Ông Tim Evans - Tổng giám đốc Ngân hàng HSBC Việt Nam vừa đưa ra một số dự báo về kinh tế và lạm phát cũng như một khuyến nghị chính sách cho Việt Nam năm 2022.
Năm 2022 tăng trưởng 6,8%
Khi đánh giá những tháng cuối năm và tình hình trong tương lai, ông Tim Evans và Bộ phận nghiên cứu toàn cầu HSBC nhận định kinh tế Việt Nam có thể lấy lại nhịp tăng trưởng GDP ở mức 6,8% trong năm 2022 chủ yếu nhờ đầu tư trực tiếp nước ngoài [FDI] mạnh mẽ trở lại tập trung nhiều vào lĩnh vực sản xuất, từ đó thúc đẩy xuất khẩu cho Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh các Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam ký trong vòng hai năm qua bắt đầu mang lại "trái ngọt."
Theo HSBC, đầu tư FDI vẫn được duy trì mạnh mẽ và chỉ tới đợt giãn cách nghiêm ngặt trong năm 2021 mới bị ảnh hưởng nhẹ. Tổng vốn FDI đăng ký từ 1/1 tới 20/11 tăng 0,1% với 1.577 dự án được cấp phép mới, còn tổng vốn thực hiện giảm 4,2%.
Tổng kim ngạch xuất khẩu trong 11 tháng năm 2021 tăng 17,5% giúp thặng dư thương mại có xuất siêu nhẹ.
[Chuyên gia: Việt Nam luôn có cách vượt qua mọi khó khăn và trở ngại]
Bên cạnh đó, chỉ số PMI phản ánh mức độ tự tin của các nhà sản xuất đã tăng lên 52,2 trong tháng 11 cho thấy điều kiện kinh doanh cải thiện tháng thứ hai liên tiếp sau thời kỳ giảm do đợt bùng dịch thứ tư khởi phát từ hồi tháng Tư. Hoạt động kinh doanh đã nhộn nhịp trở lại trong vài tháng qua và tâm lý vững tin đang dần trở lại bất chấp vẫn còn nhiều trở ngại do lao động chưa trở lại nhà máy.
Cũng theo HSBC, tăng trưởng còn dựa trên việc tầng lớp trung lưu tiếp tục mở rộng. Cụ thể là tầng lớp giàu ngày một gia tăng sẽ thúc đẩy tiêu dùng của Việt Nam, từ đó mang lại thay đổi tích cực trong lĩnh vực tiêu dùng bởi người Việt Nam đã bắt đầu chi tiêu mạnh tay hơn cho giải trí và du lịch.
Ngoài ra, HSBC cho biết cơ sở hạ tầng mới đưa vào sử dụng cũng sẽ tiếp tục "tiếp thêm nhiên liệu" cho các hoạt động kinh tế, đặc biệt trong lĩnh vực tái tạo/năng lượng xanh sau khi chính phủ Việt Nam đã đưa ra những tham vọng lớn sau hội nghị COP26.
Cụ thể mục tiêu hướng đến của Việt Nam là đến năm 2045, năng lượng tái tạo sẽ chiếm tới 75% tổng năng lượng sản xuất trong nước.
"Đây tất nhiên là một mục tiêu rất tham vọng. Nhưng nếu theo dõi tình hình ở Việt Nam thường xuyên, chúng ta sẽ hiểu vì sao không nên hoài nghi khả năng của Việt Nam và người dân trong việc đạt những mục tiêu và thử thách họ đặt ra cho bản thân," Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam đánh giá.
Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam Tim Evans khuyến nghị Chính phủ cần theo dõi sát sao một số vấn đề để tránh những tác động tiêu cực có thể xảy ra cho nền kinh tế trong tương lai, trong đó một chỉ số cần giám sát kỹ là giá năng lượng đang tăng lên. Hệ quả kéo theo là chi phí vận chuyển gia tăng nhanh chóng và trở thành một trong những nguyên nhân chính dẫn đến lạm phát trong nước.
"Quan điểm hiện tại của chúng tôi là nhu cầu trong nước phục hồi từng bước có thể bù đắp cho giá năng lượng cao, vì vậy, chúng tôi đánh giá lạm phát có thể tăng lên 3,5% trong năm 2022 và vẫn nằm trong ngưỡng cho phép của Chính phủ," ông Tim Evans cho biết.
