Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc là hoa gì

Nụ tầm xuân là một loại hoa tươi dùng để trang trí thường được thấy trong nhiều gia đình vào các dịp lễ Tết. Với màu sắc đa dạng và phong phú, chúng giúp không gian sống trở nên đẹp và quyến rũ hơn. Bài viết này sẽ cùng bạn tìm hiểu về ý nghĩa của nụ tầm xuân và những bí mật còn ít người biết đến của loài thực vật này.

Hoa tầm xuân có phải là nụ tầm xuân không?

Có lẽ hiện nay không ai có thể trả lời chính xác nụ tầm xuân có mặt ở nước ta từ khoảng thời gian nào, chỉ biết từ rất lâu trở về trước, nó đã được đi vào ca dao tục ngữ của Việt Nam: “ Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc/ Em lấy chồng anh tiếc lắm thay… “.

Và hiện nay, có một loại hoa tươi cũng được khá nhiều người biết đến là hoa tầm xuân. Vậy nụ tầm xuân và hoa tầm xuân có phải là một không? Khá nhiều người cảm thấy khá bối rối và không biết đáp án chính xác của câu hỏi này.

Thật ra nụ tầm xuân còn có tên gọi khác là Liễu Tơ ( Pussy Willow ), là một giống cây thuộc họ Liễu. Với đặc điểm ra những nụ mềm mịn như nhung ở nách lá, rất nhiều người cảm thấy hoài nghi không biết nụ tầm xuân là thật hay được chế tác một cách thủ công. Còn hoa tầm xuân là một giống hoa thuộc họ Hồng leo với thân có nhiều gai nhọn và hoa mọc ở đầu cành.

Một đặc điểm phân biệt tiếp theo đó là: Nụ tầm xuân khi vừa nhú sẽ có màu xanh nõn và dần dần chuyển sang màu trắng. Trong khi đó, hoa tầm xuân lúc mới nhú sẽ có màu tím hoặc màu hồng nhạt và dần dần chuyển trắng trước khi tàn.

Quan trọng nhất, nếu nụ tầm xuân chỉ có công dụng chủ yếu dùng để trang trí thì hoa tầm xuân lại có khá nhiều ứng dụng trong thực tiễn, đặc biệt có thể được sử dụng dùng làm những vị thuốc chống lão hóa và suy nhược hệ thần kinh.

Ý nghĩa và bí mật không phải ai cũng biết của nụ tầm xuân

Là một giống cây khá độc đáo, nụ tầm xuân không mang trên mình những bông hoa rực rỡ khoe sắc mà chỉ là những chiếc nụ bé bé xinh xinh với lớp lông mềm mượt bao bọc xung quanh. Nụ tầm xuân thường nở rộ vào giêng hai, chính vì vậy đây là một trong những loài thực vật có ý nghĩa báo hiệu mùa xuân về.

Tại Trung Quốc và Việt Nam, loài cây này còn có ý nghĩa tượng trưng cho sự may mắn và phát tài phát lộc, chính vì vậy thường được lựa chọn để trang trí trong nhà vào mỗi dịp Tết đến xuân về. Bên cạnh đó, chúng ta thường bắt gặp nụ tầm xuân được bày bán với rất nhiều màu sắc đa dạng và phong phú, với ý nghĩa riêng biệt dành cho từng màu như sau:

Nụ tầm xuân màu đỏ

Đây là màu sắc thường gặp nhất và được bày bán rất nhiều tại các cửa hàng hoa tươi vào những dịp gần Tết. Màu đỏ là màu có ý nghĩa tượng trưng cho mọi sự may mắn, thuận lợi và hanh thông. Chính vì vậy, nụ tầm xuân màu đỏ thường được nhiều người lựa chọn để trang trí trong nhà với mong muốn đem đến nhiều may mắn và thuận buồm xuôi gió dành cho mọi thành viên trong gia đình.

Nụ tầm xuân màu vàng

Trong quan niệm của người phương Đông, màu vàng tượng trưng cho thịnh vượng và tài lộc. Vào những dịp quan trọng như đón Tết, khai trương, động thổ,… những bó hoa tươi màu vàng rất được ưa chuộng để thay cho lời chúc công thành danh toại. Nụ tầm xuân màu vàng cũng có ý nghĩa như vậy, nên chúng thường được sử dụng để trang trí gia đình vào những ngày Tết hoặc dành tặng những người thân yêu với ý nghĩa chúc tấn tài tấn lộc và thành công hơn trong cuộc sống.

