Nguyên nhân bệnh lợn gạo

Ở Việt Nam, bệnh sán lợn được phát hiện ở hầu hết các địa phương, con số mới nhất thì có tới 55 tỉnh thành đã phát hiện bệnh sán lợn. 

Bệnh sán dây, ấu trùng sán dây lợn hay còn gọi là bệnh sán dải, sán dải lợn là tên bà con có thể gặp ở các địa phương khác nhau. Thực tế, tại Việt Nam bệnh được biết đến nhiều bởi các nguy cơ tiềm ẩn khi lây nhiễm sang người do ăn uống các món ăn tái, sống từ thịt lợn. Vì vậy, hãy đi vào chi tiết để biết nguyên nhân, cách phòng và trị bệnh sán lợn trên đàn lợn nhé bà con.  

Nguyên nhân gây bệnh sán lợn gạo ở lợn

Nguyên nhân gây sán lợn phổ biến nhất là lợn bị nhiễm ấu trùng do ăn phải trứng của sán dây, bà con nên biết rằng trong trứng chứa sẵn ấu trùng có độc lực. Vòng đời của ấu trùng sán lợn như sau: ấu trùng này sẽ đi vào đường tiêu hóa của lợn và di chuyển khắp cơ thể. Sau đó quay về ký sinh ở các cơ vận động mạnh. 

Đặc biệt, loại ấu trùng này có thời gian ký sinh rất lâu, con số được các chuyên gia công bố trung bình là 4-5 năm, một con số thực sự gây ám ảnh với bà con chăn nuôi. Loại sán này khi phát triển có thể dài tới 7 mét.

Ở Việt Nam, nuôi heo theo quy mô nhỏ tại vườn rất phổ biến, do vậy lợn có thể ăn phải sán xơ mít ( tên gọi là Taeniasis), sau đó loại sán này sẽ sống ký sinh trùng (Cysticercosis) ngay trên cơ thể của lợn. 

Sau 2- 3 tháng, ấu trùng tạo thành một nang có vỏ bọc ngoài, còn được gọi là gạo lợn (cysticercus cellulosae). Loại gạo lợn này có dịch màu trắng mẩu đầu sán với 4 giác và 2 vòng móc. Lợn có loại ký sinh trùng thì được coi là đã mắc bệnh lợn gạo. 

Cách phòng và kiểm soát bệnh sán lợn gạo ở lợn

Để phòng và kiểm soát bệnh bà con cần kiểm tra thức ăn đầu vào cho lợn đảm bảo không chứa các loại sán lợn. Bên cạnh đó lợn cần được nuôi nhốt khoa học; chuồng trại cần xây dựng cách biệt với khu vệ sinh của người để tránh tiếp xúc với phân và nguồn nước có nguy cơ nhiễm bệnh. 

Bà con chăn nuôi cần thực hiện việc tiêm phòng ngừa bệnh gạo cho lợn theo đúng quy định và tư vấn của các chuyên gia thú y. 

Như đã đề cập ở trên, lợn gạo có thể lây nhiễm sang người do vậy rất mong bà con chăn nuôi kiểm soát giết mổ đúng quy trình phát hiện và tiêu hủy lợn gạo không đưa ra tiêu thụ. Đồng thời, theo dõi đàn lợn cùng lứa nuôi và có biện pháp phù hợp.  

Cách trị bệnh sán lợn gạo ở lợn

Hiện nay, việc sử dụng thuốc để điều trị bệnh lợn gạo là rất khó khăn vì chưa có các sản phẩm thuốc thú y đặc trị. 

Thuốc thú y - Alben Forte - Thuốc đặc trị sán dây, sán lá, giun các loại và diệt ấu trùng. Đây là một trong những sản phẩm nổi bật của thuốc thú y Việt Anh Viavet có tác dụng đặc biệt trong điều trị bệnh sán lợn gạo. 

Trong 100ml chứa:

Albendazole.........................................................10 g

Oxyclozanide....................................................3,75 g

Dung môi (Labrafac PG) vđ................................100 ml

Theo đó, thành phần Albendazol là một dẫn chất Benzimidazol carbamat. Thuốc có phổ hoạt tính rộng trên các giun đường ruột đặc biệt là sán lợn gạo. 

Albendazol có hoạt tính trên cả giai đoạn trưởng thành và giai đoạn ấu trùng của các giun đường ruột và diệt được trứng của sán lợn gạo

Do đó, bà con thuốc dùng cho uống, 1 liều duy nhất, lắc đều trước khi dùng, thuốc đã pha chỉ dùng trong 24h.

