22/09/2020 13:44:00 GMT+7
Nhiều người nhận định, đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Với mỗi người, giai đoạn bước vào lớp 1 như trở thành một bước ngoặt mới, vì từ đây, mỗi đứa trẻ sẽ rời xa vòng tay của ông bà, cha mẹ để hòa nhập vào môi trường lớn hơn, nơi có thầy cô và bạn bè. Đây cũng là lần đầu mỗi người được tiếp xúc với mặt chữ, con số, được làm quen với những môn học được xem là hành trang đầu đời.
Mới đây, trên mạng xã hội, một người mẹ đã đăng tải những hình ảnh trong vở tập viết của con mình mới vào lớp 1 với dòng caption vừa hài hước vừa thể hiện sự "bất lực" của mình: "Con mình sắp vào lớp 1 mà chữ viết như này thì tương lai làm bác sĩ có rộng mở không nhỉ. Các bác khoe chữ các con cho em xem với chứ em sắp tụt huyết áp rồi..."
Nhiều phụ huynh có con nhỏ khác cũng không khỏi than vãn vì tháng ngày luyện viết cho con mình. Hầu hết mọi người đều cho rằng với học sinh lần đầu tiếp xúc với mặt chữ thì quả là phải thật kiên nhẫn thì mới mong giúp bé rèn chữ được.
Tuy nhiên, theo nhiều người nhận định, điều này không phải là bình thường. Dù rằng các bé mới vào lớp 1 sẽ gặp ít nhiều khó khăn với việc tập đọc tập viết nhưng viết ngược hoàn toàn như vậy có thể là những dấu hiệu của chứng khó đọc khó viết, rất nguy hiểm đối với sự phát triển bình thường của trẻ sau này.
Theo thống kê, có khoảng 5-10% dân số rơi vào trường hợp này. Ngoài viết ngược chữ, người khó đọc viết sẽ có thể có thêm các triệu chứng như mất nhiều thời gian hơn để học nói, có thể phát âm sai các từ và dường như không phân biệt giữa các âm từ khác nhau, cảm thấy khó khăn khi với cách phát âm hay xử lý và hiểu cách phát âm của mỗi từ, gặp khó khăn trong việc xử lý âm thanh có 2 âm tiết,...
Những dự đoán của dân mạng có thể vẫn chỉ là những giả thuyết, thế nhưng, các bậc cha mẹ cũng cần có sự quan tâm đặc biệt đối với con cái của mình. Khi thấy trẻ có những biểu hiện chậm hoặc khó viết, đọc phụ huynh hãy cùng phối hợp với thầy cô hay những chuyên gia để tìm ra cách khắc phục cũng như giải pháp giáo dục khác phù hợp với con.
Lộc [Nguoiduatin.vn]
Với mỗi người, giai đoạn bước vào lớp 1 như trở thành một bước ngoặt mới, vì từ đây, mỗi đứa trẻ sẽ rời xa vòng tay của ông bà, cha mẹ để hòa nhập vào môi trường lớn hơn, nơi có thầy cô và bạn bè. Đây cũng là lần đầu mỗi người được tiếp xúc với mặt chữ, con số, được làm quen với những môn học được xem là hành trang đầu đời.
Tuy vậy, để một đứa trẻ tập làm quen với những điều mới mẻ kể trên quả là rất khó, vì trước đó, các em chỉ biết đến việc thỏa sức vui chơi và không có quá nhiều mối bận tâm về điểm số hay bài vở. Do vậy mà, nhiều màn chào sân lớp 1 của các bạn nhỏ đã làm người lớn cười nghiêng ngả, chẳng hạn như bài tập viết của một bé được chia sẻ dưới đây.
Một phụ huynh đăng tải những hình ảnh vở luyện chữ của con mình, từ những chữ cái tưởng đơn giản như a, b, c mà các nhóc tỳ cho ra đời những chữ viết đủ mọi kích thước, đủ mọi kiểu dáng và thậm chí còn ngược bên với cách viết đúng. Kèm theo những khoảnh khắc này, phụ huynh có dòng trạng thái để bày tỏ sự bất lực của mình: "Con mình sắp vào lớp 1 mà chữ viết như này thì tương lai làm bác sĩ có rộng mở không nhỉ. Các bác khoe chữ các con cho em xem với chứ em sắp tụt huyết áp rồi..."
Nhiều phụ huynh có con nhỏ khác cũng không khỏi than vãn vì tháng ngày luyện viết cho con mình. Hầu hết mọi người đều cho rằng với học sinh lần đầu tiếp xúc với mặt chữ thì quả là phải thật kiên nhẫn thì mới mong giúp bé rèn chữ được. Tuy nhiên, một đứa trẻ tập viết nguệch ngoạc hay lệch hàng là điều rất đỗi bình thường, nhưng về cách đảo ngược chữ viết như học sinh trong ảnh, không ít người đã lên tiếng cảnh báo.
