Gãy xương đòn có nên bó thuốc
|
Sau khi ngã xe máy, bà O. (52 tuổi) được đưa đến bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán gãy xương đòn vai, do tình trạng khá phức tạp nên bác sĩ chỉ định dùng đinh và nẹp. Tuy nhiên, gia đình không đồng ý mà đưa bà đến một ông lang khá có tiếng để đắp cao thuốc. Sau hơn một tháng dán cao, chỗ da ở vai bị ngứa rồi loét ra, nhưng trong xương vẫn rất đau, cánh tay không theo ý người bệnh. Lúc này, bà O. mới đến bệnh viện để kiểm tra. Kết quả chụp phim cho
thấy hai đầu xương gãy lệch hẳn nhau.
Không chỉ bà O., rất nhiều người khác khi bị gãy xương cũng từ chối điều trị Tây y, đến xin đắp lá, dán cao ở những thầy lang được mách bảo. Một số người lành bệnh, nhưng cũng không ít người bị tai biến. Đắp lá, dán cao có làm liền xương? Bác sĩ Trần Hữu Hiệp, Phó chủ nhiệm khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Y học cổ truyền Quân đội, cho biết việc điều trị gãy xương tuy là thế mạnh của Tây y, nhưng Đông y cũng đem lại hiệu quả trong lĩnh vực này. Việc đắp thuốc tại chỗ có tác dụng làm giảm phù nề, hết ứ đọng khí huyết, từ đó làm giảm đau. Sự lưu thông khí huyết được thuận lợi sẽ làm xương liền nhanh hơn. Tuy nhiên, để xương liền được không thể chỉ dựa vào thuốc đắp ngoài, mà điều quan trọng nhất là phần xương gãy phải được điều chỉnh về đúng vị trí và phải được cố định. TS Vũ Thị Thanh Thủy, Trưởng khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cũng khẳng định, thông thường khi bị gãy xương, nếu được kéo nắn đúng vị trí và cố định thật tốt thì sau 4 - 6 tuần, xương sẽ tự liền mà không cần can thiệp gì thêm. Trong khi đó, nhiều thầy lang hiện không có hoặc có rất ít kiến thức khoa học về giải phẫu cơ thể nên không thể đảm bảo là xương của người bệnh đã trở về đúng vị trí hay chưa. Họ chỉ sờ nắn bên ngoài rồi chẩn đoán theo cảm giác chủ quan để đắp thuốc, bó lá cho người bệnh. Theo bác sĩ Hiệp, với cách này, họ có thể thành công với những trường hợp gãy xương kín, không quá nghiêm trọng. Các loại lá mà họ dùng đắp cho bệnh nhân có tác dụng giảm sưng, đau nên người bệnh cảm thấy bớt khó chịu hơn là bó bột. Vì thế nhiều người nghĩ rằng đắp thuốc lá hiệu quả hơn phương pháp bó bột của Tây y. “Nhiều trường hợp do thầy lang chỉ sờ nắn, không nhìn rõ được tình trạng gãy bên trong xương, biện pháp nắn chỉnh không chính xác nên xương dù liền nhưng lại không theo đúng hình dáng ban đầu, dẫn đến lệch, cong, vẹo, ảnh hưởng đến chức năng, việc khắc phục sẽ càng khó khăn, phức tạp”, bác sĩ Hiệp nói. Nguy hiểm nhất là áp dụng đắp lá, bó thuốc với các ca gãy xương hở, có độ di lệch lớn, rách cơ, như trường hợp anh T. ở Hạ Hòa (Phú Thọ). Anh bị gãy xương đùi do chiếc xe công nông đâm phải. Gia đình đưa đến thầy lang trong vùng để lấy lá thuốc về bó. Mấy ngày đầu, bệnh nhân thấy khá ổn vì vết thương ngoài giảm sưng, còn bên trong xương cũng đỡ đau nhức. Nhưng một tuần sau, chỗ gãy bắt đầu sưng tấy trở lại và đau buốt. Gia đình đưa anh T. đến bệnh viện thì được biết, vết gãy xương bắt đầu có hiện tượng nhiễm trùng. Theo bác sĩ Thủy, giống như bệnh nhân này, rất nhiều người khác cũng