Vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh như thế nào

– Băng rốn quá chật, quá kín. Nhiều người thường nghĩ rằng, băng kín rốn giúp bảo vệ rốn nhưng việc băng rốn quá kín sẽ tạo môi trường tốt cho vi trùng phát triển, làm rốn bị tấy đỏ, chảy mủ… – Tự ý bôi thuốc đỏ, các chất lạ, đắp lá, rắc hạt tiêu v.v.. lên cuống rốn bé với hy vọng sẽ giữ vệ sinh cho rốn và làm rốn mau lành.

Dây rốn chính là bộ phận kết nối thai nhi với nhau thai trong tử cung của mẹ, đảm nhận vai trò vận chuyển dinh dưỡng và oxy từ mẹ đến nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ. Khi chào đời, trẻ đã có khả năng thở, bú và tiêu tiểu nên dây rốn không còn cần thiết sẽ được bác sĩ kẹp lại và cắt bỏ ngay sau khi sinh. Cuống rốn là phần còn sót lại sau khi dây rốn được cắt tại phòng sinh.

Bác sĩ Nguyễn Văn Toản chia sẻ, quá trình rụng rốn ở trẻ sơ sinh diễn ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào cơ địa, sức khỏe cũng như việc chăm sóc rốn trẻ sơ sinh tại nhà của bố mẹ. Thông thường, khi cuống rốn khô lại và lành sẽ có màu nâu, xám hoặc đen. Khoảng thời gian để cuống rốn teo lại và rụng đi có thể mất từ 1-2 tuần, thậm chí là 3 tuần (21 ngày). Bố mẹ hãy để cuống rốn rụng tự nhiên, không tự ý kéo ra, đảm bảo cuống rốn sạch và khô để tránh nhiễm trùng.

Sau khi cuống rốn rụng vẫn có thể xuất hiện một ít dịch nhầy đục, kéo dài đến khi rốn lành sau vài ngày. Đây là phản ứng viêm sinh lý, nếu trẻ không chăm sóc rốn cho trẻ sạch sẽ rất dễ bị nhiễm trùng, mặc dù nguy cơ này ít hơn so với 2-3 ngày sau sinh. Các yếu tố làm chậm quá trình rụng rốn ở trẻ sơ sinh phải kể đến mổ đẻ, bôi chất kháng khuẩn lên cuống rốn và nhiễm trùng rốn.

Nhiễm trùng rốn là hiện tượng đầu tiên khi trẻ không được chăm sóc rốn đúng cách. Tình trạng nhiễm trùng có thể làm chậm quá trình rụng rốn, lan nhanh đến gan làm tăng nguy cơ nhiễm trùng huyết hay dẫn đến uốn ván rốn, đều là những biến chứng nguy hiểm có thể tăng nguy cơ gây tử vong, đe dọa tính mạng trẻ sơ sinh. (1)

“Vì thế, bố mẹ cần trang bị kiến thức và thực hiện chăm sóc rốn trẻ sơ sinh đúng cách để tránh nguy cơ nhiễm trùng rốn ở trẻ”, bác sĩ Nguyễn Văn Toản khuyến cáo.

Sau khi trẻ sinh ra dây rốn không còn cần thiết nên sẽ được bác sĩ cắt đi, chỉ còn lại cuống rốn sẽ tự teo lại và rụng đi

Hướng dẫn cách chăm sóc rốn trẻ sơ sinh bài bản

Để giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng rốn, dưới đây là 4 cách chăm sóc rốn trẻ sơ sinh ngay sau khi sinh và những ngày đầu sau sinh bố mẹ có thể tham khảo:

1. Vệ sinh vùng rốn của bé

Bố mẹ nên chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ sau trước khi vệ sinh rốn cho bé, gồm:

• Que bông được vô trùng hoặc bông được vô khuẩn;
• Gạc vô trùng;
• Dung dịch vệ sinh rốn nồng độ cồn 70 độ;
• Băng rốn.

