Tại sao chà thanh nhựa hút được giấy
|
(HS hoàn thành và nộp cho GV vào tiết học đầu tiên khi trở lại trường)
Bài 17: Sự nhiễm điện do cọ xát A. Lý thuyết I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT 1. Thế nào là vật nhiễm điện Vật nhiễm điện là vật có khả năng hút các vật khác hoặc phóng tia lửa điện sang các vật khác.
a) Chiếc thước nhựa nhiễm điện hút các mảnh giấy vụn b) Các đám mây nhiễm điệm (do sự cọ xát của những giọt nước mưa trong không khí) ⇒ xuất hiện tia lửa điện phát ra ánh chớp chói lóa trên bầu trời. 2. Vật có thể bị nhiễm điện bằng cách nào? Một vật có thể bị nhiễm điện bằng nhiều cách khác nhau, trong đó đơn giản nhất là sự nhiễm điện do cọ xát. Nhiều vật khi bị cọ xát trở thành các vật nhiễm điện. II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI 1. Cách làm cho vật nhiễm điện khi cọ xát: Cọ xát vật đó vào vật khác như len dạ, nhựa, tóc... Ví dụ: Lấy chăn len cọ xát vào tóc ⇒ Chăn len hút tóc 2. Nhận biết các vật đã nhiễm điện Dựa vào đặc điểm của vật nhiễm điện là nó có khả năng hút các vật khác hoặc phóng tia lửa điện sang các vật khác, vì vậy muốn biết một vật đã bị nhiễm điện hay chưa ta đưa vật cần nhận biết đến: - Các vật nhẹ: + Nếu nó hút được các vật nhẹ thì vật đó đã nhiễm điện. + Nếu nó không hút được vật nhẹ thì vật đó chưa nhiễm điện. Ví dụ: Khi ta thổi bụi thì bụi bay đi. Cánh quạt điện thổi gió mạnh nhưng sau một thời gian có nhiều bụi bám vào cánh quạt ⇒ Cánh quạt khi quay cọ xát nhiều vào không khí nên bị nhiễm điện ⇒ Cánh quạt hút các hạt bụi - Các vật khác: + Nếu có hiện tượng phóng điện thì vật đó đã nhiễm điện. + Nếu không có hiện tượng phóng điện thì vật đó chưa nhiễm điện. Ví dụ: Cọ xát mảnh phim nhựa bằng miếng vải khô. Đặt mảnh tôn lên mảnh phim nhựa. Chạm bút thử điện vào mảnh tôn ⇒ Bút thử điện lóe sáng ⇒ Có tia lửa điện phóng qua bút thử điện ⇒ Chứng tỏ mảnh phim nhựa nhiễm điện B. Trắc nghiệm Câu 1:Nhiều vật sau khi cọ xát có khả năng A. đẩy các vật khác B. hút các vật khác C. vừa hút vừa đẩy các vật khác D. không hút, không đẩy các vật khác Câu 2:Có thể làm nhiễm điện cho một vật bằng cách A. Cọ xát vật B. Nhúng vật vào nước đá C. Cho chạm vào nam châm D. Nung nóng vật Câu 3:Những ngày hanh khô, khi chải tóc khô bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra vì: A. lược nhựa chuyển động thẳng kéo sợi tóc thẳng ra. B. các sợi tóc trơn hơn và bị cuốn thẳng ra. C. tóc đang rối, bị chải thì thẳng ra. D. khi cọ xát với tóc lược nhựa bị nhiễm điện nên nó hút và kéo làm cho sợi tóc thẳng ra. Câu 4: Vào những ngày như thế nào thì các thí nghiệm về sự nhiễm điện do cọ xát thực hiện dễ thành công? A. Trời nắng B. Hanh khô, rất ít hơi nước trong không khí. C. Gió mạnh. D. Không mưa, không nắng. Câu 5: Trong các thí nghiệm về sự nhiễm điện do cọ xát, vai trò (tác dụng) của các vụn giấy, quả cầu nhựa xốp, bút thử điện là: A. xác định xem các vụn giấy, quả cầu nhựa xốp có bị hút hoặc đẩy không. B. xác định xem bóng đèn bút thử điện có sáng lên hay không. C. những vật ″thử″, qua biểu hiện của chúng mà ta xác định được một vật có nhiễm điện hay không. D. tạo ra hiện tượng hút hoặc đẩy, sáng hay không sáng. Câu 6: Sau một thời gian hoạt động, cánh quạt dính nhiều bụi