Có nên phạt con

Những đứa trẻ thường hiếu động, nghịch ngợm, ương bướng và quậy phá. Rất nhiều cha mẹ cảm thấy bất lực khi không thể nào nhắc nhở con và rèn chúng theo quy củ. Sau đây là một số trường hợp trẻ mắc lỗi và những hình thức phạt tương ứng giúp con vào nề nếp, ý thức được hành động của bản thân mình.

Phá phách trong nhà, gây ồn ào, làm đồ đạc bừa bộn hoặc đổ vỡ là những lỗi thường gặp ở trẻ hiếu động. Người lớn cần có sự nhắc nhở một cách nghiêm khắc với trẻ, phạt trẻ nếu đã được nhắc nhở mà không thực hiện.

Một số cách phạt trẻ: bắt trẻ phải chơi trong phòng một mình, không được ra ngoài; bắt trẻ hoàn thành một công việc đòi hỏi thời gian như chép phạt. Nếu trẻ làm hỏng đồ, hãy bắt trẻ làm những công việc phù hợp với lứa tuổi để đền lại.

Ví dụ: Nếu trẻ làm vỡ bình hoa, hãy nói rằng chiếc bình có trị giá từng này, con cần tự giặt quần áo/ nghỉ chơi game tháng để bù lại. Hoặc con sẽ không được đi bơi 2 tuần thì mới đủ.

2. Khi trẻ ăn vạ, la hét, khóc lóc

Trẻ thường gây chú ý cho cha mẹ bằng cách khóc lóc và la hét. Đây là cách thể hiện chúng muốn được quan tâm và bắt người lớn phải phục tùng theo mong muốn.

Để trị trẻ hay ăn vạ như thế này, cha mẹ nên để con vào phòng riêng, mặc con khóc. Cha mẹ cũng có thể nói với con rằng việc con khóc lóc, la hét khiến cả nhà ồn ào và mệt mỏi, do đó con chỉ được quay trở lại chơi với mọi người nếu con ngoan ngoãn.

3. Khi trẻ nói hỗn với người lớn

Rất nhiều trẻ thường xuyên nói trống không hoặc nói hỗn với người lớn. Cha mẹ cần bày tỏ thái độ nghiêm khắc, không hài lòng, nhắc con cần nói năng đúng mực và có thể đưa ra một hình phạt để con thay đổi.

Lần đầu cha mẹ có thể cảnh cáo bằng lời nói: “nếu con nói hỗn 1 lần nữa con sẽ bị...”. Nếu lặp lại vào những lần tiếp theo, hãy cấm túc trẻ như không cho trẻ đi chơi với bạn, không được chơi trò chơi ưa thích 1 tuần hoặc không được ăn kem 1 tuần.

Sự hỗn của trẻ thường do chịu tác động từ người khác nên cha mẹ cần phát hiện xem ai là người khiến trẻ bị ảnh hưởng, từ đó góp ý với họ hoặc tránh để trẻ tiếp xúc với người đó nhiều.

4. Khi trẻ không gọn gàng, vứt đồ bừa bãi

Bạn đã nhắc nhở rất nhiều lần, nhưng con luôn để đồ đạc bừa bãi. Chơi xong không dọn dẹp đồ chơi, hay để quần áo linh tinh rồi đi hỏi mẹ. Hãy bí mật dọn dẹp đồ chơi hoặc cất quần áo của con, nhưng nhớ là hãy cất ở một vị trí bí mật, trẻ không thể tìm thấy. Những lúc cần trẻ sẽ phải tự đi tìm.

5. Khi trẻ mải chơi, không làm việc cha mẹ giao

Làm sao để con làm việc một cách nghiêm túc? Trước hết, để muốn trẻ thực hiện, cha mẹ nên đặt cho con một mốc thời gian cụ thể như: 7 giờ con hãy quét nhà, 8 giờ con phơi quần áo hộ mẹ, 9 giờ mẹ sẽ kiểm tra, nếu không hoàn thành, mẹ hãy yêu cầu con làm lại việc đó nhiều lần cho đến khi đạt.

Chắc chắn không đứa trẻ nào muốn mất thời gian làm đi làm lại nhiều lần. Do đó trẻ sẽ dần rèn được tính cẩn thận để tránh rủi ro bị phạt.

6. Khi trẻ nói dối

Có nhiều lý do khiến trẻ nói dối như: trẻ mải chơi, trẻ sợ bị trách phạt, trẻ muốn được người lớn khen ngợi,...

