Bài học đường đời đầu tiên tác giả là ai
Mở đầu chương trình Ngữ văn 6 Tập 2 là một văn bản trích rất quen thuộc với tuổi thơ chúng ta của tác giả Tô Hoài mang tên Bài học đường đời đầu tiên (trích trong Dế Mèn phiêu lưu ký). Hôm nay, Soạn Văn sẽ hướng dẫn các em soạn văn bản này nhé! Show I. Về thể loạiVăn bản Bài học đường đời đầu tiên thuộc thể loại truyện. Truyện là một phương thức tái hiện đời sống trong toàn bộ tính khách quan của nó. Tác phẩm truyện (tự sự) phản ánh hiện thực qua bức tranh mở rộng của đời sống trong không gian, thời gian, qua các sự kiện, biến cố xảy ra trong cuộc đời của con người. Trong những tác phẩm tự sự, nhà văn cũng thể hiện tư tưởng và tình cảm của mình; nhưng ở đây, tư tưởng và tình cảm của nhà văn xâm nhập sâu sắc vào sự kiện và hành động bên ngoài của con người tới mức giữa chúng dường như không có sự phân biệt nào cả. Nhà văn kể lại, tả lại những gì xảy ra bên ngoài mình, khiến cho người đọc có cảm giác rằng hiện thực được phản ánh trong tác phẩm tự sự là một thế giới tạo hình đang tự phát triển, tồn tại bên ngoài nhà văn, không phụ thuộc vào tình cảm, ý muốn của nhà văn. Văn bản Bài học đường đời đầu tiên được trích trong tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký của nhà văn Tô Hoài, được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1941 và tái bản nhiều lần. II. Tác giả (mời các em tham khảo SGK Ngữ văn 6 Tập 2)III. Tóm tắtĐoạn trích kể về một anh chàng Dế Mèn cường tráng, khỏe mạnh nhưng kiêu căng, tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình, hay xem thường và bắt nạt mọi người. Một lần, Mèn bày trò trêu chọc chị Cốc để khoe khoang trước anh hàng xóm Dế Choắt, dẫn đến cái chết thảm thương của người bạn xấu số ấy. Cái chết của Choắt làm Mèn vô cùng hối hận, ăn năn về thói hung hăng của mình. IV. Hướng dẫn soạn bàiCâu 1: a) Đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên thể hiện tài năng quan sát và miêu tả tinh tế của nhà văn Tô Hoài. Truyện được kể ở ngôi thứ nhất (lời kể nhân vật Dế Mèn) được biến hóa rất sinh động và hấp dẫn người đọc. b) Bài văn có thể được chia làm 3 đoạn:
Câu 2: a) Những chi tiết miêu tả ngoại hình và hành động của Dế Mèn:
Trình tự và cách miêu tả của tác giả vừa là hình dáng chung, vừa làm nổi bật các chi tiết quan trọng của đối tượng, vừa miêu tả ngoại hình, vừa diễn tả cử chỉ, hành động để bộc lộ được một vẻ đẹp sống động, cường tráng và cả tính nết của Dế Mèn. b) * Những tính từ miêu tả tính cách và hình dáng của Dế Mèn: cường tráng, mẫm bóng, cứng, nhọn hoắt, hủn hoẳn, giòn giã, nâu bóng, bướng, đen nhánh, ngoàm ngoạp, cong, hùng dũng, trịnh trọng, khoan thai. * Có thể thay thế một số từ ấy bằng những từ đồng nghĩa hoặc gần nghĩa: hủn hoẳn thay bằng ngắn tủn, giòn giã thay bằng giòn tan, trịnh trọng thay bằng oai vệ. Tuy nhiên, những từ thay thế này không thể diễn tả sinh động, gợi cảm về anh chàng Dế Mèn này. Nhà văn Tô Hoài đã lựa chọn những từ ngữ rất chuẩn xác để làm nổi bật vẻ đẹp của nhân vật. c) Qua đoạn văn này, chúng ta có thể thấy Dế Mèn là một nhân vật có tính kiêu căng, tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình, xem thường mọi người, hung hăng, xốc nổi. Câu 3: Thái độ của Dế Mèn đối với Dế Choắt là thái độ trịch thượng, khinh thường, không quan tâm, giúp đỡ, điều này được thể hiện ở:
Câu 4: * Diễn biến tâm lý và thái độ của Dế Mèn trong việc trêu Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt:
* Có thể nói, qua sự việc này, Dế Mèn đã rút ra được bài học đường đời đầu tiên đó là: không nên hung hăng, bậy bạ, nghịch ranh, ích kỷ để mang tai họa đến cho người khác và cho cả chính mình. Câu 5: Hình ảnh của những con vật được miêu tả trong truyện hoàn toàn giống với chúng ngoài đời thật. Bên cạnh đó, Tô Hoài cũng nhân cách hóa để nhân vật biết nói năng, suy nghĩ, mang tình cảm và những mối quan hệ giống với con người. Một số tác phẩm về loài vật có cách viết tương tự như: Ếch ngồi đáy giếng, Đeo nhạc cho mèo, Con hổ có nghĩa,… tất cả đều dùng lối nhân hóa để viết về loài vật.