Ngoài ra, ông Tim Evans cho rằng yếu tố bất ổn nhất vẫn chính là COVID-19. Theo quan điểm của Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam, bất kỳ đợt bùng dịch nào cũng cần được kiểm soát bằng giải pháp hạn chế hoặc giãn cách khoanh vùng thay vì áp dụng trên diện rộng như nhiều nước đã triển khai trong năm 2021 và để lại hậu quả tiêu cực cho nền kinh tế.
Tài chính bền vững và số hóa vượt trội
Nhận định về năm 2021, ông Tim Evans chia sẻ, năm qua chứng kiến những bước tiến tích cực trên thị trường tài chính xanh của Việt Nam với nhiều giao dịch lớn liên quan đến bền vững. Tuy nhiên, thị trường này mới đang ở giai đoạn non trẻ và còn nhiều tiềm năng để phát triển. Việt Nam là quốc gia đón nhận lượng FDI lớn nhất ở ASEAN xét trên tỷ trọng với GDP. Các tập đoàn toàn cầu ngày càng chú trọng đến tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị [ESG] và bền vững, họ sẽ đòi hòi một nguồn lực bền vững tốt hơn cả về chất lẫn lượng ở các quốc gia họ có hoạt động.
Đặc biệt, Việt Nam tiếp nhận giá trị đầu tư vào năng lượng tái tạo cao nhất ở khu vực ASEAN và có tiềm năng nhất về khả năng phát triển năng lượng tái tạo trong khu vực đi kèm với tăng trưởng nhờ đầu tư nước ngoài.
Theo Tổng giám đốc HSBC Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước đã năng động phát triển nhiều sáng kiến hỗ trợ phát triển tài chính xanh. Tháng 10 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai lấy ý kiến của các tổ chức tài chính góp ý vào Dự thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện quản lý rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Thông tư trên sẽ có hiệu lực thi hành 1/1/2022, các ngân hàng phải ban hành quy định nội bộ về quản lý rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng và gửi về Ngân hàng Nhà nước, chính thức tạo ra khuôn khổ pháp lý chung cho tài chính xanh ở Việt Nam. Đến năm 2025, Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu phấn đấu ít nhất 10-12 ngân hàng có đơn vị/bộ phận chuyên trách về quản lý rủi ro môi trường và xã hội và 60% ngân hàng tiếp cận được nguồn vốn xanh và triển khai cho vay các dự án tín dụng xanh.
Đây là một động thái quan trọng nhằm thúc đẩy nỗ lực phát triển tài chính xanh của Việt Nam.
Lãnh đạo HSBC khuyến nghị Ngân hàng Nhà nước nên đặt ra mục tiêu rõ ràng về kết quả tài chính xanh cho từng ngân hàng, ví dụ như tỷ lệ số dư xanh chưa kết trên tổng sổ sách. Ngân hàng Nhà nước cũng có thể cân nhắc áp dụng trần tăng trưởng tín dụng cao hơn cho những ngành thuộc nhóm xanh hoặc hỗ trợ tài chính cho tín dụng xanh…
Cũng theo nhận định của ông Tim Evans, một điều khiến năm 2021 trở nên đặc biệt quan trọng đó là chính đại dịch COVID-19 đóng vai trò như một yếu tố xúc tác giúp Việt Nam đẩy nhanh tiến độ số hóa nền kinh tế nói chung và ngành ngân hàng nói riêng.
Theo quan sát của HSBC, nhiều ngân hàng ở Việt Nam cũng đã chủ động triển khai số hóa quy trình nội bộ như hệ thống giao dịch thời gian thực và các kênh đầu cuối như định danh khách hàng trực tuyến, thanh toán bằng mã QR… Một số ngân hàng cũng đã đưa vào kế hoạch ứng dụng công nghệ mới như dữ liệu lớn, API mở, chuỗi khối hay trí tuệ nhân tạo.
Cũng theo Tổng Giám đốc HSBC, Việt Nam cần tiếp tục phát huy những gì đã làm được trong năm 2022 sắp tới vì nhu cầu khách hàng luôn biến đổi không ngừng và đại dịch COVID-19 còn chưa chấm dứt hoàn toàn. Mỗi ngân hàng cần tiếp tục đầu tư vào ngân hàng số để theo kịp nhu cầu và hành vi của khách hàng./.
Thúy Hà [Vietnam+]
Báo cáo “Vietnam at a glance” tháng Năm với tựa đề “Lấy lại hào quang chiến thắng,” được Ngân hàng HSBC Việt Nam công bố ngày 13/5 đã đưa ra nhận định động lực bên ngoài của Việt Nam tiếp tục tỏa sáng nhờ ngành hàng điện tử bùng nổ và các dòng vốn FDI ổn định. Mặc dù vậy, chuyên gia HSBC lưu ý Việt Nam vẫn cần cảnh giác khi nhu cầu thế giới có sự dịch chuyển và gián đoạn chuỗi cung ứng ở Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng xuất khẩu.
Xuất khẩu và dòng vốn FDI mạnh mẽ trở lại
Theo HSBC, kể từ khi mở cửa trở lại, động lực bên ngoài của Việt Nam đã hừng hực khí thế. Xuất khẩu trong tháng Tư tăng trưởng đặc biệt mạnh mẽ nhờ xuất khẩu điện tử nở rộ. Sau khi ghi nhận tốc độ tăng mạnh mẽ 13% so với cùng kỳ năm trước trong quý 1/2022, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu tháng Tư lại tăng hơn gấp đôi và lên 25% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù tăng trưởng diễn ra toàn diện trên mọi ngành hàng, gần 40% tăng trưởng là nhờ các đơn hàng điện tử tăng mạnh ở mức 33% so với cùng kỳ năm trước.
Với xuất phát điểm chỉ là một nước xuất khẩu hàng may mặc và da giày có giá trị thấp, qua thời gian, Việt Nam đã chứng tỏ khả năng vươn lên trong chuỗi cung ứng, trở thành một trung tâm sản xuất quan trọng trong ngành hàng công nghệ. Xuất khẩu điện tử đạt mức kỷ lục 108 tỷ USD trong năm 2021, tương đương 32% tổng kim ngạch xuất khẩu. Chỉ số này năm 2000 đạt chưa tới 1 tỷ USD, tương đương 5,5% tổng tổng kim ngạch xuất khẩu.
[Xuất khẩu gạo của Việt Nam sang EU tăng mạnh nhờ Hiệp định EVFTA]
Bên cạnh đó, theo chuyên gia HSBC, phần lớn thành công của ngành hàng công nghệ là nhờ khoản đầu tư trực tiếp nước ngoài [FDI] trong nhiều năm của Samsung với giá trị đầu tư rót vào Việt Nam trong hai thập kỷ qua rơi vào khoảng 18 tỷ USD. Samsung hiện có 6 nhà máy và một trung tâm nghiên cứu và phát triển [R&D], trong đó bao gồm 2 nhà máy sản xuất điện thoại ở miền Bắc là nơi cung ứng một nửa sản lượng điện thoại của Samsung. Nhờ vậy, thị phần điện thoại thông minh của Việt Nam trên toàn cầu đã tăng đáng kể.
Ngoài điện thoại thông minh Samsung, thị phần máy tính xách tay của Việt Nam trên thế giới cũng đang dần tăng lên, vượt Malaysia để trở thành nước sản xuất chính ở khu vực ASEAN.
Trong khi đó, Việt Nam cũng vươn lên thành nước cung cấp bộ vi xử lý/điều khiển [mặc dù sản phẩm lắp ráp tại Việt Nam thường là bộ vi xử lý giá trị thấp hơn dùng trong nhiều mặt hàng điện tử]. Kết quả này được hậu thuẫn bởi khoản đầu tư trị giá 1 tỷ USD của Intel vào một cơ sở lắp ráp và kiểm định tại Việt Nam từ năm 2006.
Điểm đáng lưu ý chính là hiệu ứng dây chuyền xảy ra khi thành công của Samsung và Intel kéo theo các tập đoàn công nghệ khổng lồ khác cũng đẩy nhanh quá trình chuyển hướng chuỗi cung ứng sang Việt Nam. Không chỉ những nhà đầu tư quen thuộc như Samsung tiếp tục rót thêm vốn đầu tư mà 3 hãng lắp ráp sản phẩm Apple là Foxconn, Luxshare và Goertek đã công bố kế hoạch đầu tư lớn để gia tăng công suất và tăng cường sử dụng nhân công địa phương.