phải đến bệnh viện cầu cứu do bị biến chứng nặng sau khi đắp lá. Với trường hợp anh T., việc điều trị lẽ ra đã dễ dàng hơn nhiều nếu sớm đến bệnh viện. Chữa bằng Đông y vẫn phải chụp phim Bác sĩ Trần Hữu Hiệp khẳng định, khi bị gãy xương, dù điều trị bằng Đông y, trước đó bệnh nhân ở Bệnh viện Y học cổ truyền quân đội vẫn được chỉ định chụp phim vết gãy để xác định tình trạng xương. Nếu là gãy kín, vững, ít di lệch thì mới điều trị bằng Đông y. Riêng các ca gãy xương hở, không vững, di lệch lớn, có rách rời cơ, tổn thương phần mềm bên ngoài thì bắt buộc phải điều trị bằng Tây y, vì bác sĩ cần phải mổ vết thương, một việc đòi hỏi đảm bảo vô trùng mà Đông y lại bị hạn chế về mặt này. Với những bệnh nhân có kèm bệnh về máu, bệnh tim, loãng xương... thì việc can thiệp bằng Tây y cũng sẽ đem lại hiệu quả tốt hơn. Vì gãy xương là một vấn đề ngoại khoa nên trước khi quyết định điều trị, bệnh nhân vẫn cần phải chụp X-quang. Bệnh nhân lựa chọn chữa bệnh bằng Đông y cần đến những cơ sở có giấy phép hành nghề, không nên chỉ “nghe đồn” mà đến các cơ sở “chui” kẻo tiền mất tật mang”. Với cách điều trị Tây y, theo tiến sĩ Vũ Thị Thanh Thủy, bệnh nhân sẽ được bó bột nếu gãy xương kín. Những bệnh nhân gãy xương hở, rách cơ, da ở phía ngoài, bác sĩ sẽ vệ sinh vùng bị thương, có thể sẽ mổ để sắp sếp lại xương rồi mới bó bột. Trường hợp gãy các xương lớn, ở vị trí nhiều búi cơ, có khả năng bị co kéo nhiều như đùi, cánh tay thì phải đóng đinh để cố định thêm bên trong, giúp giữ chắc vị trí xương. Hai bên quốc lộ 32, thuộc địa phận xã Cam Thượng (Ba Vì, Hà Tây) có rất nhiều tấm biển ghi: "Nắn, bó xương gãy bằng nam y cổ truyền". Việc gãy xương là rất trầm trọng, phải vào viện để chiếu chụp, rồi bác sĩ bó bột. Tuy nhiên, ở đây, có tới cả một thôn chuyên làm nghề bó xương gãy bằng... đắp lá!
Nếu đọc những tấm biển quảng cáo treo trước cổng và hỏi chủ nhân thì tất cả các ông lang ở làng Nam An đều là truyền nhân của bài thuốc nam bó xương gãy cả. Tuy nhiên, hỏi những người dân ở quanh đây thì ai cũng khẳng định ông lang Liên và lang Thanh mới là truyền nhân đích thực của bài thuốc này và cũng là những người chữa gãy xương có uy tín nhất từ trước đến nay. 3 ngôi nhà nằm cạnh nhau, ngay bên quốc lộ 32, đặt 3 tấm biển ghi rõ: “Chuyên nắn bó chân tay gãy”, là của ông lang Thanh, ông lang Hậu và ông lang Khoa. Ông lang Thanh dáng người nhỏ thó, dáng dấp như một nghệ sĩ với mái tóc trắng như cước, dài chấm vai. Khi nói muốn giới thiệu bài thuốc của ông cho nhân dân cả nước biết, ông rất vui vẻ, mang 2 cuốn sổ đã ố vàng, cùng một đống phim chụp xương gãy cho tôi xem. Trong hai cuốn sổ đó ghi chi chít tên tuổi, quê quán của bệnh nhân. Ông Thanh lần mở sổ ghi chép kể cho nghe một trường hợp, đó là người đàn ông tên Lân, ở phường Lê Lợi, thị xã Sơn Tây. Anh Lân là lái xe, bị tai nạn giao thông gãy 6 xương sườn, 1 xương đòn, 1 xương quai xanh. Anh phải nhập viện, chiếu chụp, mổ xẻ để xếp lại xương, sau đó mới bó bột. Theo các bác sĩ thì anh Lân phải nằm bất động ít nhất 3 tháng xương cốt mới tạm ổn. Theo lời khuyên của ông Thanh, gia đình đã xin cho anh Lân xuất viện ngay sau khi mổ. Đích thân ông lang Thanh đã xuống tận nhà để phá bột, đắp lá thuốc và sau một tuần thì xương cốt anh Lân lành lặn hẳn. Anh đã có thể phóng xe máy vù vù mà không đau đớn, hề hấn gì. Theo ông lang Thanh thì bài thuốc bó xương gãy gia truyền này hiệu nghiệm đến nỗi, xương đòn, xương quai xanh chỉ bó 5 ngày là lành hẳn, xương sườn, xương sống lâu hơn một chút, song cũng chỉ từ 7 đến 10 ngày là liền lại như cũ. Ông cũng phân tích rằng, những người bị gãy xương nặng, phải phẫu thuật, nằm viện 4-5 tháng, tốn kém vài chục triệu, nếu đến chỗ ông thì chỉ cần 10 ngày là khỏi và chỉ tốn 1 đến 2 triệu là cùng. Ông Thanh cho biết bài thuốc chữa gãy xương gồm 10 loại lá cây mọc ở trong rừng. Những lá cây này được băm nhỏ, giã nát trộn với rượu rồi đắp vào những chỗ xương gãy. Mỗi ngày phải đắp một lần thì mới hiệu nghiệm. Những chỗ xương gãy được đắp thuốc sẽ sản sinh canxi rất nhanh và gắn kết vết gãy đó lại. Tất nhiên, bài thuốc đó cụ thể gồm những vị gì, thì không chỉ ông lang Thanh mà tất cả những người trong làng chẳng ai tiết lộ. Họ coi bài thuốc là miếng cơm, manh áo của mình. Ông lang Thanh còn cho biết, gia đình ông mới là truyền nhân đích thực của bài thuốc này. Bài thuốc nam bó xương gãy xuất xứ từ ông lang Lễ. Ông lang Lễ truyền lại cho hai người con là ông Liên và ông. Ông Thanh lại truyền tiếp cho các con đẻ gồm anh Hậu, anh Khoa, rồi các con rể như anh Chính, anh Kiểu và cả các cháu như anh Lộc, anh Phúc... Đại gia đình nhà ông có tới chục người chuyên bó xương gãy bằng thuốc nam gia truyền. Tất nhiên, ông lang Liên cũng đã truyền lại cho con cháu và đại gia đình nhà hai ông đều giàu có nhờ bài thuốc này. Rời nhà ông Thanh, tới ngôi nhà hai tầng khang trang của ông lang Diễn nằm ngay mặt đường, đặt biển to tướng có nội dung: “Ông lang Diễn, bó xương gãy, thuốc nam gia truyền, uy tín, nhanh khỏi”. Ông lang Diễn khẳng định, ông là truyền nhân đích thực của bài thuốc này và do ông tổ Nguyễn Văn Beng truyền lại cho. Ông lôi cho xem cuốn sổ ghi chi chít những bệnh nhân gãy xương đã được ông chữa khỏi. Cụ thể, anh Hà Khoát, ở xã Phú Sơn (Ba Vì), là thợ xây, bị ngã từ tầng 4 xuống đất, gãy lìa ống chân, được ông đắp thuốc nên chỉ 10 ngày sau đã đi xây ngon lành. Rồi anh Đào Văn Tiến, ở xã Cộng Hòa (Ba Vì), bị gãy lìa cánh tay, xương chẻ 5cm, nằm viện 15 ngày không tiến triển nên đã về đây phá bột đắp thuốc, và cũng chỉ hơn một tuần là khỏi. Rồi anh Thư, ở xã Cẩm Lĩnh (Ba Vì), bị vỡ nát mắt cá chân, chữa tới 4 tháng ở bệnh viện, tốn kém mấy chục triệu mà không ăn thua, song gặp ông lang Diễn là xong liền. Ông lang Diễn cho biết bài thuốc này có tới 15 vị khác nhau, ông phải thuê người Dao ở trong rừng Ba Vì và Tam Đảo (Vĩnh Phúc) đi lấy. Ngoài ra, có một vị nữa được chế từ con bìm bịp. Ông còn tuyên bố, những trường hợp gãy xương mà bệnh viện không chữa được, hoặc chữa không hiệu quả, ông đều chữa khỏi. Thậm chí, người bị gãy xương được bệnh viện mổ xẻ, bó bột rồi, song vẫn bị rò xương, bó bằng thuốc lá của ông, chưa đầy một tuần sẽ lành lặn. Với ông lang Diễn, chỉ cần người bị gãy xương có phim chụp của bệnh viện là ông sẽ tiến hành nắn bóp, nẹp xương và đắp thuốc. Theo lời ông thì thuốc đắp của ông hiệu nghiệm đến nỗi, đắp hôm trước, hôm sau canxi đã chảy ra lấp kín chỗ gãy! Ông còn khoe rằng, do có tài như vậy nên lãnh đạo Bệnh viện Ba Vì và nhiều bệnh viện ở Trung ương đến tận nhà mời ông đi làm hợp đồng, nhưng ông nhất quyết không làm, bởi vì ông sợ lộ bí mật bài thuốc, có tội với tổ tiên! Theo chị Nguyễn Thu Hương, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Cam Thượng thì tất cả những ông lang ở làng Nam An đều không có giấy phép hành nghề. Bài thuốc chữa gãy xương là do đời trước truyền lại, song họ dùng những vị thuốc gì thì bản thân chị cũng không biết. Tuy nhiên, là người sống ở xã Cam Thượng nên chị nghe người dân ca ngợi bài thuốc của ông Liên nhiều nhất và ông Liên cũng là người chữa gãy xương giỏi nhất làng. Do có uy tín nên rất nhiều người đến nhà ông bó xương gãy, vì vậy con cái, cháu chắt nhà ông đều rất giàu có. Ông Liên đã già nên truyền bài thuốc này cho tất cả con cháu, dâu, rể, thế rồi người nọ truyền cho người kia, thành ra cả làng Nam An biết bài thuốc bó xương gãy bằng thuốc nam. Hiện tại, đàn ông, thanh niên ở làng rất ít vì họ đi chữa gãy xương ở khắp nơi. Việc bó thuốc của họ cũng có hiệu nghiệm, song không phải trường hợp nào cũng có thể làm được như lời họ quảng cáo. Phó giám đốc Trung tâm Y tế huyện Ba Vì, bác sĩ Nguyễn Quốc Hùng cho biết: “Chức năng của trung tâm trong việc xử lý những cá nhân, tập thể hành nghề y dược trái phép chưa rõ ràng, do vậy, chỉ khi nào có vấn đề nghiêm trọng xảy ra và có kiện cáo thì trung tâm huyện mới vào cuộc, báo cáo UBND huyện tìm biện pháp xử lý”. Tuy nhiên, bác sĩ Hùng cũng cho biết, xương gãy sẽ tự liền được, do vậy, một người không biết gì về y học, cứ bó xương gãy tương đối đúng cách cũng khỏi, vấn đề là xương có liền được như cũ hay không mà thôi. Nếu như chỗ gãy chỉ phục hồi được khoảng 30-40% thì sẽ phải mổ xẻ, đập xương ra làm lại. Cũng theo ông Hùng, việc xuất hiện hàng loạt ông lang bó xương gãy bằng thuốc nam đã gây không ít khó khăn cho bệnh viện, bởi vì có rất nhiều trường hợp bệnh nhân đến bệnh viện chiếu chụp, rồi nằng nặc đòi về đắp thuốc nam. Bệnh viện đã giải thích mọi nhẽ cho người bệnh, song do đa phần là bà con nông dân nhận thức thấp nên bỏ ngoài tai những lời khuyến cáo của bác sĩ. Và cũng từ khi “mọc” ra cái làng bó xương gãy bằng thuốc nam ở xã Cam Thượng mà Trung tâm y tế huyện Ba Vì thường xuyên phải thực hiện những ca mổ xẻ, đập xương để bó lại do biến chứng. Tuy nhiên, Bệnh viện Ba Vì chỉ dám nhận những ca nhẹ, một số vụ biến chứng nặng do bó bằng thuốc nam phải chuyển lên các khoa xương ở các bệnh viện Trung ương mới làm được. Việc bài thuốc nam bó xương gãy của mấy ông lang làng Nam An có tác dụng hơn bó bột ở bệnh viện như lời quảng cáo của các ông lang hay không còn phải cần đến sự kiểm chứng của các nhà khoa học. Các bác sĩ ở Trung tâm y tế Ba Vì cũng khuyến cáo người bị gãy xương trên khắp cả nước cần cảnh giác với những lời lẽ quảng cáo phóng đại của các ông thầy lang chuyên đi bó xương gãy. (Theo Công An Nhân Dân) |
