ĐỀ SỐ 1 SỞ GD-ĐT TP HỒ CHÍ MINH KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT [Đề chính thức] NĂM HỌC 2023 – 2024 KHÓA NGÀY 6/6/2023 Môn: Ngữ văn Thời gian làm bài 120 phút [Không kể thời gian phát đề] ĐỂ NHỮNG NGHĨ SUY CẤT LÊN THÀNH LỜI …. Câu 1: [3,0 điểm] Em hãy đọc bức thư sau: Em thương mến! Tuổi trẻ là tuổi giàu nghĩ suy về cuộc sống xung quanh và về những người thân yêu. Thế nhưng đôi khi vì e ngại, em giấu kín những tâm tư của mình; vì sợ hãi, em âm thầm chôn sâu những ước muốn riêng tư; vì chưa đánh giá đúng ý nghĩa của lời nói, em thờ ơ với việc tỏ bày. Để rồi bao nhiêu tình cảm tốt đẹp vụt qua tầm tay. Để rồi nỗi niềm tích tụ ngày một nhiều làm cho tâm hồn nặng trĩu, cuộc sống bớt đi những sắc màu tươi sáng. Em biết chẳng có những lúc tâm tư cần được thể hiện, ước muốn cần được thổ lộ, tình cảm cần được bộc bạch? Nhiều khi nghĩ suy được cất lên thành lời sẽ mang đến sự chia sẻ, cảm thông; sẽ tạo thành mối dây liên kết giữa người với người; sẽ giúp lan truyền những điều tích cực, đẹp đẽ... Đó là khi bác sĩ Đặng Thùy Trâm khẳng định trách nhiệm của tuổi trẻ đối với đất nước trong Nhật kí của mình: Mình cũng như những thanh niên khác đã lên đường ra tiền tuyến, và tuổi trẻ qua đi giữa tiếng bom rơi đạn nổ. Tuổi trẻ của mình đã thấm đượm mồ hôi, nước mắt, máu xương của những người đang sống và những người đã chết. Tuổi trẻ của mình đã cứng cáp trong thử thách gian lao của chiến trường, tuổi trẻ của mình cũng đã nóng rực vì ngọn lửa căm thù đang ngày đêm hun đốt. Đó là khi nhà thơ Lưu Quang Vũ day dứt vì những lỗi lầm ngày thơ bé trong bài thơ Gửi mẹ: Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa. Đó là khi triết gia nhỏ xinh Bao Nakashima chia sẻ về sự độc đáo của bản thân trong tác phẩm Mắt kính không vương bụi: Tớ không trở thành ai khác. Không ai khác có thể trở thành tớ. Em hãy nhớ rằng không phải nghĩ suy nào cũng cần cất lên thành lời nhưng có những nghĩ suy nhất định phải nói ra. Để bày tỏ cảm xúc. Để giải tỏa tâm trạng. Để bộc lộ cái tôi riêng biệt của bản thân. Để hiểu nhau và thương nhau nhiều hơn. Luôn có những người chờ đợi để được lắng nghe em. Cô giáo của em Thực hiện các yêu cầu:
- Dựa vào bức thư, hãy chỉ ra ít nhất hai lợi ích của việc để những nghĩ suy cất lên thành lời. [0,5 điểm]
- Tìm một thành phần biệt lập trong đoạn thơ của Lưu Quang Vũ. [0,5 điểm]
- Lời chia sẻ của bác sĩ Đặng Thùy Trâm giúp em hiểu gì về tuổi trẻ Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh? [1,0 điểm]
- Em có thích cách suy nghĩ của triết gia nhỏ xinh Bao Nakashima: Tớ không trở thành ai khác/ Không ai khác có thể trở thành tớ? Vì sao? Trả lời trong khoảng 4 – 6 dòng. [1,0 điểm] Câu 2: [3,0 điểm] Trên đường đời một lần tôi vấp ngã Có cánh tay nâng đỡ giúp tôi ngồi Tôi xuýt xoa. Quên cảm ơn. Là lúc Ngẩng mặt lên. Người ấy đã đi rồi. [Lê Minh Quốc, Từng ngày ba mẹ thở theo con, NXB Kim Đồng, 2022] Từ ý thơ trên và từ những trải nghiệm cuộc sống, hãy viết bài văn [khoảng 500 chữ] với nhan đề: Nếu những suy nghĩ tốt đẹp không được cất lên thành lời... Câu 3: [4,0 điểm] Học sinh được chọn 1 trong 2 đề sau: Đề 1 Em hãy viết bài văn nghị luận về một khổ thơ hoặc đoạn thơ khiến em nghĩ suy về tình yêu nước của con người Việt Nam và muốn cất lên những lời ngợi ca tình yêu ấy. Từ đó cho biết tác động của khổ thơ hoặc đoạn thơ đó đối với em. Đề 2 Câu lạc bộ Lớn lên cùng sách THÔNG BÁO Chủ đề sinh hoạt tháng 6: Trò chuyện cùng sách Các bạn hãy gửi bài viết về Câu lạc bộ theo yêu cầu sau: - Chọn một tác phẩm hoặc đoạn trích viết về đề tài tình cảm gia đình. - Viết bài văn nghị luận trình bày những suy nghĩ của bạn về tình cảm gia đình trong tác phẩm hoặc đoạn trích ấy. Qua đó chia sẻ đôi điều về cách bạn trò chuyện và thấu hiểu [cách đọc] tác phẩm hoặc đoạn trích mà bạn chọn. - Hạn cuối nộp bài: 10 giờ 00 phút, ngày 06/6/2023. Chủ nhiệm CLB HƯỚNG DẪN CHẤM Câu Nội dung Điểm Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu 3,0
- Học sinh chỉ ra ít nhất hai lợi ích trong số các lợi ích sau: mang đến sự sẻ chia, cảm thông; tạo thành mối dây liên kết giữa người và người; lan truyền những điều tích cực, đẹp đẽ; bày tỏ cảm xúc; giải 0,5 tỏa tâm trạng; bộc lộ cái tôi riêng biệt của bản thân; giúp hiểu nhau và thương nhau nhiều hơn.
- Thành phần gọi đáp: Mẹ ơi 0,5
- Lời chia sẻ của bác sĩ Đặng Thùy Trâm giúp học sinh hiểu thêm về tuổi trẻ Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh: sống và chiến đấu trong hoàn cảnh vô cùng nguy hiểm; trưởng thành, vững vàng qua những thử thách gian lao của chiến tranh; có lòng yêu 1,0 nước; có tinh thần căm thù giặc sâu sắc; có lòng biết ơn những người 1 đã hi sinh vì đất nước; luôn tiếp nối truyền thống anh hùng của dân tộc;…
- Với những góc nhìn khác nhau, học sinh có thể thích/ không thích/ thích một phần cách suy nghĩ của “triết gia nhỏ xinh” Bao Nakashima. Cần thể hiện rõ thái độ, lập luận để chỉ ra lí do mình có thái độ ấy; diễn đạt trôi chảy, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp. 1,0 Sau đây là một hướng trả lời: Em thích cách suy nghĩ của “triết gia nhỏ xinh” Bao Nakashima. Mỗi người phải có bản sắc riêng, phải là một cá thể độc đáo, không bắt chước ai và không ai bắt chước được mình. Chỉ khi ấy ta mới in dấu ấn của mình trên cuộc đời và góp phần tạo nên sự đa dạng, phong phú của thế giới.