Liều điều trị cho lợn.......1ml/5-7 kgTT.

Bà con lưu ý, khai thác thịt lợn bà con cần dừng thuốc trước 07 ngày để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. 

Chúng tôi tin rằng, những thông tin hữu ích Việt Anh Viavet đã cung cấp trên đây sẽ giúp ích cho người tiêu dùng trong quá trình chăn nuôi lợn. Một số loại bệnh thường bị bà con “bỏ quên”, gạo lợn cũng nằm trong số đó. Đặc biệt, hầu hết các tỉnh thành tại Việt Nam đều đã phát hiện loại bệnh này nên nguy cơ tiềm ẩn của loại bệnh này được đánh giá là khó kiểm soát. 

Việt Anh Viavet tự hào khi là một trong những nhà máy sản xuất thuốc thú y đầu tiên tại Việt Nam đạt theo tiêu chuẩn GMP- WHO (GMP-GLP-GSP) với các sản phẩm thuốc thú y đa dạng, chất lượng cao. Đồng thời, với 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thú y, chúng tôi tin rằng những thông tin trên sẽ giúp bà con nuôi lợn hiệu quả và đạt hiệu quả kinh tế cao và an toàn vệ sinh thực phẩm

Để biết thêm thông tin về các sản phẩm thuốc và thực phẩm hỗ trợ chất lượng trong chăn nuôi từ Việt Anh Viavet bạn có thể theo dõi chi tiết tại website: https://vietanhviavet.com/collections/san-pham

Bệnh sán dây/ ấu trùng sán dây lợn hay còn gọi là bệnh sán dải, sán dải heo phân bố ở nhiều nơi trên thế giới, việc mắc bệnh liên quan đến tập quán ăn uống, ăn thịt lợn chưa nấu chín. Ở Việt Nam, bệnh xuất hiện ở tất cả các vùng miền, các tỉnh thành. Theo số liệu được báo cáo qua các nghiên cứu, qua các cơ sở điều trị đến nay có ít nhất 55 tỉnh, thành có ca bệnh sán dây/ ấu trùng sán lợn

Bệnh sán dây/ ấu trùng sán dây lợn hay còn gọi là bệnh sán dải, sán dải heo phân bố ở nhiều nơi trên thế giới, việc mắc bệnh liên quan đến tập quán ăn uống, ăn thịt lợn chưa nấu chín. Ở Việt Nam, bệnh xuất hiện ở tất cả các vùng miền, các tỉnh thành. Theo số liệu được báo cáo qua các nghiên cứu, qua các cơ sở điều trị đến nay có ít nhất 55 tỉnh, thành có ca bệnh sán dây/ấu trùng sán lợn.

1. Thể bệnh: Đối với người, tùy thuộc ăn hay nuốt phải trứng, hay nang ấu trùng có thể mắc các thể bệnh như sau:

- Bệnh ấu trùng sán lợn: người ăn phải trứng sán dây lợn nhiễm trong thức ăn, sau khi ăn hay nuốt phải trứng sán, trứng vào dạ dày, nở ra ấu trùng, đến ruột non, ấu trùng xuyên qua thành ống tiêu hóa vào máu và di chuyển đến ký sinh tại các cơ vân, não, mắt,…, trường hợp này là nhiễm từ môi trường bên ngoài cơ thể nên có thể thấy ít ấu trùng ở các mô. Trong trường hợp người bệnh có sán trưởng thành trong ruột, khi đốt sán già rụng, có thể đốt sán bị trào ngược lên dạ dày do phản ứng của nhu động ruột, như vậy sẽ tương tự như ăn phải đốt sán mới, do đó số lượng ấu trùng sẽ rất lớn. Ấu trùng sán theo máu đến các cơ, mắt hay não của người và sẽ hóa nang. Tùy thuộc vào vị trí ký sinh của nang sán mà có những biểu hiện khác nhau. Nếu nang sán nằm trong cơ sẽ thấy có những u nhỏ, chắc, kích thước khoảng 1 - 2 cm hoặc bằng hạt đỗ, hạt lạc, di động dễ, không ngứa, không đau, nằm ở vị trí cơ vân, không ở trên đường đi của hạch bạch huyết; nếu nang sán nằm trong não, người bệnh có thể bị động kinh, liệt tay, chân hay liệt nửa người, nói ngọng, rối loạn trí nhớ hoặc đau đầu dữ dội; nếu nang sán nằm trong mắt có thể gây tăng nhãn áp, giảm thị lực hoặc mù.