“Có thể thấy Việt Nam đã vươn mình, lột xác thành công, trở thành công xưởng sản xuất công nghệ của thế giới, giành thêm nhiều thị phần trong mảng xuất khẩu điện thoại và bộ vi xử lý. Bất chấp gián đoạn cục bộ do đại dịch, Việt Nam tiếp tục hưởng lợi nhờ dòng vốn FDI ổn định từ các ông lớn trong ngành công nghệ, cả các tập đoàn quen thuộc lẫn nhà đầu tư mới,” chuyên gia HSBC nhận định.
Mặc dù vậy, chuyên gia HSBC lưu ý những cơn gió ngược chiều cản trở thương mại đang mạnh dần lên làm dấy lên nỗi băn khoăn về xuất khẩu của Việt Nam. "Một mặt, tiêu dùng thế giới đang dịch chuyển từ hàng hóa sang dịch vụ. Mặt khác, gián đoạn chuỗi cung ứng ở Trung Quốc khiến các doanh nghiệp sản xuất Việt Nam gặp ngày càng nhiều khó khăn trong việc đảm bảo nguồn nguyên liệu đầu vào phục vụ cho hoạt động xuất khẩu trong tương lai. Trong khi xuất khẩu của Việt Nam đang rất tốt, kết quả rực rỡ này lại nhắc chúng ta không quên nền sản xuất của Việt Nam có độ phụ thuộc rất cao vào nhập khẩu nguyên liệu," báo cáo của HSBC nhấn mạnh.
Khoảng 30% nhập khẩu của Việt Nam đến từ Trung Quốc, chủ yếu tập trung trong lĩnh vực điện tử [30%] và thiết bị máy móc [22%]. Vì vậy, tình trạng tắc nghẽn trong khâu vận chuyển ở Trung Quốc sẽ gây ra khó khăn cản trở tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam trong tương lai.
Duy trì tinh thần lạc quan
Bên cạnh xuất khẩu, Việt Nam tiếp tục hưởng lợi nhờ chiến lược mở cửa diện rộng. Tháng Tư chứng kiến một số lượng lớn khách du lịch trở lại Việt Nam trong khi tiêu dùng của hộ gia đình tiếp tục phục hồi.
Kể từ khi chính thức mở cửa biên giới từ 15/3, Việt Nam đón hơn 100.000 khách du lịch trong tháng Tư, cao gấp 3 lần so với tháng Ba.
Mặc dù đây là một bước tiến tích cực nhưng việc thiếu vắng khách Trung Quốc cũng đã làm suy giảm nguồn thu, trong khi đó sự cạnh tranh ở khu vực ASEAN lại quá khốc liệt. Sau khi cả khu vực mở cửa trên diện rộng, các nước như Singapore và Thái Lan đã quyết tâm giảm nhẹ thủ tục đi lại, du lịch bằng cách miễn hẳn yêu cầu xét nghiệm.
Ngoài du lịch, nhu cầu nội địa cũng ở thế vững vàng nhờ chính quyền gỡ bỏ bớt các hạn chế phòng chống dịch trong nước. Sau một đợt giảm nhẹ trong quý 1/2022, khả năng đi lại của người dân đã vượt mức trước đại dịch kể từ đầu tháng Tư. Sự cải thiện này rõ ràng đã góp phần phục hồi ngành bán lẻ, giúp ngành này tăng 5,8% trong tháng Tư.
Không chỉ doanh số hàng hóa tăng 2% so với tháng trước, quan trọng hơn là ngay cả chi tiêu cho dịch vụ và các mảng liên quan đến du lịch cũng đã tăng 7% so với tháng trước, báo hiệu một khởi đầu khởi sắc cho sự phục hồi trong lĩnh vực dịch vụ.
Mặc dù giá dầu vẫn tăng, lạm phát tháng Tư ở mức 2,6% vẫn tương đối thấp, vẫn nằm trong mức kỳ vọng của thị trường.
“Nhu cầu trong nước tiếp tục phục hồi và giá hàng hóa thế giới có xu hướng tiếp tục tăng, chúng tôi dự báo lạm phát của Việt Nam sẽ tăng lên 3,7% trong năm 2022. Áp lực giá nhiều khả năng vẫn sẽ nằm dưới mức trần lạm phát 4% của Ngân hàng Nhà nước,” chuyên gia HSBC nhận định./.
Thúy Hà [Vietnam+]