Quy trình chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh như sau:

• Bố mẹ rửa tay thật sạch bằng xà phòng diệt khuẩn.
• Tiến hành tháo bỏ gạc cũ và quan sát xem tình trạng rốn của trẻ có điều gì bất thường hay không. Lưu ý, bố mẹ nên tháo gạc nhẹ nhàng, tránh tình huống gạc dính vào rốn khi tháo mạnh sẽ gây tổn thương cho trẻ.
• Sử dụng que bông vô trùng hoặc bông vô khuẩn đã thấm cồn vệ sinh rốn theo các bước: 1 que bông lau từ chân rốn ngược lên cuống rốn, 1 que bông lau vòng quanh rốn chỗ tiếp xúc với da bụng và 1 bông khác lau vùng da rộng quanh rốn. Bố mẹ nên sử dụng que bông hoặc bông mới ở mỗi lần sát trùng cho trẻ.
• Lau khô rốn bằng bông vô khuẩn rồi tiiến hành thay gạc mới
• Lặp lại các bước như trên mỗi ngày 1 lần cho đến khi cuống rốn của trẻ rụng tự nhiên. (2)

Bác sĩ Nguyễn Văn Toản chia sẻ thêm, khi hoàn tất các bước vệ sinh rốn cho trẻ xong, bố mẹ không nên quấn băng rốn quá chặt và quá kín. Không tự ý kéo cuống rốn, không ngâm trẻ trong nước, không bôi bất cứ thuốc gì lên rốn của trẻ. Đến khi thấy cuống rốn đã rụng, bố mẹ vẫn duy trì cách vệ sinh bằng cồn rồi che chắn rốn bằng gạc mỏng, giữ khô và sạch chỗ lên da non cho đến khi thấy rốn khô hẳn.

Bố mẹ nên sử dụng que bông hoặc bông đã được vô trùng vô khuẩn, tẩm cồn 70 độ để vệ sinh rốn hàng ngày cho trẻ

2. Cẩn thận khi tắm cho bé

Nhiều bố mẹ chỉ lau người, không tắm cho trẻ cho đến khi thấy cuống rốn rụng. Bố mẹ cần hiểu rằng, việc tắm cho trẻ không hề gây hại gì, miễn là bố mẹ không ngâm người trẻ vào nước và giữ cho cuống rốn được khô ráo. Nếu thấy cuống rốn bị ướt, hãy sử dụng khăn bông mềm để lau khô.

\>> Xem thêm: Cách tắm cho trẻ sơ sinh đơn giản ngay tại nhà

Cuống rốn của trẻ có thể bị bẩn do hoạt động đi tiêu. Khi đó, bố mẹ hãy nhẹ nhàng làm sạch bằng nước, rồi sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh sạch lại và lau khô.

3. Cẩn thận khi mặc quần áo cho bé

Khi mặc quần áo hoặc quấn tã cho trẻ, bố mẹ hãy chú ý cho tã và quần áo nằm phía dưới rốn để giữ cho rốn được tiếp xúc với không khí, như vậy cuống rốn sẽ nhanh khô hơn. Cố gắng giữ cho vùng rốn hở, tiếp xúc với không khí càng nhiều càng tốt.

Bố mẹ nên mặc tã phía dưới rốn, làm khô rốn để rốn tiếp xúc nhiều với không khí và nhanh khô

4. Để cuống rốn rụng tự nhiên

Nếu đã theo dõi qua một khoảng thời gian nhưng cuống rốn của trẻ vẫn chưa rụng, bố mẹ đừng lo lắng mà tác động lên nó. Hãy kiên nhẫn chờ đợi bởi đôi khi cuống rốn có thể rụng chậm hơn bình thường. Tuy nhiên, nếu thấy tại vị trí cuống rốn xuất hiện các dấu hiệu bất thường như chảy máu hay tiết dịch màu vàng… bố mẹ hãy đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ kiểm tra và tư vấn đúng đắn.