Nụ tầm xuân màu xanh

Màu xanh là màu của hy vọng và thường được gắn liền với tuổi trẻ, lứa tuổi luôn tràn đầy những ước mơ và hoài bão. Tuổi trẻ là độ tuổi sung sức nhất, có cả sức khỏe và trí tuệ lẫn khát khao cống hiến, không chùn bước trước những khó khăn. Cũng chính vì thế, nụ tầm xuân màu xanh có ý nghĩa như một lời động viên dành cho các bạn trẻ đang đứng trước những ngã rẽ của cuộc đời.

Và có một bí mật không phải ai cũng biết về nụ tầm xuân, đó là trong tự nhiên chúng không hề có nhiều màu sắc như vậy, mà chỉ có mỗi màu trắng. Tất cả các màu sắc hiện có của nụ tầm xuân ở trên thị trường đều có được nhờ áp dụng những công nghệ hấp nhuộm hiện đại. Điều này giúp bạn dễ dàng lựa chọn được màu sắc phù hợp cho từng mục đích cụ thể dựa vào ý nghĩa mà chúng tôi vừa chia sẻ ở trên.

Cũng chính vì lý do này, khi cắm vào lọ hoa để trang trí, các bạn nên hạn chế tối đa việc đụng vào nụ tầm xuân để chúng có thể giữ được độ bền màu lâu nhất nhé. Trong quá trình tìm kiếm và mua sắm các loại hoa tươi để trang trí cho ngôi nhà của mình, nếu gặp bất cứ khó khăn nào, các bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua hotline 090 101 8686 để được hỗ trợ hiệu quả nhất mọi lúc mọi nơi.

Lời thơ nói đến chuyện tình nghĩa, trong đó anh ám chỉ chúa Trịnh và em chỉ Đào Duy Từ, nhắc ông rằng tổ tiên, quê quán vốn ở Đàng Ngoài, nếu trở về sẽ được triều đình trọng dụng còn nếu không thì ngầm ý đe doạ. Người ta đồn rằng Đào Duy Từ đã xây mộ cho cha mẹ tại Bình Định để tránh bị Đàng Ngoài khống chế. Vì thế Đào Duy Từ không sợ hãi chúa Trịnh trả thù và ông đã trả lại quà tặng và viết tiếp bài thơ để phúc đáp chúa Trịnh: “Ba đồng một mớ ... biết thuở nào ra?”

Chúa Trịnh đọc thơ biết khó lòng lôi kéo được, nhưng thấy bài thơ chưa có câu kết, ý còn bỏ ngỏ, nên vẫn nuôi hy vọng, bèn cho người đem lễ vật nhiều hơn, và mang theo lá thư của chúa Trịnh vào gặp Đào Duy Từ lần nữa. Lần này, ông mới viết nốt hai câu kết gửi ra, để trả lời dứt khoát việc mời mọc của chúa Trịnh:

Có lòng xin tạ ơn lòng, Đừng đi lại nữa mà chồng em ghen!

Nguồn: 1. Dương Quảng Hàm, Việt Nam thi văn hợp tuyển, Bộ Quốc gia Giáo dục xuất bản, 1951 2. Vũ Ngọc Phan, Tục ngữ ca dao dân ca Việt Nam, NXB Khoa học Xã hội, 1971 3. Hoàng Ngọc Phách, Kiều Thu Hoạch, Giai thoại văn học Việt Nam, NXB Văn học, 2001

Xếp theo:

Trang trong tổng số 1 trang (2 bài trả lời) [1]

Kho tàng ca dao tục ngữ rất phong phú và đa dạng. Một trong những bài ca dao hay viết về tình yêu đôi lứa đó là bài:

Trèo lên cây bưởi hái hoa, Bước xuống vườn cà, hái nụ tầm xuân. Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc… Em có chồng anh tiếc lắm thay

Mở đầu bài ca dao, ta như thấy hiển hiện trước mắt một khu vườn mùa xuân đầy hoa:

Trèo lên cây bưởi hái hoa, Bước xuống vườn cà, hái nụ tầm xuân. Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc…

Trong khu vườn ấy có sự hài hoà tuyệt đẹp giữa màu trắng của hoa bưởi, màu tím của hoa cà, màu xanh biếc của nụ tầm xuân… Quả là một khung cảnh nên thơ, rất hợp với tình yêu đôi lứa.

Hình ảnh nụ tầm xuân được nhắc lại hai lần liền nhau ở cuối câu 1 và đầu câu 2 như khơi gợi và làm sống dậy trong kí ức chàng trai những kỉ niệm khó quên của buổi ban đầu gặp gỡ giữa mình và cô gái. Tầm xuân không phải chỉ là tên một loài hoa (thuộc họ hoa hồng) mà nó còn là một tín hiệu báo mùa xuân tới tín hiệu của cái đẹp, cái tốt, của hi vọng tràn đầy.