Khi trẻ nói dối, cha mẹ không nên trách phạt hoặc bày tỏ sự tức giận, quát tháo bởi sẽ khiến trẻ sợ hơn. Trẻ rất sợ nếu không được cha mẹ quan tâm, chính vì vậy, hãy bày tỏ sự thất vọng với trẻ khi trẻ nói dối bằng cách:

• Nói với trẻ rằng cha/ mẹ rất buồn và thất vọng khi con không tin tưởng cha/mẹ.
• Mẹ không đủ tin tưởng để con có thể nói thật ư?
• Cha mẹ hãy im lặng với trẻ trong một khoảng thời gian ngắn để trẻ hiểu rằng việc mình nói dối đã dẫn đến tình trạng như thế nào.

7. Khi trẻ thích dùng bạo lực với người khác

Hành động gây hấn, thích động tay động chân với người khác của trẻ cần được cha mẹ khắc phục. Để cải thiện, cha mẹ nên đưa ra những hình phạt mang tính chất chờ như:

• Phạt trẻ đứng một chỗ hoặc ngồi ở vị trí cách biệt với mọi người.
• Phạt trẻ làm việc nhà như lau nhà, nhặt rau.
• Phạt trẻ đọc sách hoặc chép phạt
• Phạt trẻ không được làm những việc vốn yêu thích.

Ngoài việc phạt, cha mẹ cũng nên có những lời nói nhẹ nhàng, mang tính khuyên nhủ con để con có thể tự thay đổi.

Nhìn chung, để rèn một đứa trẻ vào nề nếp là vấn đề cần thời gian và khéo léo. Việc phạt trẻ chỉ nên thực hiện khi những lời nhắc nhở, thủ thỉ với con không có tác dụng. Cha mẹ cũng không nên quá áp đặt hoặc đưa những hình phạt nặng với con bởi rất có thể sẽ phản tác dụng. Hãy thử nhiều cách và tìm ra cách hữu hiệu với con mình.

Người lớn luôn đúng?

Sở dĩ phụ huynh thường áp dụng biện pháp trừng phạt con cái nặng nề vì những quan niệm sai lầm như: người lớn luôn đúng, trẻ em phải thuận theo mới là ngoan, phạt con càng nghiêm càng tốt, trẻ sẽ hư nếu không bị đánh đòn…

Những cách phạt con ấy dễ gây ra những hậu quả xấu về mặt tâm lý, hình thành nhân cách không ổn định và sau này khó có thể lại giáo dục con cái theo kiểu trừng phạt.

Cha mẹ cần biết cách thưởng, phạt con đúng cách, tránh gây ra những hậu quả về tâm lý cho trẻ (Ảnh: Unsplash).

Khi con không nghe lời, nhiều phụ huynh cảm thấy giận dữ, mất kiểm soát và kéo theo là những hành động trừng phạt, làm tổn thương trẻ. Trong cơn nóng giận, không ít phụ huynh chửi mắng con bằng các từ ngữ thậm tệ.

Việc la hét, trừng phạt con khi phẫn nộ sẽ khiến trẻ trở nên lệ thuộc vào những người có địa vị xã hội cao hơn. Để bảo vệ lòng tự trọng cho con, cha mẹ nên dùng các từ trung tính khi phạt trẻ.

Phụ huynh nên nghiêm khắc thực hiện lời mình nói

Trong các trường hợp trẻ muốn khám phá mọi thứ xung quanh và không có ý định làm hại người khác, bố mẹ không nên phạt dù hành động của con gây hậu quả xấu. Thay vào đó, phụ huynh nên trò chuyện, giải thích để con hiểu và hướng dẫn bé tìm ra cách xử lý phù hợp. Việc phạt con khi trẻ không có ý xấu khiến chúng trở thành người thiếu quyết đoán, chỉ biết làm theo yêu cầu của người khác khi trưởng thành.

Việc phụ huynh phạt con nơi công cộng khiến trẻ xấu hổ và giận dữ và ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của các bé. Đứa trẻ bị la mắng nơi đông người sẽ cảm thấy bị làm nhục, dần dần có thể dẫn đến đánh mất bản thân. Lớn lên, các bé sẽ sống phụ thuộc vào ý kiến số đông và khó tự đưa ra quyết định.

