:
Thiếu một lượng vitamin nhóm B, dù nhỏ sẽ là thủ phạm gây nên tình trạng mệt mỏi, trì trệ toàn cơ thể, kể cả tốc độ chuyển hóa năng lượng. Vitamin nhóm B tham gia vào hoạt động của các hóa chất bộ não, giúp bạn tỉnh táo và thư giãn, cũng như gia tăng tốc độ chuyển hóa năng lượng các chất carbohydrate.
8. Hãy thở sâu:
Những phương pháp thở sâu có tác dụng chữa lành, "mát xa" bụng từ bên trong, trợ tiêu hóa và nâng cao tốc độ chuyển hóa năng lượng.
Hãy tập thở ngay sau mỗi bữa ăn: ngồi tĩnh lặng, nhắm mắt lại, giải phóng tư tưởng để cho đầu óc trong trẻo, thở sâu nhiều lần trong lúc đếm từ 1 đến 5, nở bụng ra khi hít vào, hóp bụng lại khi thở ra. Nhắc lại 10 lần, tiếp tục tập trung vào nhịp thở.
Theo Phụ Nữ TP.HCM
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Bác sĩ Truyền nhiễm - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Trao đổi chất là quá trình chuyển đổi thức ăn thành năng lượng cho cơ thể hoạt động. Quá trình này diễn ra một cách tự nhiên nhưng có thể được thúc đẩy thông qua loại thực phẩm chúng ta ăn và thói quen sinh hoạt hằng ngày của chúng ta.
Một số loại thực phẩm ảnh hưởng đến tốc độ trao đổi chất và tốc độ đốt cháy calo của bạn. Một phần của sự đổi chất được lập trình sẵn trong gen của chúng ta. Trao đổi chất của bạn càng cao, bạn càng có thể tiêu thụ nhiều calo mà không tăng cân. Sự trao đổi chất là cách cơ thể đốt cháy nhiên liệu và đốt cháy năng lượng, nó quyết định đến việc tăng hoặc giảm cân, quyết định sự thèm ăn và nó thực sự quyết định mức độ mỡ trong cơ thể. Vì vậy, nếu quá trình trao đổi chất chậm thì sẽ sẽ không đốt cháy nhiên liệu nhanh và khiến lượng mỡ tích trữ trong cơ thể cao.
Tránh các thực phẩm làm chậm quá trình chuyển hóa năng lượng cũng quan trọng như kết hợp những thực phẩm cải thiện nó. Bất cứ ai cũng có thể cải thiện tốc độ trao đổi chất của mình bằng cách chọn đúng loại thực phẩm và tránh những thực phẩm không phù hợp. Nếu bạn cảm thấy các dấu hiệu lượng đường trong máu giảm chứng tỏ bạn cần phải chú ý đến việc cải thiện quá trình trao đổi chất. Để tránh điều này, huấn luyện viên cá nhân Mark MacDonald, tác giả của cuốn sách Body Confidence khuyên bạn nên ăn năm lần một ngày. Mỗi lần bạn bỏ bữa, lượng đường trong máu sẽ giảm và cơ thể phải giải phóng quá mức một loại hormone để đốt cháy cơ bắp chứ không phải là chất béo. Đó là lý do tại sao những chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt khiến thường bị thất bại sau một khoảng thời gian thực hiện. Bởi vì nó tạo ra sự thiếu hụt cốt lõi khiến cơ thể đốt cháy cơ bắp. Và sau khi nhịn ăn, bạn sẽ cảm thấy thèm carbohydrate. Điều đó làm tăng lượng đường trong máu... cơ thể sẽ giải phóng insulin quá mức và tích trữ chất béo. Càng nhiều chất béo, sự trao đổi chất càng thấp.
Để giúp ngăn chặn vòng luẩn quẩn, hãy thêm các loại thực phẩm giàu chất xơ, như trái cây và rau quả, vào chế độ ăn uống. Chúng ít calo và chất xơ là chất làm sạch ruột tự nhiên sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động dễ dàng. Đẩy nhanh quá trình trao đổi chất béo, bỏ chế độ ăn kiêng và tập thể dục sẽ đẩy nhanh sự trao đổi chất của bạn
Bổ sung thêm các chất xơ từ trái cây và rau quả giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn
Bạn hãy hạn chế bánh quy và thay vào đó chọn cách kết hợp protein, chất béo và carbohydrate,. Một thanh phô mai [protein và chất béo] và miếng trái cây [carbohydrate] là một ví dụ tốt để có trong một bữa ăn nhẹ. Khi ăn những thứ đó cùng nhau sẽ giúp ổn định lượng đường trong máu của bạn, và bạn sẽ tránh được sự suy giảm và thúc đẩy nhanh quá trình trao đổi chất. Nếu lượng đường trong máu của bạn tăng cao, cơ thể bạn sẽ lưu trữ lượng đường dư thừa dưới dạng chất béo. Nếu lượng đường giảm, cơ thể bạn nghĩ rằng nó đang ở chế độ đói và sẽ lập tức đốt cháy cơ bắp. Và bạn càng có nhiều cơ bắp, sự trao đổi chất của bạn càng cao.
Trước mỗi bữa ăn, hãy uống hai ly nước lạnh, để giảm lượng thức ăn bạn sẽ ăn và cơ thể sẽ bắt đầu làm việc chăm chỉ hơn. Cung cấp nước đầy đủ sẽ giúp hệ thống tiêu hóa làm việc hiệu quả hơn và thức ăn được chuyển hóa nhanh hơn.
Theo MacDonald, hầu hết mọi người đều nhạy cảm với một hoặc tất cả các loại thực phẩm sau: đậu nành, sữa và gluten [protein có trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch]. Nếu đó là trường hợp của bạn, thì khi những thực phẩm này đến ruột, chúng sẽ gây viêm làm chậm quá trình tiêu hóa. Nếu nhiên liệu của bạn không bị phá vỡ sạch sẽ, nó ảnh hưởng đến hiệu suất của quá trình trao đổi chất.
Gluten có trong lúa mạch có thể nhạy cảm với một số đối tượng khác nhau
Một trong những cách tốt nhất để tăng cường trao đổi chất là tăng cường các hoạt động xây dựng cơ bắp. Sau khi thức dậy hãy thực hiện một vài động tác chống đẩy, ngồi xổm ép vào tường. Khi đó cơ bắp của bạn sẽ phản ứng nhanh chóng và bạn đang thúc đẩy quá trình trao đổi chất vì nó không chỉ giúp bạn giải phóng hormone tăng trưởng tự nhiên của con người, điều này tốt cho tuổi thọ của bạn mà còn giúp phát triển cơ bắp. Ngoài ra, nó còn khiến lượng calo bị đốt cháy nhiều hơn, do đó làm tăng sự trao đổi chất của bạn.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Nguồn tham khảo: webmd.com
XEM THÊM: