Sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ trong việc kiểm soát lạm phát ở Việt Nam
(TBTCVN) - Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp thực hiện nhiệm vụ quản lý, điều hành các chính sách kinh tế vĩ mô, ứng phó kịp thời với diễn biến bất lợi và các cú sốc thị trường, nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và đảm bảo mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Năm 2021, Chính phủ Việt Nam tiếp tục việc thực hiện “mục tiêu kép” vừa chống dịch, vừa đảm bảo phát triển kinh tế. Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, để đảm bảo giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp thực hiện nhiệm vụ quản lý, điều hành các chính sách kinh tế vĩ mô, ứng phó kịp thời với diễn biến bất lợi và các cú sốc thị trường, nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và đảm bảo mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Phối hợp chủ động, chặt chẽ Trong vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã thực hiện nhiều biện pháp điều hành giá, đảm bảo ổn định chi phí sản xuất, kinh doanh cũng như ổn định tâm lý người tiêu dùng. Một số biện pháp quản lý, điều hành giá đã được triển khai quyết liệt, phối hợp linh hoạt với các chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ đã giúp cho cung cầu nói chung cơ bản ổn định, ít xảy ra tình trạng khan hiếm và tạo sự ổn định cho nền tảng kinh tế vĩ mô của Việt Nam, qua đó thực hiện các biện pháp nhằm thúc đẩy hồi phục tăng trưởng. Tích cực trao đổi thông tin dự báo các biến động của thị trường Sự phối hợp giữa Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước được triển khai chặt chẽ nhằm thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, nghị định của Chính phủ trong thực hiện mục tiêu kép vừa bảo đảm tăng trưởng kinh tế vừa phòng chống dịch Covid-19. Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước có cơ chế trao đổi thông tin nhằm dự báo các biến động của thị trường chứng khoán, tiền tệ, ngoại hối để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác điều hành, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, duy trì ổn định thị trường. Nhờ vào việc ổn định giá nhiều loại thực phẩm, rau xanh; tác động từ chính sách hỗ trợ người dân; việc giữ ổn định giá nhiều mặt hàng trong diện nhà nước quản lý giá; các chính sách tiền tệ, tín dụng được triển khai linh hoạt giúp lạm phát cơ bản trong tầm kiểm soát. Theo thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 6 tháng đầu năm 2021 ghi nhận ở mức 1,47%, đây là mức tăng thấp nhất được ghi nhận kể từ năm 2016. Bên cạnh đó, chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ đã phối hợp chặt chẽ trong quản lý ngân quỹ nhà nước. Hoạt động điều chuyển tiền gửi của Kho bạc Nhà nước, trực thuộc Bộ Tài chính, tại các tổ chức tín dụng về Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giúp hỗ trợ Kho bạc Nhà nước nâng cao hiệu quả quản lý ngân quỹ, đồng thời nâng cao năng lực quản trị dòng tiền. Căn cứ vào đây, NHNN dự báo tốt hơn tình trạng thanh khoản của hệ thống tổ chức tín dụng để có cơ sở điều tiết tiền tệ chủ động thông qua điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở, từ đó góp phần ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối, kiểm soát lạm phát. Trong tập trung nguồn lực cho ngân sách nhà nước, NHNN thực hiện đồng thời nhiều biện pháp nhằm giảm lãi suất thị trường. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho hệ thống tổ chức tín dụng tiếp tục mua trái phiếu chính phủ; hỗ trợ giảm lãi suất cho các đợt phát hành trái phiếu chính phủ, đảm bảo khối lượng huy động vốn, tập trung nguồn lực cho ngân sách nhà nước nhằm thực hiện các nhiệm vụ trọng yếu. Bình ổn lãi suất, kiểm soát lạm phát sẽ kích thích phục hồi kinh tế Kết quả kiểm soát đợt dịch Covid-19 bùng phát lần thứ 4 tại Việt Nam, hiệu quả triển khai vắc-xin và hiệu quả chính sách tài khóa nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, hộ gia đình bị ảnh hưởng, chính sách tiền tệ giúp bình ổn lãi suất, kiểm soát lạm phát sẽ là những điều kiện tiên quyết để kích thích phục hồi kinh tế. Theo đó, từ nay đến cuối năm, NHNN cần chú trọng kiểm soát các rủi ro gia tăng đối với hệ thống tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại, đặc biệt là rủi ro nợ xấu. Tính đến 30/6/2021, nợ xấu nhóm 4, 5 của một vài đơn vị tăng mạnh so với cuối năm 2020. Một số ngân hàng thương mại dù đạt mức tăng trưởng tín dụng khá cao như Bản Việt 11,6%, VPBank 6,8%, ABBank 5,6%, PGBank 2,4%, nhưng mặt khác, cũng lại thuộc nhón có tỷ lệ nợ xấu cao nửa đầu năm 2021 là ABBank (2,3%), PGBank (2,7%), Bản Việt (2,8%) hay VPBank (3,4%). NHNN phải tính toán khó khăn khi khoảng chênh lệch giữa lãi suất và tỷ lệ lạm phát không còn nhiều. Bởi vì, lạm phát theo quy luật sẽ thấp hơn lãi suất tiền gửi, lãi suất tiền gửi phải thấp hơn lãi suất cho vay. Nếu tỷ lệ lạm phát cao hơn so với mức lãi suất tiền gửi thì việc gửi tiền vào các ngân hàng sẽ vô ích khi đồng tiền mất giá nhanh hơn lãi suất được hưởng. Người dân dùng tiền để chi tiêu cho hàng hóa dịch vụ, cất trữ vàng hoặc đầu cơ bất động sản để đảm bảo sức mua của đồng tiền. Điều này càng làm tăng lượng tiền trong lưu thông, dẫn đến gia tăng lạm phát và tác động xấu tới nền kinh tế. Nếu mức lãi suất và tỷ lệ lạm phát tương đương nhau, tình hình cũng sẽ có diễn biến tương tự nhưng ở tốc độ chậm hơn.Chính sách tài khóa cũng cần được quan tâm hơn nữa vì các nhà hoạch định chính sách cần tìm cách cân đối cho phù hợp giữa nhu cầu hỗ trợ phục hồi kinh tế và nhu cầu duy trì nợ công ở mức bền vững. Tại các nước Đông Nam Á, quy mô gói hỗ trợ tài khóa tương đương khoảng 2-7% GDP khi đại dịch tái bùng phát. Tỷ lệ này ở Việt Nam năm 2020 là 3% GDP, nhưng với quy mô nợ gia tăng và tình hình thâm hụt ngân sách hiện nay, Việt Nam có ít dư địa tài khóa hơn so với các nước trong khu vực. Điều này khiến việc thiết kế chính sách hỗ trợ kế tiếp trở nên khó khăn.
PGS.TS Phạm Ngọc Dũng -TS. Bùi Thị Mến PGS.TS Phạm Ngọc Dũng -TS. Bùi Thị Mến
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng báo cáo trước Quốc hội 2 vấn đề liên quan đến chính sách tiền tệ trong phiên chất vấn tại hội trường, ngày 8/6 - Ảnh: quochoi.vn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nhấn mạnh, lạm phát là vấn đề của toàn cầu hiện nay. Chính phủ và ngân hàng trung ương các nước trên thế giới đang thực hiện các giải pháp để kiểm soát lạm phát. Đối với Việt Nam, nền kinh tế có độ mở cửa rất lớn, sản xuất trong nước phụ thuộc nhiều vào việc nhập khẩu các nguyên, nhiên vật liệu từ thế giới, cho nên cũng chịu áp lực của lạm phát. Hiện nay, Chính phủ đang chỉ đạo rất quyết liệt các bộ, ngành, trong đó chính sách tiền tệ, tài khóa cần phải phối kết hợp chặt chẽ với nhau. Trong những tháng đầu năm, lạm phát của chúng ta đang ở mức kiểm soát được, tức là tăng 2,25%. Nhưng qua phân tích, đánh giá, "chúng tôi thấy rằng chủ yếu mức tăng giá này liên quan đến giá hàng hóa thế giới. Các gói trong chương trình phục hồi kinh tế chưa giải ngân, cho nên trong thời gian tới, khi những gói giải pháp này đưa ra cũng sẽ tác động đến lạm phát", Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết. Bởi vậy, từ nay đến cuối năm, chính sách tiền tệ sẽ phải thực hiện theo sát diễn biến kinh tế vĩ mô, cũng như tiến độ giải ngân của các gói trong chương trình phục hồi kinh tế, để đưa ra những biện pháp điều hành phù hợp. Về bản chất, chính sách tiền tệ là chính sách ngắn hạn, vì vậy, trong điều hành kiểm soát lạm phát phải phối kết hợp giữa chính sách tiền tệ, tài khóa và chính sách kiểm soát giá. Hiện nay chúng ta có Ban Chỉ đạo điều hành giá. Thông qua Ban Chỉ đạo điều hành giá, Chính phủ đang chỉ đạo các bộ, ngành phải phân tích rất sát những diễn biến, nguyên nhân của lạm phát để đưa ra sự kết hợp cho phù hợp. Thủ tướng Chính phủ liên tục yêu cầu rà soát thị trường tiền tệLiên quan đến điều hành thị trường tiền tệ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nhấn mạnh, thị trường tiền tệ là một trong những phân khúc của thị trường tài chính, chủ yếu là thị trường ngắn hạn và do sự điều hành, tổ chức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước theo dõi rất sát diễn biến, có nhiều điều tiết về thanh khoản phù hợp để đưa ra những chính sách về tiền tệ như chính sách lãi suất, chính sách tỷ giá. Về cơ bản trong 5 tháng qua, thị trường tiền tệ diễn biến khá ổn định. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng cho biết, trong 5 tháng vừa qua, Thủ tướng Chính phủ liên tục có các công điện để chỉ đạo các bộ, ngành phải rà soát thị trường tiền tệ. Bên cạnh đó, "Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để đảm bảo cho các tổ chức tín dụng phải thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật về chứng khoán, nhưng cũng phải đảm bảo theo đúng các quy định pháp luật về ngân hàng", Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho hay. Bà Hồng cũng nhấn mạnh về yếu tố kiểm soát được rủi ro của các ngân hàng, các tổ chức tín dụng. Bởi nếu các tổ chức tín dụng tham gia các thị trường tiền tệ mà không kiểm soát được rủi ro thì lúc đó không có khả năng thu hồi được những khoản đầu tư, sẽ khó khăn cho việc đáp ứng nhu cầu chi trả của người gửi tiền. Hải Liên |