Sau khi cuống rốn rụng, bố mẹ sẽ nhìn thấy lỗ rốn của trẻ. Khi đó, lỗ rốn có thể nổi mẩn đỏ gọi là u hạt rốn, hoặc thậm chí là chảy máu. Đó là những hiện tượng bình thường và sẽ tự lành lại trong 1 tuần, vì thế bố mẹ không nên quá lo lắng. Nếu u hạt rốn tồn tại lâu hơn 1 tuần, bố mẹ hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn. (3)

Khi nào nên đưa trẻ sơ sinh đến cơ sở y tế?

Chăm sóc rốn trẻ sơ sinh tại nhà tưởng chừng đơn giản nhưng thực tế ghi nhận nhiều trường hợp bố mẹ không vệ sinh đúng cách dẫn đến trẻ bị nhiễm trùng rốn. Bác sĩ Nguyễn Văn Toản khuyến cáo bố mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế uy tín để được can thiệp xử lý kịp thời, tránh nguy hiểm khi có các dấu hiệu sau:

• Trẻ bị sốt cao trên 38 độ C hoặc mệt, bó bú;
• Rốn của trẻ ửng đỏ và sưng tấy;
• Cuống rốn chảy dịch màu vàng và có mùi hôi;
• Có thể rỉ dịch hoặc chảy máu nhẹ;
• Trẻ khóc lên khi bố mẹ chạm vào rốn. (4)

“Khi trẻ có những dấu hiệu nhiễm trùng rốn, bố mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và đưa ra hướng điều trị kịp thời. Các bác sĩ và điều dưỡng sẽ hướng dẫn bố mẹ cách vệ sinh đúng cách trong trường hợp trẻ nhiễm trùng rốn nặng phải nhập viện điều trị. Trường hợp trẻ được chỉ định điều trị và theo dõi tại nhà, bố mẹ cần tuân thủ chặt chẽ toa thuốc kê đơn của bác sĩ, đảm bảo trẻ uống đúng và đủ liều ngay khi tình trạng đã cải thiện hơn”, bác sĩ Nguyễn Văn Toản cho biết.

Bố mẹ nên đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế khi có các dấu hiệu của nhiễm trùng rốn như sốt cao, rốn tiết dịch có mùi hôi, chảy máu

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đầu tư cơ sở vật chất khang trang, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, quy tụ các chuyên gia giỏi chuyên môn, dày dặn kinh nghiệm, liên kết chặt chẽ giữa các chuyên khoa trong bệnh viện như Trung tâm Sản Phụ khoa, Trung tâm Sơ sinh, khoa Nhi, Trung tâm Tim mạch, Trung tâm Xét nghiệm, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh…

Khi lựa chọn dịch vụ thai sản tại hệ thống, mẹ sẽ được bác sĩ hướng dẫn cách chăm sóc thai kỳ khỏe mạnh, sinh nở an toàn, sau sinh nở mẹ được nữ hộ sinh hướng dẫn cách tắm bé, massage cho bé, vệ sinh rốn đúng cách… ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng hoặc các vấn đề đe dọa sức khỏe và tính mạng của trẻ. Các chuyên gia Sơ sinh chăm sóc sức khỏe trẻ từ lúc lọt lòng đến khi xuất viện về nhà…

Ngoài ra, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn tổ chức lớp học tiền sản với nhiều nội dung bổ ích, trong đó có hướng dẫn mẹ cách chăm sóc rốn trẻ sơ sinh đúng cách tại nhà, trang bị kiến thức và kỹ năng cho bố mẹ ngay trước sinh để thực hành ngay khi đón con yêu chào đời.

Hy vọng qua bài viết này bố mẹ đã biết cách chăm sóc rốn trẻ sơ sinh đúng cách, cũng như nhận biết được dấu hiệu nhiễm trùng rốn để xử lý kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn nào, bố mẹ hãy liên hệ đến Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia giỏi hỗ trợ, an tâm tận hưởng những khoảnh khắc đầu đời cùng con yêu!