Tô Hoài (1920 - 2014) Tác giả
- Tô Hoài trở thành nhà văn bằng con đường tự học. - Với chặng đường đời gần trọn một thế kỉ, Tô Hoài có vốn hiểu biết phong phú và tấm lòng yêu thương hết mực với con người, thiên nhiên, loài vật. - Đặc sắc ngòi bút trong các tác phẩm văn học thiếu nhi: + Tô Hoài viết rất nhiều đề tài khác nhau : thế giới loài vật, quê hương đất nước, nhân vật thiếu nhi, câu chuyện cổ tích viết lại, ... + Lối văn dí dỏm, tinh quái, đầy những phong vị và màu sắc trẻ thơ; cách kể chuyện tự nhiên, hấp dẫn. - Các tác phẩm chính : Tô Hoài là nhà văn có số lượng tác phẩm đạt kỉ lục trong nền văn học Việt Nam hiện đại với nhiều thể loại : "Dế Mèn phiêu lưu ký" (truyện dài, 1941); các truyện ngắn : Võ Sĩ bọ ngựa, Đám cưới chuột, Mụ Ngan, Cá đi ăn thề, Dê và lợn, Bốn con gà, Chuyện cái đầu của tôi, Mực tàu giấy bản,... - Giải thưởng : Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật (đợt 1 - 1996). Tác phẩmHoàn cảnh sáng tácTruyện sáng tác năm 1941 Xuất xứ Văn bản trích từ chương I của truyện Dế mèn phiêu lưu kí - tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất của Tô Hoài viết về loài vật và dành cho lứa tuổi thiếu nhi. Tóm tắt đoạn trích Dế Mèn là một chàng dế thanh niên cường tráng, tính tình kiêu căng, xốc nổi. Hàng xóm có chàng Dế Choắt ốm yếu, gầy gò. Dế Mèn đã coi thường Dế Choắt, không giúp đỡ Dế Choắt lại còn bày trò nghịch ranh trêu chị Cốc. Dế Choắt bị chết oan vì trò nghịch đó. Trước khi chết, Dế Choắt khuyên nhủ Dế Mèn. Dế Mèn vô cùng ân hận và cảm kích, suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên. Bố cục Đoạn trích được chia làm hai phần:
Tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm Ngôi kể và người kể chuyện Truyện kể theo ngôi thứ nhất bằng lời của nhân vật chính - Dế Mèn. NỘI DUNG [edit]1. Bức chân dung tự họa của Dế Mèn - Càng : mẫm bóng- Vuốt : cứng và nhọn - Cánh : dài xuống tận chấm đuôi - Đầu : nổi từng tảng - Răng : đen nhánh - Râu : dài và cong - Cả thân hình : một màu nâu bóng mỡ soi gương được → Là một thanh niên cường tráng, tự tin về vẻ đẹp ngoại hình của mình. - Muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.- Chốc chốc lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu. - Đi đứng oai vệ. - Cà khịa với tất cả mọi người (quát các chị Cào Cào, đá anh Gọng Vó,...).
→ Tính cách của Dế Mèn : kiêu căng, xốc nổi, hợm hĩnh, hung hăng và xem thường người khác. => Dế Mèn mang vẻ đẹp cường tráng, trẻ trung và chứa chất sức sống mạnh mẽ. Tuy nhiên, cậu còn kiêu căng, tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình, xem thường mọi người và xốc nổi. * Nghệ thuật : - Nghệ thuật miêu tả sinh động đặc sắc bằng một hệ thống các tính từ : cường tráng, mẫm bóng, cứng, nhọn hoắt, hùng dũng, trịnh trọng, ... - Nghệ thuật nhân hóa, so sánh thú vị. - Tác dụng : + Góp phần làm nổi bật vẻ đẹp cường tráng và tính cách xốc nổi của Dế Mèn. + Khiến nhân vật Dế Mèn gần gũi với thế giới con người. 2. Nhân vật Dế Choắt
→ Dưới con mắt của Dế Mèn, Dế Choắt là một kẻ yếu ớt, xấu xí, lười nhác và đáng khinh. 3. Câu chuyện về bài học đầu tiên của Dế Mèn
- Dế Mèn hát trêu chị Cốc - Dế Mèn chui tọt ngay vào hang trốn và để lại mình Dế Choắt hứng chịu cơn thịnh nộ của chị Cốc. Hậu quả: - Dế Choắt bị chị Cốc mổ đến chết. - Dế Mèn xót thương và hối hận, chôn Dế Choắt ở vùng cỏ bm tum và suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên. - Bài học về thói kiêu căng : Kẻ kiêu căng, tự phụ có thể làm hại người khác, khiến mình phải ân hận. - Bài học về tình thân ái : Nên biết sống đoàn kết với mọi người. - Các bài học khác: + Trước khi hành động, chúng ta phải biết suy nghĩ chín chắn, kĩ càng. + Chúng ta phải biết chịu trách nhiệm với những việc mình làm. → Bài học đường đời đầu tiên Dế Mèn rút ra chính là sự trả giá cho những hành động ngông cuồng thiếu suy nghĩ. Bài học ấy thể hiện qua lời khuyên chân tình của Dế Choắt: "ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy".ĐẶC SẮC NGHỆ THUẬT - Ý NGHĨA TÁC PHẨM [edit]1. Đặc sắc nghệ thuật
- Ngôi kể phù hợp với hình thức hồi kí của tác phẩm. - Những điều được kể trở nên sinh động, chân thực hơn.
2. Ý nghĩa tác phẩm - Đoạn trích miêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng, hùng dũng của con nhà võ nhưng tính nết kiêu căng, xốc nổi. Vì tính kiêu căng, xốc nổi đó, Dế Mèn đã gây ra cái chết của Dế Choắt và ân hận suy ngẫm về bài học đường đời.- Qua đoạn trích, tác giả đã đưa đến những bài học về thái độ và cách ứng xử trong cuộc sống của con người. Page 2
Không có sự kiện nào sắp diễn ra Page 3
|