Theo đó, những trẻ hay viết ngược chiều chữ viết có thể là một triệu chứng của hội chứng khó đọc viết mà khoa học đã công nhận. Đây là hội chứng gây khó khăn trong học tập, làm giảm khả năng đọc và viết của một người, đặc biệt hay xảy ra với trẻ em. Tình trạng này liên quan đến cách não xử lý các hình thức viết và âm thanh của từ, ảnh hưởng đến nhận dạng từ, chính tả và khả năng ghép các chữ cái với âm thanh.
Theo thống kê, có khoảng 5-10% dân số rơi vào trường hợp này. Ngoài viết ngược chữ, người khó đọc viết sẽ có thể có thêm các triệu chứng nhưmất nhiều thời gian hơn để học nói, có thể phát âm sai các từ và dường như không phân biệt giữa các âm từ khác nhau, cảm thấy khó khăn khi với cách phát âm hay xử lý và hiểu cách phát âm của mỗi từ, gặp khó khăn trong việc xử lý âm thanh có 2 âm tiết,...
Tuy điều trên chỉ là những giả thiết, thế nhưng với trẻ con đang trong độ tuổi phát triển và bắt đầu đi học, việc quan tâm và chú ý vào quá trình lớn lên và tiếp thu bài học của con là không bao giờ thừa. Khi thấy trẻ có những biểu hiện chậm hoặc khó viết, đọc phụ huynh hãy cùng phối hợp với thầy cô hay những chuyên gia để tìm ra cách khắc phục cũng như giải pháp giáo dục khác phù hợp với con.
Ảnh: Không sợ chó
Dyslexia - Rối Loạn Khả Năng Đọc [phần I]
Nguyễn Tường Anh, Thạc sĩ Ngôn ngữ Trị liệu, www.concuame.com
Một vài thí dụ
- Bé Phương nhìn lên bảng nhưng không bắt chước để viết xuống tập dòng chữ mà cô giáo đã viết làm mẫu.
- Bé Tuấn học lớp 1 đã hai năm nhưng chưa đọc được những chữ đơn giản như “ba,” “má,” “em,” “bà.”
- Bé Mai 9 tuổi nhưng vẫn lẫn lộn “b” và “d”, “p” và “q.”
- Bé Uyên 8 tuổi luôn luôn viết ngược: số 3 của bé giống chữ e hoa, và cứ thế số nào cũng quay ngược.
- Bé Đức nghe cô giáo đọc chính tả chữ “mắc,” và viết thành chữ “cắm.”
- Bé Nguyên cầm bút quá lỏng và chữ viết quá nhạt, trong khi bé Hải cầm bút quá chặt và chữ viết quá đậm.
Rối Loạn Khả Năng Đọc - Dyslexia là gì?
- Khái quát: Rối Loạn Khả Năng Đọc [RLKNĐ] là rối loạn khiến một cá nhân bị cản trở khả năng đọc, viết, đánh vần, và đôi khi bày tỏ tư tưởng. Một cá nhân có RLKNĐ thường thêm, bớt, thay thế, hay thay đổi vị trí của mẫu tự trong chữ, của chữ trong câu. Họ cũng thường xoay ngược chữ [như khi chúng ta giơ giấy lên ánh sáng mà nhìn từ đằng sau].
Rối loạn này là hậu quả của khả năng làm việc không hiệu ứng nơi phần não chịu trách nhiệm chuyển đổi hình tượng nhận từ thị giác hay thính giác thành những thông tin có ý nghĩa.
- Chữ viết - ước lệ của ngôn ngữ
Chữ viết của mỗi ngôn ngữ là một hệ thống gồm những dấu hiệu và quy lệ:
a. nhiều dấu hiệu khác nhau được gọi là mẫu tự
b. quy lệ về cách phát âm của mỗi mẫu tự
c. quy lệ ghép những mẫu tự này cạnh nhau để ghép thành chữ
d. quy lệ về ý nghĩa của chữ
e. quy lệ ghép chữ thành câu
f. quy lệ chấm phẩy
g. quy lệ đọc chữ [từ trái sang phải, trên xuống dưới như tiếng Việt, tiếng Pháp, tiếng Anh; và ngược lại như tiếng Trung Hoa]
h. riêng tiếng Việt còn có quy lệ của năm dấu sắc huyền hỏi ngã nặng.
- Mức độ: RLKNĐ có độ nặng nhẹ đa dạng như các loại rối loạn khác, và cũng cần có biện pháp can thiệp sớm hầu trẻ có thể cố gắng bắt kịp bạn bè. [Điều này không có nghĩa can thiệp trễ sẽ không hiệu quả].
Các em có RLKNĐ thấy khó khăn khi học đánh vần dù đã được dậy bằng phương pháp truyền thống của trường lớp và nhiều nỗ lực của cha mẹ. Các em tiếp tục có khó khăn này dù trí thông minh của các em đa phần là bằng với bè bạn cùng tuổi.