vì: A. Cánh quạt cọ xát với không khí, bị nhiễm điện nên hút nhiều bụi. B. Cánh quạt bị ẩm nên hút nhiều bụi. C. Một số chất nhờn trong không khí đọng lại ở cánh quạt và hút nhiều bụi. D. Bụi có chất keo nên bám vào cánh quạt. Câu 7: Xe chạy một thời gian dài. Sau khi xuống xe, sờ vào thành xe, đôi lúc ta thấy như bị điện giật. Nguyên nhân là do: A. Bộ phận điện của xe bị hư hỏng. B. Thành xe cọ xát vào không khí nên xe bị nhiễm điện. C. Do một số vật dụng bằng điện gần đó đang hoạt động. D. Do ngoài trời sắp có cơn dông. Câu 8: Trong một số ngành sản xuất, nhiều khi người ta thấy có các tia lửa phóng ra giữa dây kéo và ròng rọc. Giải thích vì sao? A. Ròng rọc và dây kéo bị nhiễm điện do cọ xát. B. Ròng rọc và dây kéo bị nóng lên do cọ xát. C. Nhiệt độ trong phòng khi ấy tăng lên. D. Do cọ xát mạnh. Câu 9: Cho mảnh tôn phẳng đã được gắn vào đầu bút thử điện chạm vào mảnh pôliêtilen đã được cọ xát nhiều lần bằng len thì bóng đèn bút thử điện sáng lên khi chạm ngón tay vào đầu bút vì: A. trong bút đã có điện. B. ngón tay chạm vào đầu bút. C. mảnh pôliêtilen đã bị nhiễm điện do cọ xát. D. mảnh tôn nhiễm điện. Câu 10: Trong các kết luận sau đây, kết luận nào sai? A. Các vật đều có khả năng nhiễm điện. B. Trái Đất hút được các vật nên nó luôn luôn bị nhiễm điện. C. Nhiều vật sau khi bị cọ xát trở thành các vật nhiễm điện. D. Có thể làm nhiễm điện nhiều vật bằng cách cọ xát. Bài 18: Hai loại điện tíchTg trước A. Lý thuyết I. TÓM TẮT LÍ THUYẾT 1. Hai loại điện tích - Có hai loại điện tích đó là điện tích âm và điện tích dương. Vật nhiễm điện là vật mang điện tích. + Vật nhiễm điện dương được gọi là vật mang điện tích dương (+). + Vật nhiễm điện âm được gọi là vật mang điện tích âm (-) Chú ý: Quy ước điện tích của thanh thủy tinh khi cọ xát vào lụa là điện tích dương (+), điện tích của thanh nhựa khi cọ xát vào vải khô là điện tích âm (-). - Hai vật nhiễm điện cùng loại thì đẩy nhau. - Hai vật nhiễm điện khác loại thì hút nhau. 2. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử Mọi vật được cấu tạo từ các nguyên tử rất nhỏ, mỗi nguyên tử lại được cấu tạo từ những hạt nhỏ hơn. - Ở tâm nguyên tử có một hạt nhân mang điện tích dương (+). - Chuyển động xung quanh hạt nhân là các electron mang điện tích âm (-) tạo thành lớp vỏ của nguyên tử. - Tổng các điện tích âm của các electron có trị số tuyệt đối bằng điện tích dương của hạt nhân. Do đó bình thường nguyên tử trung hòa về điện. - Electron có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác trong cùng một vật hay từ vật này sang vật khác. II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI 1. Xác định loại điện tích của vật bị nhiễm điện Tùy thuộc vào bài toán mà ta sử dụng một trong hai cách sau: - Cách 1: Ban đầu các vật trung hòa về điện, sau khi cọ xát: + Nếu vật nhận thêm (thừa) electron thì vật mang điện tích âm. + Nếu vật mất bớt (thiếu) electron thì vật mang điện tích dương. Ví dụ 1: Trước khi cọ xát thì thước nhựa và mảnh vải đều trung hòa về điện (hình 18.5a). Sau khi cọ xát thước nhựa vào mảnh vải thấy: + Thước nhựa nhận thêm electron nên thanh nhựa mang điện tích âm (hình 18.5b) + Mảnh vải mất bớt electron nên mảnh vải mang điện tích dương (hình 18.5b) - Cách 