Hồi ức của chàng trai tái hiện những điều thật giản dị cụ thể nhưng cũng hết sức sống động và gợi cảm. Chàng trai không chỉ nhắc đến hoa bưởi, nụ tầm xuân, vườn cà mà còn nhớ như in cả những động tác trèo lên, bước xuống nhí nhảnh, hồn nhiên. Chắc hẳn những cái đó đã gắn chặt với thời niên thiếu và tình yêu của hai người.

Chỉ hai câu ca dao mộc mạc mà gợi lên cả một trời thương nhớ, sắc trắng tinh khôi, hương thơm ngan ngát của hoa bưởi ướp trong làn tóc. Nụ tầm xuân bé nhỏ, xinh tươi hé nở như nụ cười tình tứ của em trao cho anh. Nhưng những hình ảnh ấy đều chỉ là ẩn dụ tượng trưng cho những kỉ niệm đẹp đã qua. Chàng trai thất tình hồi tưởng lại cảnh cũ người xưa, để rồi chỉ biết thốt lên một câu nghẹn ngào chua xót: Em có chồng rồi, anh tiếc lắm thay!

Sau đó là một khoảng lặng, đủ thời gian cho vị chua xót, tiếc nuối thấm vào tim. Cô gái có dịp bày tỏ lòng mình:

Ba đồng một mớ trầu cay, Sao anh chẳng hỏi những ngày còn không?

Cô gái nhẹ nhàng trách chàng trai vì do dự mà làm lỡ chuyện tình duyên, đồng thời thể hiện nỗi buồn cho cảnh ngộ của mình. Lời trách móc thật dịu dàng và âu yếm: “Sao anh chẳng hỏi những ngày còn không?” (Còn không nghĩa là em còn ở với mẹ cha, chưa đi lấy chồng). Nếu không thật lòng yêu thì cô gái không thể có những lời chân thành như vậy. Đó cũng là điều an ủi duy nhất đối với chàng trai lúc này.

Chuyện đời vốn đã phức tạp nhưng chuyện tình lại càng phức tạp hơn. Nguyên nhân chàng trai không dám hoặc không thể dạm hỏi cô gái làm vợ đâu chỉ đơn thuần là chuyện đắt rẻ của trầu cau mà có thể do những nguyên nhân khác như: cha mẹ hai bên không ưng thuận hoặc gia cảnh chàng trai quá nghèo chẳng hạn.

Câu “Ba đồng một mớ trầu cay” giản dị, tự nhiên nhưng bao hàm nhiều ý nghĩa. Ba đồng (số ít) đối lập với một mớ (số nhiều). Trầu càng rẻ thì cái giá phải trả cho tình duyên đã lỡ làng càng đắt, sự tiếc nuối càng tăng. Do vậy mà chàng trai lại càng xót xa, ân hận! Cô gái trách chàng trai vì sao anh không hỏi cô làm vợ đúng lúc, để đến nỗi giờ đây cả hai phải lâm vào cảnh day dứt, khổ tâm?!

Duyên tình chúng mình dang dở, lỗi ấy tại ai? Tại ai đi nữa thì bây giờ cũng đã muộn màng: “Bây giờ em đã có chồng, Như chim vào lổng như cá cắn câu”. Chim vào lồng, cá cắn câu là những thành ngữ quen thuộc hỏi về hoàn cảnh bị ràng buộc, mất tự do của người con gái đã có chồng. Dù muốn hay không thì cũng đành lòng vậy, cầm lòng vậy! Câu ca dao có âm điệu trầm buồn, thổn thức, giống như tiếng thở dài chua xót cho duyên phận lỡ làng. Người con gái có chồng mà thở than như thế thì rõ ràng là không được sống trong tình yêu và hạnh phúc, muốn thoát ra khỏi cuộc hôn nhân bất như ý ấy nhưng vô vọng.

Cô gái giãi bày với bạn tình năm xưa về cảnh ván đã đóng thuyền của mình và cũng hé lộ ra cái ý: “Tiếc thay chút nghĩa cũ càng, Dẫu lìa ngỏ ý còn vương tơ lòng” (Truyện Kiều). Chỉ cần bấy nhiêu thôi cũng đủ vợi bớt nỗi đau đang chất chứa trong cõi lòng tan nát của chàng trai.

tửu tận tình do tại

Bài ca dao “Trèo lên cây bưởi hái hoa” được coi là lời đối đáp tỏ tình của đôi trai gái gặp nhau, biết nhau và cảm nhau muộn màng – vì cô gái đã có chồng. Chàng trai dẫu biết rằng cô gái đã có chồng và không thể tính chuyện trăm năm được nữa nhưng không nén nổi tình cảm của mình, vẫn thốt lên những lời than thở bộc lộ sự nuối tiếc chân thành. Nếu hiểu như vậy, ta sẽ thấy cách tỏ tình của chàng trai hết sức độc đáo và tinh tế. Cô gái đã có chống khiến cho chàng trai rơi vào tình trạng chới với thất vọng ngay khi tình yêu vừa chớm nở.