Rối loạn này được Viện Y Tế Toàn Quốc Hoa Kỳ chuẩn nhận là một loại hình của khuyết tật học tập. Tuy nhiên, hệ thống giáo dục công lập Hoa Kỳ lại không sử dụng danh từ “dyslexia” như một tiêu chuẩn của chương trình giáo dục đặc biệt, như đã chuẩn nhận tự kỷ, lãng tai, điếc, mù, thiếu chú ý…
Nguyên nhân
Nguyên nhân của RLKNĐ là do sự hoạt động yếu hoặc lệch lạc của phần não chịu trách nhiệm nhận và diễn giải những hình tượng mà một cá nhân nhìn thấy hay nghe thấy. Đó là định nghĩa từ Hiệp Hội Các Bác Sĩ Thần Kinh Hoa Kỳ.
Nhìn qua lăng kính của khoa Ngôn Ngữ Trị Liệu, RLKNĐ là trục trặc trong khả năng mang tên phonemic awareness mà tôi tạm dịch là khả năng đánh vần.
Để đánh vần, một em bé phải thẩm định được số lượng và thứ tự của vần trong chữ. Mới nghe, chúng ta có thể lầm tưởng khả năng đánh vần chỉ phát triển khi các em vào lớp 1. Thực sự, đây cũng là khả năng đã giúp những em bé ở tuổi tập nói phân biệt âm thanh nghe được rồi bắt chước để 1] u ơ, 2] bập bẹ, 3] nói từng chữ, 4] nói nguyên câu.
Khả năng đánh vần sau đó giúp bé nghiệm ra rằng chữ “mẹ” mà bé vẫn nói là cộng góp của mẫu tự “m” đi trước mẫu tự “e” rồi một dấu chấm dưới mẫu tự “e”. Có cô giáo giúp thêm, bé dần dần biết đem “b” thay cho “m” để thành “bẹ”.
Những em bé có RLKNĐ không nắm bắt được khả năng này, nên việc biết mẫu tự nào đọc ra sao trở nên khó khăn. Cũng chính vì thế, khi phải ghép mẫu tự thành chữ, các bé hoàn toàn không có ý niệm nào.
Phân loại
RLKNĐ có thể được phân loại theo nguyên nhân:
1. Do chấn thương não: đây là dạng RLKNĐ do hậu quả của chấn thương phần não bộ chịu trách nhiệm đọc và viết. Vì chấn thương não không thường xảy ra cho trẻ em, loại rối loạn này cũng ít thấy ở trẻ em.
2. Do cấu tạo não: phần não ở bán cầu trái không làm việc hoàn hảo, và tình trạng này rất tiếc không tiến bộ theo thời gian. Các em học sinh có RLKNĐ ở dạng này có thể đọc đến trình độ khoảng lớp 4, và khó vượt qua trình độ đó. Các em khi vào tuổi trưởng thành có thể gặp nhiều khó khăn đọc, viết. Dạng RLKNĐ này xuất hiện ở nam nhiều hơn nữ, và có yếu tố di truyền.
3. Do kích thích tố: các nhà nghiên cứu tìm thấy có những rối loạn kích thích tố khi một cá nhân còn ở những tuần lễ đầu tiên tượng hình trong lòng mẹ. Dạng RLKNĐ này cũng thấy ở nam nhiều hơn nữ, nhưng may mắn là những khó khăn của nó thường biến mất khi trẻ trưởng thành.
RLKNĐ cũng có thể được phân loại theo chức năng của cơ quan bị rối loạn:
- Thị giác: trẻ viết chữ và số ngược, và có thể viết đảo lộn thứ tự mẫu tự trong chữ.
- Thính giác: trẻ khó khăn khi nhận ra cách phát âm của mẫu tự, và của mẫu tự ghép với nhau thành chữ. Khi nghe người khác nói, các em chỉ nhận được chuỗi âm thanh rối loạn và dính liền mà không phân biệt được âm của mẫu tự và chữ.
- Ngón tay: dạng này có tên riêng là dysgraphia, nói đến khả năng cầm bút quá lỏng hay quá chặt, và chữ viết quá nhẹ hay quá đậm. Các em cũng có khó khăn đưa bút xoay đường cong hay giữ đường thẳng để viết nên mẫu tự.
Dạng rối loạn này có tên riêng vì khác với rối loạn khác, nó gắn liền với khả năng vận động tinh. Tiến sĩ Kheyroddin thuộc đại học Y Khoa trường Tabriz đã thực hiện cuộc nghiên cứu với 48 em học sinh lớp 2 và lớp 3 để tìm hiểu liên đới giữa dysgraphia và khả năng vận động tinh. Trong 48 em này, có 50% có RLKNĐ và 50% không có. Kết quả cuộc nghiên cứu cho thấy các em có RLKNĐ rất yếu về vận động tinh, dù vận động thô cũng như trí thông minh không khác gì các em không có RLKNĐ.
REFERENCES
Kheyroddin, B.: The Comparison of Motor Skills of Dyslexic and Nondyslexic Students, Vol 28, No. 4, Winter 2007
www.medicinenet.com
www.kidshealth.com
www.einsteinmontessori.com
www.concuame.com