Khi các bậc phụ huynh cảnh cáo sẽ phạt con thì nên nghiêm khắc thực hiện lời mình nói. Việc dọa mà không phạt khiến trẻ từ từ nhận ra cha mẹ chỉ nói vậy thôi và dần đánh mất niềm tin ở người lớn. Hệ giá trị của trẻ sẽ bị hủy hoại khi chúng không thể phân biệt tốt, xấu. Đương nhiên, phụ huynh có thể không phạt con nếu lời đe dọa có hiệu quả. Kèm theo đó, phụ huynh nên giải thích rõ lý do không phạt.

Khi không biết rõ ai là người phạm lỗi, phụ huynh không nên chỉ phạt riêng một người. Cách làm này chỉ được thực hiện khi cả hai trẻ là anh, chị, em trong nhà và các bé đã gây ra hậu quả nghiêm trọng. Nếu chỉ phạt một người, trẻ bị phạt trở nên nhu nhược, dễ bị biến thành kẻ thế tội trong tương lai. Trong khi đó, những đứa trẻ không bị phạt sẽ dễ tự kiêu và hình thành lối sống vô trách nhiệm. 

Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cần chú ý trong việc thưởng cho con. Khi làm được việc tốt trẻ muốn được công nhận. Hãy khen ngợi và động viên con dù chỉ là con biết chào hỏi và "cám ơn - xin lỗi", biết xếp quần áo gọn gàng hoặc khi đã rửa tay sạch, hoàn thành bài tập hay làm việc nhà giúp cha mẹ…

Không thổi phồng quá mức thành tích của con

Lời khen cần được thực hiện ngay tại chỗ và "khoe" với người xung quanh, khuyến khích họ cùng tham gia động viên trẻ. Con sẽ tự hào và vui như được nhận món quà. Không thổi phồng quá mức thành tích của con, làm như vậy lời khen của cha mẹ sau này sẽ mất tác dụng và trẻ sẽ trở nên huênh hoang, tự cao, háo danh.

Cha mẹ nên khen ngợi con cái đúng lúc (Ảnh: Getty Images).

Phần thưởng cho những cố gắng của con nên là cái mà trẻ muốn, chứ không phải cái trẻ cần. Không thưởng con dựa trên hành động mà dựa trên kết quả: "Con làm xong bài tập sẽ được đi chơi thêm nửa giờ", "Con biết đạp xe thì sẽ tập bơi", "Con thi tốt thì mùa hè được đi biển nghỉ mát"… Cha mẹ không nên thưởng con vô tội vạ. Nếu làm việc gì cũng được khen và tặng quà, trẻ sẽ nhàm chán và tỏ ra thờ ơ, đồng thời liên tục "leo thang" đòi mua thêm những thứ mà con thích.

Cha mẹ nên kết hợp nghiêm khắc và mềm mỏng, chọn hình thức thưởng, phạt phù hợp với tùy tình huống, mức độ hành vi, độ tuổi và tính khí của từng trẻ. Bên cạnh đó, nếu phụ huynh có sai, cần biết xin lỗi và giải thích với con. Hãy cư xử với con theo cách cha mẹ muốn con cư xử với mình.

Nhật Chung (tổng hợp)

5 cách phạt con chuẩn không cần chỉnh của mẹ thông minh

Chia sẻ

Khi trẻ mắc lỗi, không ít phụ huynh đã áp dụng biện pháp dạy con bằng cách đánh trẻ và trừng phạt tinh thần bằng quát mắng. Nhưng đó là những sai lầm mà không một người mẹ thông minh nào mắc phải. Phụ huynh có thể tham khảo các cách dưới đây.

Sở dĩ phụ huynh thường áp dụng biện pháp trừng phạt trẻ nặng nề vì có những quan niệm sai lầm như: cho rằng người lớn luôn đúng, trẻ phải luôn biết tuân theo mệnh lệnh, phạt con càng nghiêm càng tốt để trẻ biết vâng lời, ngoan ngoãn, phải nghiêm khắc thì mới được trẻ tôn trọng, trẻ dễ hư nếu không bị đánh…

Trừng phạt thân thể là những hành vi gây đau đớn hoặc thương tích cho cơ thể của trẻ như đánh, cấu véo, đá, tát, nhốt, treo, bắt quỳ, không cho ăn uống… Trừng phạt tinh thần là những hành vi gây tổn thương về tâm lý tình cảm như mắng chửi, chế nhạo, sỉ nhục, đe dọa, không chăm sóc, bỏ rơi…

Những cách phạt con sai lầm trên gây ra những hậu quả xấu về mặt tâm lý như: trẻ không hiểu tại sao cha mẹ nói yêu quý nhưng lại đánh mắng mình, lo lắng, sợ hãi, mất tự tin, tức giận tìm cách trả thù, tìm cách lừa dối đối phó để lần sau không bị phạt, trở nên trơ lì không biết sợ, hiểu sai rằng bằng bạo lực có thể giải quyết được vấn đề…

Nếu còn nhỏ mà hay bị trừng phạt, trẻ sẽ hình thành nhân cách không ổn định và sau này, có thể lại giáo dục con cái theo kiểu trừng phạt.