2: Đưa vật bị nhiễm điện đến gần vật nhiễm điện đã biết loại: + Nếu hai vật đẩy nhau thì hai vật đó nhiễm điện cùng loại. + Nếu hai vật hút nhau thì hai vật đó nhiễm điện khác loại Ví dụ 2: Vật A bị nhiễm điện nhưng chưa biết là nhiễm điện gì, vật B nhiễm điện dương. Khi đặt vật A lại gần vật B thì thấy chúng hút nhau ⇒ Vật A và B nhiễm điện khác loại ⇒ Vật A nhiễm điện âm. 2. Giải thích một số hiện tượng - Dựa vào kết luận lực tương tác giữa các vật nhiễm điện: + Các vật nhiễm điện cùng loại thì đẩy nhau. + Các vật nhiễm điện khác loại thì hút nhau. - Khi hai vật trung hòa về điện cọ xát vào nhau thì chúng cùng bị nhiễm điện nhưng nhiễm điện khác loại (Ví dụ 1) B. Bài tập Trắc nghiệm Câu 1: Vật chất được cấu tạo bởi các nguyên tử. Nguyên tử gồm: A. Hạt nhân ở giữa mang điện tích âm. B. Hạt nhân không mang điện tích. C. Hạt nhân mang điện tích dương, các electron mang điện tích âm quay xung quanh hạt nhân. D. Hạt nhân ở giữa mang điện tích dương, lớp vỏ không mang điện. Câu 2: Chọn phát biểu sai: A. Vật bị nhiễm điện có khả năng hút các vật nhẹ. B. Hai vật nhiễm điện cùng dấu thì hút nhau. C. Hai vật nhiễm điện khác dấu thì hút nhau. D. Vật nhiễm điện là vật mang điện tích. Câu 3:: Thanh thủy tinh sau khi cọ xát với lụa thì: A. Thủy tinh mang điện tích dương, lụa mang điện tích âm. B. Thủy tinh mang điện tích dương, lụa mang điện tích dương. C. Thủy tinh mang điện tích âm, lụa mang điện tích âm. D. Thủy tinh mang điện tích âm, lụa mang điện tích dương. Câu 4:Tổng điện tích hạt nhân của nguyên tử sắt là 26 nên khi trung hòa về điện thì tổng số electron của nguyên tử sắt này là: A. 26 B. 52 C. 13 D. không có electron nào Câu 5: Một thanh kim loại chưa bị nhiễm điện được cọ xát và sau đó trở thành vật mang điện tích dương. Thanh kim loại khi đó ở vào tình trạng nào trong các tình trạng sau? A. Nhận thêm electron B. Mất bớt electron C. Mất bớt điện tích dương D. Nhận thêm điện tích dương Câu 6: Có 4 vật a, b, c, d đã nhiễm điện. Nếu vật a hút b, b hút c, c đẩy d thì: A. vật b và c có điện tích cùng dấu B. vật b và d có điện tích cùng dấu C. vật a và c có điện tích cùng dấu D. vật a và d có điện tích trái dấu Câu 7:Trong nguyên tử bình thường thì điện tích của hạt nhân so với tổng điện tích âm của các electron là: A. bằng nhau B. lớn hơn C. nhỏ hơn D. có lúc lớn, lúc nhỏ Câu 8: Một vật như thế nào thì gọi là trung hòa về điện? A. vật có tổng điện tích âm bằng tổng điện tích dương. B. vật nhận thêm một số electron. C. vật được cấu tạo bởi các nguyên tử trung hòa về điện. D. vật nhận thêm một số điện tích dương. Câu 9: Thanh thủy tinh tích điện dương khi cọ xát vào lụa, mảnh pôliêtilen tích điện âm khi cọ xát vào len. Đưa mảnh lụa và mảnh len lại gần nhau thì: A. không hút, không đẩy nhau B. hút lẫn nhau C. vừa hút vừa đẩy nhau D. đẩy nhau Câu 10: Trong các nhận xét sau đây, nhận xét nào sai: A. Lấy một mảnh lụa cọ xát vào thanh thủy tinh thì thanh thủy tinh có khả năng hút các vụn giấy. B. Sau khi được cọ xát bằng mảnh vải khô, thước nhựa có tính chất hút các vật nhẹ. C. Nhiều vật sau khi bị cọ xát thì có khả năng hút các vật khác. D. Không cần bị cọ xát một thanh thủy tinh hay một thước nhựa cũng hút được các vật nhẹ. TỰ LUẬN
|