Chàng trai dùng lối nói bóng gió xa xôi, thậm chí loanh quanh khó hiểu: “Trèo lên cây bưởi hái hoa, Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân, Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc...” rồi lại nói thẳng đến mức không thể nào giản dị, tự nhiên hơn: “Em có chồng rồi, anh tiếc lắm thay”.

Ba câu đầu kể về chuyện hái hoa trong vườn. Từ cách kể đến nội dung được tường thuật, miêu tả đều toát lên một điều gì đó không bình thường trong tâm trạng của người kể chuyện. Căn cứ theo đó thì cái nổi lên từng câu chuyện không phải là hoa bưởi hay nụ tầm xuân mà chủ yếu là những động tác trèo lên, bước xuống. Cho nên dù chuyện hái hoa là thực hay hư thì nó cũng phản ánh rất rõ cái trạng thái bối rối, đứng ngồi không yên của chàng trai đang muốn bày tỏ tình yêu tha thiết và nỗi tiếc nuối khôn nguôi của mình trước người con gái anh yêu.

Câu đầu nói đến hoa, câu sau nói đến nụ, vừa tạo sự không trùng lặp, vừa phù hợp với vần điệu của câu thơ, đồng thời lại tạo được một ý thơ, làm điểm tựa tuyệt vời để chuyển sang câu 3 một cách tự nhiên, hợp lí.

Có thể coi câu “Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc” là nhịp cầu và bước chuyển tiếp tài tình không thể thiếu giữa hai cách nói, hai hình thức thể hiện tự sự và trữ tình, hư và thực, xa và gần. Tính từ xanh biếc rất phù hợp với ý thơ và vần thơ. Còn màu xanh biếc có đúng với màu hoa tầm xuân trong thực tế hay không thì có lẽ không cần bình luận. Bởi vì trong ca dao có nhiều câu nói đến những mùi vị, màu sắc và những điều không bao giờ có trong thực tế mà chỉ có trong trí tưởng tượng mà thôi. Ví dụ:

Hoa cúc vàng nở ra hoa cúc tím, Em đã có chồng, trả yếm cho anh.

Trở lại với bài ca dao trên, trong khi chàng trai thất tình não nuột thốt lên lời than thở “Em có chồng rồi, anh tiếc lắm thay” thì cô gái lại tỏ ra bình tĩnh và chủ động hơn. Cô nhẹ nhàng hờn trách sự chậm trễ và thiếu chủ động của chàng trai:

Ba đồng một mớ trầu cay, Sao anh chẳng hỏi những ngày còn không?

Cách trả lời thật khôn khéo, vừa có tình vừa có lí, vừa khiêm nhường vừa tự trọng, không thể bắt bẻ vào đâu được. Lời đáp của cô gái quá ngắn gọn, đủ ý nhưng chưa đủ tình, cho nên chưa thể làm nguôi ngoai sự tiếc nuối trong lòng chàng trai. Đó cũng là lí do khiến cô gái phải tiếp tục phân trần, than thở để an ủi chàng trai, đồng thời khẳng định một lần nữa hoàn cảnh ván đã đóng thuyền không thể thay đổi được của mình:

Bây giờ em đã có chồng, Như chim vào lồng, như cá cắn câu. Cá cắn câu biết đâu mà gỡ, Chim vào lồng biết thuở nào ra?

Hình ảnh chim vào lồng, cá cắn câu ngoài ý nghĩa cho sự tù túng, bế tắc còn có ý nghĩa về một sự việc nào đó đã ổn định như phận gái đã có chồng. Cô gái từ chối lời tỏ tình của chặng trai bằng lời lẽ mềm mỏng, khiêm nhường, có lí có tình, khiến cho chàng trai dẫu có buồn, có tiếc thì cũng phải đành lòng chấp nhận.

Bài ca dao là tâm sự của đôi trai gái yêu nhau nhưng không còn cơ hội đến với nhau. Cho nên nó tả nỗi buồn muôn thuở của những mối tình lỡ hẹn trong cuộc đời. Chuyện tình ngang trái của đôi trai gái dường như đã kết thúc song vẫn còn mãi từ bài ca không chỉ là sự tiếc nuối, mà còn là cả một tấm lòng cảm thông lành mạnh, độ lượng, tôn trọng lẫn nhau trong tình yêu của người xưa.