1. Khi con la hét, khóc lóc mất kiểm soát

Bạn hãy yêu cầu con đi vào phòng, không được phép ra ngoài và tiếp tục khóc trong 10 phút. Đó là khoảng thời gian rất dài đối với trẻ, và chúng sẽ không vui khi được bố mẹ bảo khóc đi.

Một cách khác để xử lý cơn cáu kỉnh là nói: “Việc con đang làm quá gây rối cho căn nhà này. Con có thể tiếp tục ở sân sau. Khi khóc xong, con được chào mừng trở lại”. Không có khán giả, cơn cáu kỉnh của trẻ cũng biến mất.

2. Khi trẻ không hoàn thành công việc mẹ giao vì mải xem tivi/ chơi đùa

Trong trường hợp trẻ không hoàn thành “trách nhiệm”, mẹ có thể tước đi của con một “quyền” nào đó. Ví dụ trẻ không làm bài tập về nhà đúng giờ, mẹ có thể không cho bé xem tivi vào các buổi tối. Như vậy, bé sẽ hiểu ra rằng khi con không hoàn thành trách nhiệm của mình, thì con cũng không được phép làm những điều mình thích.

3. Khi trẻ chạy nhảy linh tinh, cố tình nghịch phá

Trước hết cần nhắc cha mẹ, đừng cố kiềm chế rồi sau đó đột ngột quát con khiến bé hoảng sợ. Chúng ta nhìn thấy con chạy nhảy và cảm thấy rất bực mình, tuy nhiên cố gắng phớt lời. Tiếp theo sau đó, bạn lại thấy bé đang lục tung hộp trang điểm của mẹ, và sau đó hét to “Con làm gì thế, thôi ngay”. Trẻ sẽ không thể hiểu nổi vì sao phút trước mẹ còn rất nhẹ nhàng thoải mái, phút sau đã quát ầm ĩ.

Thay vào đó, mẹ nên nhẹ nhàng ra quy tắc với con ngay từ ban đầu “Nếu con chạy nhảy, quậy phá, mẹ sẽ bắt con đứng úp mặt góc tường từ 5 đến 15 phút”. Với cách làm này, trẻ sẽ có thời gian bình tĩnh lại, đồng thời cũng ý thức được là đang bị phạt nên sẽ không dám chạy nhảy nữa.

4. Khi con vẽ bậy lên tường, vứt đồ đạc lung tung

Có thể áp dụng khi bé mắc lỗi vẽ bậy lên tường, vứt đồ chơi, đồ đạc lung tung bằng cách vừa giúp rèn luyện trẻ khả năng làm việc nhà, đồng thời rèn luyện cho con ý thức trách nhiệm. Đó là, khi con bày bừa ra thì chính con phải là người dọn dẹp chúng chứ không phải người khác.

Phạt con làm việc nhà cũng là cách rèn luyện tinh thần trách nhiệm của con

5. Khi bé mắc lỗi thích dùng bạo lực, nói dối, lấy đồ của người khác

Khi trẻ mắc những lỗi này, nghĩa là con bạn đang rất gần với ranh giới của một đứa trẻ hư. Và việc đánh chửi con chỉ càng đẩy con bạn đến gần hơn ngưỡng hư hỏng mà thôi. Hãy yêu cầu con phải đọc hết một cuốn sách mà bạn chọn, thường là những cuốn sách mang tính chất giáo dục. Sau đó con phải chép phạt 1 câu hoặc 1 đoạn ý nghĩa nào đó trong cuốn sách. Theo các nhà tâm lý, việc đọc sách và chép phạt sẽ giúp điều chỉnh tâm lý và hành vi của trẻ rất tốt.

Bí quyết nuôi dạy con thành những đứa trẻ hạnh phúc nhất thế giới của người Hà Lan

Trong một báo cáo năm 2013 của UNICEF tuyên bố rằng trẻ em Hà Lan là những đứa trẻ hạnh phúc nhất trên thế giới. Theo...

Bấm xem >>