Hinh 1: Các ấu trùng hình hạt gạo trong thịt

- Bệnh sán trưởng thành ở ruột: người bệnh ăn phải thịt lợn sống hay chưa chín có chứa các nang sán (lợn gạo), khi đến dạ dày ấu trùng sán sẽ thoát nang và bám dính vào ruột non rồi phát triển thành sán dây trưởng thành. Sán dây trưởng thành phát triển dần bằng cách nẩy chồi, sinh đốt mới từ cổ, tạo ra hàng ngàn đốt sán mới, mỗi đốt có khoảng 50.000 trứng, kéo dài chiều dài của sán trưởng thành lên tới 2 đến 12 mét, chúng ký sinh trong ruột non nhiều năm. Bệnh sán dây trưởng thành thường không biểu hiện triêu chứng rõ rệt như gây triệu chứng đau bụng, rối loạn tiêu hóa nhẹ. Triệu chứng chủ yếu là người bệnh thường xuyên có những cảm giác khó chịu, bứt rứt, có những đốt sán tự rụng theo phân ra ngoài, đốt sán là những đoạn nhỏ, dẹt, trắng ngà như xơ mít, đầu sán phẳng, một số trường hợp phát hiện thấy có trứng sán trong phân. 

2. Điều trị bệnh sán dây và ấu trùng sán dây lợn:
Nguyên tắc phải chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời ngay khi phát hiện có đốt sán để tránh bị bệnh ấu trùng sán lợn. Việc điều trị bệnh ấu trùng sán dây lợn phải thực hiện ở cơ sở y tế với trang bị phương tiện cấp cứu và phải được theo dõi. Thuốc điều trị bệnh và ấu trùng bệnh sán dây lợn là Praziquantel, Niclosamide và Albendazole.

3. Phòng bệnh sán dây và ấu trùng sán dây lợn

Để chủ động phòng bệnh sán dây và ấu trùng sán dây lợn, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân:

- Không ăn các thực phẩm sống như thịt lợn, nem chua, thịt lợn tái (nguy cơ nhiễm sán dây trưởng thành), rau sống không đảm bảo vệ sinh (nguy cơ mắc bệnh ấu trùng sán lợn). 

- Quản lý phân tươi, nhất là ở những vùng có người nhiễm sán dây lợn trưởng thành trong ruột. Sử dụng hố xí hợp vệ sinh, không nuôi lợn thả rông. 

- Người có sán trưởng thành trong ruột phải được điều trị, không phóng uế bừa bãi. 

- Quản lý chặt chẽ tiêu chuẩn vệ sinh các lò mổ lợn (heo). 

Hình 2: Mẫu sán dây thu hồi tại Phòng khám bệnh Chuyên khoa Ký sinh trùng,
Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng TP. HCM

Qua công tác giám sát, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng TP. HCM đã phát hiện ổ bệnh sán dây lợn (Taenia solium) từ những con lợn ở thôn Bù Gia Phúc I, xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước. Sau đó phát hiện nhiều trường hợp người nhiễm bệnh sán dây lợn ở địa phương này và các xã lân cận. Sau khi xét nghiệm những con lợn nghi ngờ bị nhiễm ấu trùng sán dây lợn (lợn gạo), kết quả đã phát hiện thấy các mẫu thịt lợn bị nhiễm ấu trùng sán với mật độ rất cao (50 - 70 nang ấu trùng/kg thịt). Các bộ phận của lợn như cơ, não, lưỡi đều nhiễm nang ấu trùng. 

Khu vực điạ phương này có tập quán chăn nuôi lợn thả rông, chế biến thức ăn từ thịt lợn sống như làm nem chua, ăn thịt tái, sinh hoạt của người dân liên quan nhiều đến nhiễm bệnh từ thịt lợn chưa nấu chín. Viện Sốt rét - KST - CT TP. HCM đã thông báo cho y tế địa phương về tình trạng nói trên để phối hợp tổ chức phòng chống dịch bệnh cho nhân dân và đề nghị ngành y tế địa phương tăng cường công tác truyền thông cho người dân địa phương về các biện pháp phòng bệnh. Đến nay việc theo dõi, phát hiện và điều trị cho những người nhiễm bệnh đang được tiếp tục tiến hành, đặc biệt tập trung vào các biện pháp tuyên truyền về vệ sinh ăn uống, vệ sinh môi trường.